Hizmet Alımı İhalelerinde Eşit Tekliflerin Değerlendirilmesinde Yeni Yöntem: Puanlama

Giriş

Danıştay 13. Dairesinin 11/03/2015 tarih ve E: 2014/3010 sayılı Kararı’yla, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 63’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (ç) bentlerinin ve üçüncü fıkrasının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Bunun üzerine, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 63’üncü maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 70’inci maddesinde değişikliğe gidilerek hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin eşitliği durumunda uygulanmak üzere puanlama yöntemi getirilmiştir.

Yönetmelik’in değiştirilen 63’üncü maddesinde, “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sadece fiyat esasına göre belirlendiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en düşük fiyat olması durumunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla aşağıda belirtilen fiyat dışı unsurlar esas alınarak değerlendirme yapılır. Bu çerçevede isteklilere;

a) İsteklinin ve tüzel kişiliğinin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait iş deneyim belgesi kullanılmış ise bu ortağının, ilan veya davet tarihinden geriye doğru son iki yıl içinde 4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşme imzalamamış olması veya imzaladığı sözleşmelerin toplam bedelinin ihale konusu işin yaklaşık maliyetinden daha düşük olması durumunda 2 puan, yaklaşık maliyet tutarı ile yaklaşık maliyetin iki katı arasında olması durumunda 1 puan,

b) İsteklinin ticari merkezinin ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıldır ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idari sınırları içindeki ticaret ve/veya sanayi odasına ya da ilgili meslek odasına kayıtlı bulunması durumunda 1 puan,

c) (mülga-27.06.2016)

verilir.” hükmü yer 

27 Mayıs 2016 tarihinde yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Yapılan Yönetmelik değişikliği ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ve diğer fıkralardaki ilgili ibareler yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece bu tarihten sonraki hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin eşit olması durumunda 3 kriter yerine 2 kriter esas alınarak puanlama yapılması gerekmektedir.

Aşağıda Yönetmelik’in değiştirilen 63’üncü maddesinde yer verilen puanlama kriterlerinin ayrıntılarına, kura sistemi ve yeni getirilen kriterlerin değerlendirilmesine alt başlıklar hâlinde yer verilecektir

1. Sözleşme ve Yaklaşık Maliyet Kriteri

Yönetmeliğin 63’üncü maddesinin (a) bendinde birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en düşük fiyat olması durumunda, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde  Hiç Sözleşme İmzalanmaması/İmzaladığı Sözleşmelerin Toplam Bedelinin İhale Konusu İşin Yaklaşık Maliyetinden Daha Düşük Olması/İmzaladığı Sözleşmelerin Toplam Bedelinin İhale Konusu İşin Yaklaşık Maliyet Tutarı ile Yaklaşık Maliyetin İki Katı Arasında Olması durumu düzenlenmiştir.

İsteklinin ve tüzel kişiliğinin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait iş deneyim belgesi kullanılmış ise bu ortağının, ilan veya davet tarihinden geriye doğru son iki yıl içinde 4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşme imzalamamış olması veya imzaladığı sözleşmelerin toplam bedelinin ihale konusu işin yaklaşık maliyetinden daha düşük olması durumunda iki puan, yaklaşık maliyet tutarı ile yaklaşık maliyetin iki katı arasında olması durumunda bir puan verilecektir

İsteklinin ve tüzel kişiliğinin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait iş deneyim belgesi kullanılmış ise bu ortağının, ilan veya davet tarihinden geriye doğru son iki yıl içinde 4735 sayılı Kanun kapsamında imzaladığı sözleşme tutarına yönelik değerlendirmede, sözleşme sonuç bilgileri Kuruma ulaşmış ihalelere ilişkin olarak EKAP üzerinden edinilen veriler kullanılacaktır. İdareler, isteklilerin ve iş deneyim belgesini kullandıkları ortaklarının imzaladıkları sözleşmelerin toplam bedeli ile ihale konusu işin yaklaşık maliyetini karşılaştırarak gerekli puanlamayı yapacaklardır. Sözleşmelerin toplam bedeli ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin iki katından daha fazla olan isteklilere puan verilmeyecektir.[1]

İdarelerin, bu kritere ilişkin puanı verirken aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri yerinde olacaktır;

• Sözleşme sonuç bilgileri Kuruma ulaşmış ihalelere ilişkin olarak EKAP üzerinden edinilen veriler kullanılacaktır.
• Yönetmelik’te 4735 sayılı Kanun kapsamında imzalanan sözleşmelerden bahsettiği için doğrudan temin yöntemiyle imzalanan veya istisna kapsamındaki hizmet alımları çerçevesinde imzalanan sözleşmeler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
• Yönetmelik’te, isteklinin 4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşme imzalamamış olması veya imzaladığı sözleşmelerin toplam bedelinin ihale konusu işin yaklaşık maliyetinden daha düşük olması durumunda iki puan, yaklaşık maliyet tutarı ile yaklaşık maliyetin iki katı arasında olması durumunda bir  puan verileceği ifade edilmiştir. Burada yapım işleri ve mal alımı ihaleleri kapsamında imzalanan sözleşmeler kastedilmemekte, sadece hizmet alımları ve yapımla ilgili hizmet işleri kapsamında sözleşme imzalayanlar kastedilmektedir.  Zira Yönetmelik, hizmet alımı ihalelerinde uygulanacak usul ve esasları düzenlediğinden aksi bir yorum Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’ndeki “Amaç” ve “Kapsam” maddelerine aykırılık teşkil edecektir. Sözleşme imzalanmasından sonra idarece işin yapılmasından vazgeçilmesi, sözleşmenin taraflardan biri tarafından veya uzlaşma yoluyla sonradan feshedilmesi hâlinde sözleşme imzalanmış sayılacaktır. Ancak sözleşmeye ilişkin veriler EKAP üzerinden alınacağından, idarece işin yapılmasından vazgeçilmesi durumunda istekli tarafından sözleşme imzalansa da sözleşmenin uygulanmadığının ispatı durumunda bu kriterden puan alınabileceği düşünülmektedir. Aksi takdirde istekli hem önceki sözleşmenin uygulanmaması hem de sözleşmenin imzalanması dolayısıyla iki kere mağduriyete uğrayacaktır. Söz konusu hususun uyuşmazlık konusu olacağı düşünülmektedir.
• Sözleşme imzalayan yüklenicinin sözleşmeyi devretmesi hâlinde sözleşmeyi imzalayan yüklenici bu kriterden iki puan alamayacaktır. Ancak devralan açısından EKAP verileri üzerinden sözleşme görülemeyeceğinden avantajlı bir durum ortaya çıkacaktır.
• Ortak girişimlerin ihaleye katılması hâlinde bu kriterin tüm ortaklar tarafından sağlanması gerekmekte ve bu kapsamda yapılacak değerlendirmede, tüm ortaklara ve bunların iş deneyim belgesi kullanılan ortaklarına ait toplam sözleşme tutarı esas alınacaktır.

2. İhaleyi Yapan İdarenin, Bulunduğu İlin Mülki İdari Sınırları İçindeki Odaya Kayıtlı Bulunması

İsteklinin ticari merkezinin ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıldır ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idare sınırları içindeki ticaret ve/veya sanayi odasına ya da ilgili meslek odasına kayıtlı bulunması durumunda bir puan verilecektir. Puanlamaya ilişkin değerlendirmede;

• İsteklilerin teklif kapsamında sundukları yeterlik belgelerinden gerekli bilgilerin edinilerek puanlama yapılması gerekmektedir. 
• İlgili belgelerden bir yıllık süreye ilişkin bilgi edinilememesi durumunda Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin internet sayfasından gerekli sorgulama yapılması gerekmektedir
• Anılan sicil kayıtlarından da bu bilginin edinilememesi durumunda, sadece bu durumda olan isteklilere, ilgili belgeleri sunmaları amacıyla üç iş gününden az olmamak üzere yeterli süre verilerek sürenin sonunda belgenin idareye sunulmasıdurumuna göre değerlendirme yapılacaktır.
• Bu puanlama kriterinde, isteklinin ticari merkezinin ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idare sınırları içindeki ticaret ve/veya sanayi veya ilgili meslek odasına kaydının bulunması gerekmektedir. Burada “ticari merkez” ifadesi konularak istekliler tarafından şube veya acente açılarak ihale kazanılmasının önlenmek istendiği anlaşılmaktadır. Aynı zamanda ilgili oda kaydının ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıl olarak aranması da bu tespiti doğrulamaktadır.
• Bu puanlama kriterinde yer alan “… ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idare sınırları …” ifadesinden, İl İdaresi Kanunu ile Büyükşehir Belediyesi Kanunu çerçevesinde il sınırı anlaşılması gerekmektedir. Bu kapsamda aynı il sınırı içerisinde ihalenin farklı ilçe birimi tarafından yapılması durumunda ticari merkezi, ihaleyi yapan idarenin bulunduğu il veya ilçede bulunan istekli bu kriterden puan alabilecektir.
• İdarelerin birden fazla ili kapsayan hizmet alımı ihalelerinde (bölge müdürlüklerinin ihalelerinde olduğu gibi) ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idare sınırının esas alınması gerekmektedir. Bu kriter birden fazla ili kapsayan hizmet alımı ihalelerinin yapıldığı büyük iller ile bölge müdürlüklerinin bulunduğu illerdeki isteklileri avantajlı konuma getirmektedir.
• İhaleye ortak girişim olarak katılınması hâlinde tüm ortakların ticari merkezinin ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıldır ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idare sınırları içindeki ticaret ve/veya sanayi odasına ya da ilgili meslek odasına kayıtlı bulunması durumunda ortak girişime puan verilecektir.
• Bu puanlama kriterine ilişkin değerlendirmede, isteklinin teklifi kapsamında sunduğu belgeler (oda kayıt belgesi vb.) esas alınacaktır.

2.3. İşçilerin Ücretlerinin Tam ve Zamanında Ödenmediğine İlişkin Tespit Yapılmamış Olması (Mülga-kaldırılmıştır.)

27 Mayıs 2016 tarihinde yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2’nci maddesi ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ve diğer fıkralardaki ilgili ibareler yürürlükten kaldırılmıştır.

Böylece bundan sonraki hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin eşit olması durumunda “işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin kriter” kaldırıldığından bu kriter puanlamada değerlendirilmeyecektir.

3. Tekliflerin Değerlendirilmesi Ve Kura Yöntemi

Yönetmelik’te belirtilen kriterlere göre puanlama yapılacak ve en yüksek puana sahip istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, en yüksek ikinci puana sahip istekli ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenecektir.

Yapılan değerlendirme sonucunda daha yüksek puana sahip istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenecektir. Ancak bu değerlendirme sonucunda eşitliğin bozulmaması durumunda, puanları eşit olan istekliler davet edilmek suretiyle, ihale komisyonu tarafından kura yöntemine başvurulacaktır. Kura sonucunda tespit edilen istekliler, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenecektir. En yüksek ikinci puana sahip birden fazla istekli bulunması durumunda, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibini belirlemek amacıyla bu istekliler arasında da kura yöntemine başvurulacaktır.

Kura işleminden önce idare tarafından eşit puan sahibi isteklilere davette bulunulacak ve davet yazısında ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespiti için kura çekileceği bilgisi ile kuranın yeri ve saati belirtilecektir. İdare tarafından davet yapılması yeterli olup kuranın yapılması için davet edilen isteklilerin katılımının beklenmesi zorunlu değildir.

Kura işlemi ihale komisyonu tarafından saydamlık ve güvenilirlik ilkelerine uygun biçimde yapılacaktır. İşlem sırasında ihale komisyonu üyeleri hazır bulunacak, eşit teklif sahibi isteklilerin ticaret unvanları aynı özelliklere sahip kâğıtlara yazılarak kuraya katılan istekliler huzurunda bir komisyon üyesi tarafından çekiliş yapılacaktır. Burada kura işlemi ile ilgili kağıtların ihale işlem dosyası içerisinde saklanması, söz konusu kura işleminin video kayıt yöntemleri kullanılarak kayıt altına alınması ileride şikayet, itirazen şikayet ve davaya konu olabilecek hususların giderilmesi açısından kanıt teşkil edebileceği düşünülmektedir.

Kuradan çıkan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, diğer istekli ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenecektir. Ancak ikiden fazla isteklinin aynı puana sahip olması durumunda iki kez kura çekilecektir. Bu durumda, ilk çekilişte ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli, ikinci çekilişte ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli belirlenecektir.

İstekliler, kura yönteminin usulüne uygun olmadığı düşüncesinde iseler öncelikle idareye şikayette bulunmalı, şikayet üzerine idare tarafından yapılan inceleme sonucunda başvurunun reddine karar verilir veya idarece süresi içinde cevap verilmezse süresi içerisinde KİK’e itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilirler.

Özet Tablo 

[1] Kamu İhale Genel Tebliği’nin 70.1.1’inci maddesi