22/A doğrudan temin alım yönteminde izlenmesi gereken yöntem nedir?

Birinci sorunuz, Doğrudan temin bir ihale olmadığından bu kapsamda temin edilen ihtiyaçlar için sözleşme yapılmış ise 4735’de hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanacağı belirtildiğinden, doğrudan temin sözleşmeleri Borçlar Kanunu hükümlerine tâbidir. Dolayısıyla Kamu İhale Kanununun 22 inci maddesine göre (sizde 22/a) sözleşmede belirtilmesi şartıyla doğrudan teminle yapılan sözleşmelerde 4735 sayılı Kanunun 24'üncü maddesindeki kısıtlamalara tabi olunmaksızın İş artışı yapılabilir. Bunun yanında doğrudan temin onay belgesinde iş artışı ile ilgili kısıtlamanın bulunmaması veya buna benzer bir ifadenin yer almaması ve onay belgesine ekli piyasa fiyatı araştırma tutanağında alınan mal, hizmet veya yapım ile fiyatların bulunması gerekmektedir. Bu kapsamda sözleşmenizde iş artışına ilişkin bir hüküm var ise bunun uygulanması yok ise sözleşmenin sona erdirilerek tekrar bir doğrudan temin yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

İkinci sorunuza gelince,

İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi halinde belirtilen ihtiyaçların; Kanunun 18 inci maddesinde sayılan ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın; ilan yapılmadan, teminat alınmadan, ihale komisyonu kurma ve anılan Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan yeterlik kriterlerini arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Söz konusu hükümler uyarınca anılan maddede belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanmış olmakla birlikte, ihtiyacın niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, isteklilerde belirli yeterlik kriterlerinin aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirindedir.

Bu madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup bir defada yapılacak alımlarda sözleşme yapılması idarelerin takdirindedir.

İdareler, 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (a) bendinin uygulamasında mal ve hizmet alımlarında, 4734 Sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (a), (b), (c) Bentleri Kapsamında Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara/Hizmetlere İlişkin Formu (KİK022.0/M ve KİK021.0/H) kullanarak ihtiyacın neden sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğini detaylı olarak yazacak, fiyat araştırması yapacak, ihtiyaç konusu malın veya hizmetin niteliklerini tarif edecek ve bu hususlara ilişkin bütün belgeleri standart forma ekleyeceklerdir. Ayrıca, bir taahhüt kapsamında; taahhüt konusu sözleşme veya şartnamede yer alan hükümler nedeniyle belli bir marka veya modelli malın alınmasının zorunlu olduğu hallerde, 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin (a) bendinin uygulanması mümkün bulunmaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri kapsamında 22/a aşamalarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

1- Piyasa fiyatı araştırılması yapılması ve harcama belgeleri yönetmeliğindeki piyasa fiyatı araştırılmasına ilişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan formun doldurulması,

2- İhtiyacın 22/a kapsamında yapılmasına ilişkin doğrudan temin onay belgesinde belirtilmesi

3- Standart formlar arasında yer alan KİK022.0/M ve KİK021.0/H formunun doldurulması ve gerekçesinin yazılması

4- İlan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması zorunlu değildir ancak idare işin mahiyetine göre ihaledeki gibi ayrıntılı hususlar düzenleyebilir.

5- İşin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda alımın sözleşmeye bağlanması zorunlu olduğundan sözleşme düzenlenmesi gerekir.

6- Sözleşmede sözleşmenin esaslı unsurlarının yazılması gerekmekte olup bunlar arasında tarafların tarafları,  alım konusu, sözleşme bedeli, sözleşme süresi, işin yapılma yeri, teminat istenecek ise teminat bedeli, ödeme şartları ve zamanı, iş artışı veya azalışı düşünülüyor ise bunlara ilişkin hükümler fiyat farkı verilecek ise buna ilişkin hükümler, sözleşme uygulanmadığında uygulanacak müeyyideler, cezalar vs. yazılır ve sonrasında taraflarca imzalanır. Buna ilişkin ihtiyacın mal hizmet veya yapım olması durumuna göre ihalede kullanılan standart tip sözleşmeler doğrudan temine uyarlanarak kullanılabilir.

Sizin 24.000 TL’lik sözleşmenize gelince sözleşmelerde tutar olması Borçlar Kanunu çerçevesinde zorunlu değildir. Ancak saymanlıkça sözleşmelere ilişkin damga vergisi kesilmesi zorunluluğu bulunduğu ve kesilmediği durumda damga vergisi kesilmeyen saymanın mali ve hukuki sorumluluğu bulunduğundan tutar olmayan sözleşmeye tereddütlü bakmıştır. Böyle bir durumda sözleşme tamamlandığında gerçekleşen tutar üzerinden sözleşme imzalanmış gibi sözleşme damga vergisi alınması gerekir. Sizin yapmanız gereken şunlar olabilir: birincisi sözleşmenin olası tutarı üzerinden/yaklaşık maliyet tutarı olabilir damga vergisi tahakkuku ve tahsili için Saymanlığa yazı yazılması veya sözleşmeye ek sözleşme yapılarak burada sözleşmenin tutarının belirtilmesinin doğru olacağı değerlendirilmektedir.

Kolaylıklar diliyorum.