Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımında Çalışan İşçilerin Maaşlarında İdarenin Sorumluluğu Nedir?

6552
sayılı Yeni Torba Kanun ile 11.09.2014 tarihinden itibaren ihale kapsamında
çalıştırılan işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğinin kontrolü yükümlülüğünü
idareye vermiştir. Söz konusu düzenlemeye paralel olarak Hizmet işleri genel
şartnamesinin 38’inci maddesinde de değişikliğe gitmiştir.

6552
sayılı İş Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun’un 3’üncü
maddesi ile 4857 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin beşinci fıkrası aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir. “İşverenler, alt işverene iş vermeleri hâlinde,
bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini işçinin başvurusu üzerine
veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak
edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlüdür.”

25.10.2014
tarihinde Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 38 inci maddesinin beşinci fıkrası
yürürlükten kaldırılmış, aynı maddenin ikinci ve altıncı fıkraları
değiştirilmiş olup “çalışanların özlük hakları” 38. maddede aşağıdaki şekilde
düzenlenmiştir.

“Yüklenici
çalıştırdığı işçilerin, işin yapılmakta olduğu bir işkolu veya meslekte aynı
tipteki bu iş için mevzuatla kabul edilenlerden daha az elverişli olmayan
şartlarda çalışmalarını ve ücret almalarını sağlayacaktır. Ücret, yan ödeme ve
çalışma şartlarının toplu sözleşme veya mevzuatla tespit edilmemiş olması
halinde yüklenici, en yakın ve uygun bir bölgedeki işkolu veya meslekteki aynı
tip bir iş için  mevzuatla tespit edilenlerden daha az elverişli olmayan ücret,
yan ödeme ve çalışma şartlarını sağlayacaktır. Yüklenici, varsa alt
yüklenicilerinin bu çalışma şartlarına uymalarını sağlamak için gerekli
tedbirleri alacaktır.

(Değişik
fıkra: 25/10/2014-29156 R.G./1. md., Geçerlilik: 11/9/2014)
Kontrol teşkilatı, yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen
işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen
kontrol etmekle ayrıca bu konuda kendisine ulaşan başvuruları (talep ve
ihbarları) ivedilikle değerlendirmekle yükümlüdür.

Bu
amaçla yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği
tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin
toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak
suretiyle duyurulur. İlanın yapıldığı, kontrol teşkilatının ve yüklenici veya
vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek bu
tutanağın bir kopyası hakedişin ödeme yerine gönderilir.

Personel
alacakları, hakediş raporunun düzenlendiği tarihten önceki (işçi ücretleri
ödeme günü öncesindeki) günler için belirlenmiş sayılır. Bu tür alacakların üç
(3) aylık tutarından fazlası hakkında idareye herhangi bir sorumluluk düşmez.

(Değişik
fıkra: 25/10/2014-29156 R.G./1. md., Geçerlilik: 11/9/2014)
İdare tarafından gerek resen gerekse de başvuru üzerine bordroların ve/veya
ücret ödemesini gösterir diğer bilgi ve belgelerin (yüklenici veya alt
yüklenicinin kayıtları, puantaj, hesap pusulaları gibi) incelenmesi neticesinde
ücret ve/veya yan ödemelerin eksik ödendiğinin veya ödenmediğinin tespit
edilmesi halinde bu durumun yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır
ve bu bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine
gönderilir. Aynı zamanda, ücret ve/veya yan ödemelerin, ödenmeyen kısmı
yüklenicinin hakedişinden kesilir ve tabi olunan mali mevzuat
hükümleri çerçevesinde idare tarafından doğrudan işçinin banka hesabına
yatırılır. Bu husus ayrıca bir tutanağa da bağlanır.

Yüklenicinin
iş verdiği alt yüklenicilerin gündelikçi, haftalıkçı veya aylıkçı olarak
işyerinde çalıştırdığı işçi, personel ve teknik elemanların tamamı da
yüklenicinin elemanları hükmünde olup, bunların ücretlerinin ödenmesinden de
doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Yüklenici, bunların ücretleri hakkında
da aynen kendi elemanları gibi ve yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapmak
zorundadır.

Personel
alacaklarının kontrol edilebilmesi için yüklenici, teknik ve yönetici personeli
ile işçilerine yaptığı ödemelerin bordrolarından birer kopyasını, bordroların
düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, kontrol teşkilatına
verecek ve bu bordrolarda teknik ve yönetici personel ile işçilerin sanatları
ve çalıştıkları yerler, ad ve soyadları ile doğum yerleri ve tarihleri
belirtilecektir.

Bordrolarda
yüklenicinin veya vekilinin imzası bulunacaktır.

(Ek
fıkra: 25/10/2014-29156 R.G./1. md., Geçerlilik: 11/9/2014)
Kontrol teşkilatı, ihale konusu iş kapsamında istihdam edilen işçilerin hak
ettikleri yıllık ücretli izinlerini 4857 sayılı İş Kanununa uygun bir şekilde
kullanıp kullanmadıklarını kontrol etmekle yükümlüdür. Bunun için yüklenici
tarafından en fazla üç ayda bir izin kayıt belgesinin bir örneğinin kontrol
teşkilatına verilmesi gerekmektedir. Kontrol teşkilatınca yapılan inceleme
neticesinde, yıllık ücretli izni kullandırılmayan veya eksik kullandırılan bir
işçinin tespiti halinde, bu iznin 4857 sayılı Kanuna uygun bir şekilde ilgili
yıl içerisinde kullandırılması sağlanır.”

Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde yapılan
değişiklikler, İdareye bazı ek sorumluluklar yüklemiştir. Şöyle ki;

·      
Öncelikle idarelerce,
işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğinin kontrolü, sadece Personel
Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı ihalelerinde değil; hizmet alımı yoluyla
ihale edilen ve kapsamında işçi çalıştırılması da öngörülen/çalıştırılan bütün
ihalelerde söz konusudur.

·     
 Kontrol
teşkilatı, yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin
ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen kontrol etmekle
ayrıca bu konuda kendisine ulaşan başvuruları (talep ve ihbarları) ivedilikle
değerlendirmekle yükümlüdür.

·     
Bu
amaçla yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği
tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin
toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak
suretiyle duyurulur. İlanın yapıldığı, kontrol teşkilatının ve yüklenici veya
vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek bu
tutanağın bir kopyası hakedişin ödeme yerine gönderilir.

·     
Personel
alacakları, hakediş raporunun düzenlendiği tarihten önceki (işçi ücretleri
ödeme günü öncesindeki) günler için belirlenmiş sayılır. Bu tür alacakların üç
(3) aylık tutarından fazlası hakkında idareye herhangi bir sorumluluk düşmez.

·     
İdare
tarafından gerek resen gerekse de başvuru üzerine bordroların ve/veya ücret
ödemesini gösterir diğer bilgi ve belgelerin (yüklenici veya alt yüklenicinin
kayıtları, puantaj, hesap pusulaları gibi) incelenmesi neticesinde ücret
ve/veya yan ödemelerin eksik ödendiğinin veya ödenmediğinin tespit edilmesi halinde
bu durumun yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır ve bu
bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine
gönderilir. Aynı zamanda, ücret ve/veya yan ödemelerin, ödenmeyen kısmı
yüklenicinin hakedişinden kesilir ve tabi olunan mali mevzuat
hükümleri çerçevesinde idare tarafından doğrudan işçinin banka hesabına
yatırılır. Bu husus ayrıca bir tutanağa da bağlanır.

·     
Yüklenicinin
iş verdiği alt yüklenicilerin gündelikçi, haftalıkçı veya aylıkçı olarak
işyerinde çalıştırdığı işçi, personel ve teknik elemanların tamamı da
yüklenicinin elemanları hükmünde olup, bunların ücretlerinin ödenmesinden de
doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Yüklenici, bunların ücretleri hakkında
da aynen kendi elemanları gibi ve yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapmak
zorundadır.

·     
Personel
alacaklarının kontrol edilebilmesi için yüklenici, teknik ve yönetici personeli
ile işçilerine yaptığı ödemelerin bordrolarından birer kopyasını, bordroların
düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, kontrol teşkilatına
verecek ve bu bordrolarda teknik ve yönetici personel ile işçilerin sanatları
ve çalıştıkları yerler, ad ve soyadları ile doğum yerleri ve tarihleri
belirtilecektir.

·     
Bordrolarda
yüklenicinin veya vekilinin imzası bulunacaktır.

·     
Kontrol
teşkilatı, ihale konusu iş kapsamında istihdam edilen işçilerin hak ettikleri
yıllık ücretli izinlerini 4857 sayılı İş Kanununa uygun bir şekilde kullanıp
kullanmadıklarını kontrol etmekle yükümlüdür. Bunun için yüklenici tarafından
en fazla üç ayda bir izin kayıt belgesinin bir örneğinin kontrol teşkilatına
verilmesi gerekmektedir. Kontrol teşkilatınca yapılan inceleme neticesinde,
yıllık ücretli izni kullandırılmayan veya eksik kullandırılan bir işçinin
tespiti halinde, bu iznin 4857 sayılı Kanuna uygun bir şekilde ilgili yıl
içerisinde kullandırılması sağlanır.