Yeni Birim Fiyat hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?…

	

	 

	4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU’NA GÖRE YENİ BİRİM FİYAT

	Bu bölümde, sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde, değişiklik yapılması dolayısıyla ,projede değişiklik olması halinde, idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının birim fiyatının nasıl bulunacağına ilişkin usul ve esaslar hakkında bilgi verilecektir.

	Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşmede bulunmayan işlerin birim fiyatının tespiti“ başlıklı 22 nci maddesinde;

	“1) 12 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

	(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

	a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

	b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

	c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

	ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

	(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

	a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

	b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

	c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

	ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

	(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

	(5) Yeni fiyatın hesabında, ikinci fıkranın (a) bendine göre, teklif analiz ile kıyaslanarak bulunan analizin kullanılması halinde, bu analizin temsil ettiği iş kalemi miktarı ile yeni tespit edilecek iş kalemi miktarının rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır.

	6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.”düzenlemesi bulunmaktadır.

	Konuyla ilgili Sorular ⇒

	Soru 1:  Yeni birim fiyat yapılmasını gerektiren proje değişikliği şartları nelerdir?

	Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı  12.maddesinde;

	1.Sözleşme konusu işler, idare tarafından yükleniciye verilen veya yüklenici tarafından hazırlanıp idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılacağı.

	2.Birim fiyatlı işlerin, onaylı uygulama projesi hazırlanmamış kısımlarına idarenin izni olmadan başlanamayacağı,

	Saptanmıştır.

	4.Proje değişikliğinin şartları olarak;

	İdare tarafından

	Sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir.

	Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye öder.

	Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de idare tarafından dikkate alınır.

	Soru 2:  Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre uyularak analizlerdeki sıra nasıl olacaktır?

	 Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

	1.Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

	ÖNEMLİ⇒Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği herhangi bir teklif analizi olmasa veya analiz istenilmemiş olsa dahi, idarece poz numaraları yazılarak teklif istenilmiş olduğu ve yüklenicinin de teklif cetveline aynı poz numaralarını yazarak bahse konu poz karşılığında teklif fiyatını belirlemiş olduğu sebebiyle, istekli tarafından verilen teklif cetvelindeki pozlara ait fiyatların,teklif analiz olarak saptanabilir.[1]

	2.İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

	2443 sayılı Nafıa Vekâletinin Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun ile 1934 yılından itibaren Bakanlık bünyesinde yer alan Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı (YFK); Bakanlığın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 180 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname’nin 2 inci maddesinin (n) bendinde Bakanlık görevleri arasında sayılan ‘Bu işlerle ilgili tüzük, yönetmelik, tip sözleşme, şartname, rayiç, analizleri ve birim fiyatları hazırlamak ve yayımlamak’ görevini, 15 inci maddesinin (d) bendinde yer alan ‘Bayındırlık ve iskân işleri ile ilgili şartnamelerle, tip sözleşme, yıllık rayiç, birim fiyat, birim fiyatlara ait analiz ve tariflerini hazırlamak ve yayımlamak’ hükmü çerçevesinde üstlenmiş bulunmaktadır.

	Ayrıca, Kararname’nin ‘Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yükümlülüğü’ başlıklı 32 inci maddesinde ‘Kamu Kurum ve Kuruluşları; katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler; 2 inci maddenin n bendinde belirtilen tüzük, yönetmelik, tip sözleşme, şartname, rayiç, fiyat analizleri ve birim fiyatlarına uymak ve uygulamakla yükümlüdürler.’ hükmü mevcuttur.

	Bu hükümlere dayalı olarak belirlenen “İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları” ile birim fiyatların dayandığı imalat tarif ve analizleri, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre ihale edilen ve halen yürütülmekte olan yapım işlerinde zorunlu olarak kullanılmak ve uygulanmak üzere Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından her yıl kitap halinde yayımlanmaktadır.

	 

	

		

			

				

					

						Adı
				
				

					

						Birim Fiyat Yapma Yetkilerinin Dayanakları[2]
				
			
			

				

					

						Karayolları Genel Müdürlüğü
				
				

					

						(1950) 5539/1737 KGM GM Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. maddesi; 31.03.1997 günlü BİB/YFK yazısı;
				
			
			

				

					

						İller Bankası Genel Müdürlüğü
				
				

					

						8/2574 sayılı, 88/13181 sayılı kararnameler ve Bayındırlık işleri Genel Şartnamesinin 20. maddesine istinaden yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müd.
				
				

					

						88/13181 sayılı Kararnamenin tanımlar başlığında madde 3 i bendinde "analiz" ve 3 k bendinde "birim fiyat" yapabilecek Resmi Kurumlar arasında yer aldığı nedeniyle yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
				
				

					

						Yayınlanan birim fiyatlar, Bayındırlık Bakanlığı rayiçlerinden faydalanarak yapılmaktadır. Ayrıca rayiç bulunmamaktadır.
				
			
			

				

					

						Vakıflar Genel Müdürlüğü
				
				

					

						Bayındırlık ve Iskan Bakanlığından alınan 13.03.1984 tarih ve B- 06/B-05/B-04 sayılı yetkiye dayanılarak yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						Milli Savunma Bakanlığı
				
				

					

						209 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 180 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
				
				

					

						21.07.1983 tarih ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 21. maddesine göre hazırlanan Yönetmeliğin 10. maddesine istinaden yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						Türk Telekomünikasyon A.Ş.
				
				

					

						21.12.1998/439 sayılı Türk Telekomünikasyon A.Ş. Yönetim Kurulu Kararı ile onaylanan Türk Telekomünikasyon A.Ş. Yapı İşleri Yönetmeliği esaslarına göre ihale edilen işler sözleşmesi eki inşaat özel şartnamesine göre yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü
				
				

					

						Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunun 30.01.1986 tarih ve 86/5 karar nolu yazısı gereği yapılmaktadır.
				
			
			

				

					

						İstanbul Büyükşehir Belediyesi
				
				

					

						Gerekçeleri yoktur
				
			
			

				

					

						İSKİ Genel Müdürlüğü
				
				

					

						Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20. Maddesine istinaden yapılmaktadır.
					

						 
				
			
		
	


	3.İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

	4.Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

	5.Ayrıca Y.İG. Şartnamesinin 22/3 maddesinde saptandığı üzere rayiçler;

	İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

	1. Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

	2. İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

	3. İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

	4. İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

	Göz önünde tutularak yeni fiyat oluşturulur.

	ÖNEMLİ   ⇒        Bilindiği gibi, Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliğinin Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti 10. Maddesinde;

	“ (1) İdarelerce, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde;

	a) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar,

	b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler,

	c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

	ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler,

	d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri,

	esas alınır.

	(2) İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

	(3) İşin bütünü, iş grubu, iş kalemi ve malzeme rayici bazında yapılacak piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; iş, imalat ve/veya malzemenin yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından ve satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir.

	(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verilir, fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar Katma Değer Vergisi hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaları dikkate alınmaz. “hükmüne göre, yaklaşık maliyet hesaplanırken kullanmış oldukları rayiçler ,yenibirim fiyatın tespitinde dikkate alınmalıdır.

	Soru 3: Yeni fiyat hangi tarihten sonra kesinleşir?

	Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur.

	ÖNEMLİ   ⇒ Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.

	Soru 4: İdare ilave olarak işi başka bir yükleniciye yaptırabilir mi?

	Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22 nci maddesinde yer alan düzenlemeler den biride “İdare istediği takdirde sözleşme ve ekleri kapsamında bulunmayıp ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan işi başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.” düzenlemesidir, burada da idareye yeni fiyat düzenlemesinde, yüklenicinin dışarıdan alacağı ve idarenin müteahhit karı vereceği bir imalat için  idarenin bizzat kendisinin imalatı daha ucuza yaptırma şansı doğmaktadır.

	Soru 5: Yeni birim fiyat yapılırken rayiç dışında, faturalı imalat veya mal, hizmet kiralaması ise bu verilere ilişkin doğruluğun saptanması için idarece kabul edilmek şartı ile uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçlere uygunluğu sorulmalımıdır?

	Uygulamada özellik gösteren imalatlara ilişkin yeni birim fiyat yapılırken rayiç dışında, faturalı imalat veya mal, hizmet kiralaması ise bu verilere ilişkin doğruluğun saptanması için idarece kabul edilmek şartı ile uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçlere uygunluğu sorulmalıdır. 

	5.1.Ankara Sanayi Odası tarafından saptanan fatura onay belgeleri[3]

	Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca satın alımı gerçekleştirilmiş, Bayındırlık Bakanlığı, MSB, DSİ, Karayolları, İller Bankası gibi çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından bir Poz. No. ile tanımlanarak fiyatları belirlenmiş olan ürün/imalat kalemleri dışında, ÖZEL BİRİM FİYATLI olarak tanımlanan malzeme, imalat, sistem, cihaz ve yedekleri ile ihtiyaç duyumsanan tüm ürünlere ilişkin doğrudan ilgili Kamu Kurum ve Kuruluşuna ya da ilgili ana yüklenici firma adına düzenlenmiş faturaların içerdiği ürün kalemlerinin, fatura düzenleniş tarihi itibariyle piyasa rayiçlerine uygunluğu bakımından onaylanması çalışmalarıdır.

	"Faturaların rayice uygunluğunun onayı; faturaya konu mal veya hizmetle iştigal eden en az üç işletmeden belgelendirilmek suretiyle alınacak fiyatların ortalaması veya alınan fiyatlardan birbirine en yakın olanlar dikkate alınarak yapılır. Bu sayıda işletmenin bulunmaması halinde, ilgili meslek komitesinin görüşü veya gerekli durumlarda meclis tarafından onaylanan eksper listeleri arasından yönetim kurulu kararı ile görevlendirilecek eksper heyetinin raporu üzerine işlem yapılır. Ancak özel imalata ilişkin faturaların, görevlendirilecek eksper heyeti tarafından düzenlenecek rapora göre onaylanması zorunludur. Onay işlemi, fatura asılları üzerine yapılır.

	Rayice uygunluğu istenen fatura, özel imalatı gerektiren bir iş için düzenlenmişse yapılan işin numunesinin faturaya eklenmesi, bu mümkün olmadığı takdirde yapılan işin teknik özelliklerini gösterir açıklama resim ve benzeri belgelerin faturaya eklenmesi zorunludur.

	Proforma faturalar ile birim fiyatı belirlemek için düzenlenen faturalar alım satım akdi hukuken gerçekleşmediğinden onaylanmaz. Ancak, birim fiyatı belirlemek için düzenlenen faturalarda işin tamamının belirtilmesi halinde bu faturaların onaylanması mümkündür. Ayrıca, sadece montaj işçilik veya nakliye bedeli için düzenlenen faturalar ile malzeme fiyatı işçilik, nakliye ve montaj bedeli dahil olarak düzenlenen faturalar, fiyat tespiti usullerinin uygulanmasına imkan vermediğinden onaylanmaz.

	Faturaların tasdiki, satışı yapan ve faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer odası veya şubesi tarafından yapılır.

	Projeye müstenit özel imalatlara ilişkin fatura tasdikleri ise, bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre satışı yapan ve faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer sanayi odasınca veya ticaret ve sanayi odasınca bu odalarca yapılamaması ve bu hususun tevsik edilmesi durumunda ise en yakın sanayi odası veya ticaret ve sanayi odasınca yapılır. "

	(Oda Muamelat Yönetmeliği-38. Madde)

	İnşaat Grubu Fatura Onay Başvuruları İçin Talep Edilen Belgeler

	1. Başvuru dilekçesi. (dilekçe örneği)

	2. Fatura onayı isteğinin, hangi kamu kurum ve kuruluşunun hangi işi ile ilgili olduğunun belgelenmesi zorunluluğu nedeniyle, Resmi yazı. (Fatura onayı isteyen ilgili resmi yazı örneği)

	3. Fatura aslı ve fotokopisi.

	4. Fatura içeriği ürün/imalata ilişkin detaylı bilgi. (Teknik çizim, katalog vs.)

	5. Fiyat listesi. (Fatura içeriğinde yer alan malzemelere ilişkin, üretici/ithalatçı firma tarafından yayınlanan ülke geneline yönelik, piyasada geçerli olan fiyat listesi)

	İnşaat Grubu Fatura Onay Başvurularında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

	• Fatura isteğinin, hangi kamu kurum ve kuruluşunun hangi işi ile ilgili olduğunun belgelenmesi zorunluluğu nedeniyle, fatura tasdikini isteyen resmi kurumdan (işveren), ANKARA TİCARET ODASI' na hitaben yazılmış kurum yazısı getirilmesi gerekmektedir.

	• Odamızca yapılan fatura onay işlemleri, sadece odamız üyesi firmaların kestiği faturalar için yapılabilmektedir.

	• Proforma faturalara ilişkin onay işlemi yapılmamaktadır.

	• Birim fiyatı tespit amacıyla düzenlenen faturalar, üzerlerinde gerçek imalat ve ihtiyaç miktarlarının faturayı kesen firmaca açıkça belirtilmesi halinde onaylanabilir, aksi takdirde onaylanamaz.

	• Fatura içeriği ürün fiyatlarına, nakliye, işçilik ve montaj, dahil ise Oda Muamelat Yönetmeliğimizin 38. maddesi uyarınca bu tip faturalar onaylanamamaktadır.

	• Fatura içeriği ürün bilgileri, veri tabanımıza aktarıldığı için mümkünse, faturalarınızı bilgisayar veya daktilo ile düzenlemeniz gerekmektedir.

	• Fatura içeriği ürünlere ilişkin; marka, model, ürün kodu ve ana teknik özellikler mutlaka belirtilmelidir.

	• Fatura içeriği ürünlerin birimleri mutlaka belirtilmelidir.

	• Fatura ekinde; üretici/ithalatçı firmaca yayınlanan güncel orjinal fiyat listesi (ilgili kalemleri üzerinde işaretli), malzemeyi tanıtıcı broşür ve kataloglar mutlaka bulunmalıdır.

	• Fatura üzerinde sonradan yapılan düzeltme ve açıklamalar için, "İşbu düzeltme ve açıklamalar tarafımızca yapılmıştır." ibaresi, faturayı kesen firma tarafından, faturaya açıkca yazılmalı ve kaşelenip-imzalanmalıdır.

	• İthal yoluyla temin edilen ürünler için fatura onay işlemleri; eş işgören-eşdeğer nitelikteki ürünler için yapılan pazar araştırmaları sonucu belirlenen fiyatlar veya ilgili firmaca sunulan ithal belgeleri (ithal giriş faturası ve gümrük beyannamesi) üzerinden değerlendirilerek yapılmaktadır.

	Soru 6: Yeni fiyat analizinde,rayiç(ler ) faturalı olarak saptandı ise fiyat farkı nasıl olacaktır?

	1. 2013/5217 Sayılı Kararname Eki (Yeni) Fiyat Farkı

	Sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre sözleşme yılı fiyatı tespit edilemeyen iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyat, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek iş kaleminin sözleşme yılı birim fiyatı tespit edilir ve fiyat farkı hesabı bu fiyat esas alınarak yapılır[4].

	   İn             Çn             Dn             Yn               Kn            Gn            Mn

	Pn = [ a —— + b1 —— + b2 —— + b3 ——  + b4 —— + b5 —— +  c —— ]

	                İ0             Ç0             D0             Y0              K0             G0            M0

	Pn: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler ve güncel endeksler ile a, b1, b2, b3, b4, b5 ve c değerlerinin ağırlık oranları temsil katsayılarının yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını, temsil eder.

	2. 2002/5039 Sayılı Kararname Eki (Eski) Fiyat Farkı .

	Birim fiyat sözleşmelerde, sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve yapılması idarece istenen bir iş kalemi için işin devamı sırasında yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, hazırlandığı uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre tespit edilir.

	Belirlenen bu yeni birim fiyatın uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek bulunan fiyatı, iş kaleminin miktarı ile çarpılır ve bulunan tutar hakedişteki sözleşme birim fiyatları ile yapılan işler sütununa dahil edilerek yeni iş kaleminin sözleşme bazında bedeli yükleniciye ödenir. Bu iş kalemine ait fiyat farkı ise, uygulama ayının indeksleri üzerinden hesaplanarak bulunur.[5]   

	                İn             Çn             Dn             Yn               Kn            Gn            Mn

	Pn = [ a —— + b1 —— + b2 —— + b3 ——  + b4 —— + b5 —— +  c —— ]

	                İ0             Ç0             D0             Y0              K0             G0            M0

	Pn: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel indeksler ve güncel indeksler ile a, b1, b2, b3, b4, b5 ve c ağırlık oranları temsil katsayılarının yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını, temsil eder.

	Yüksek Fen Kurulu Kararları

	Soru 1: İmalatın sözleşme kapsamı dâhilinde olduğunun kıstası nedir?

	 Konu, Yüksek Fen Kurulu'nda, işe ait sözleşme ve ekleri ile yazışmalar çerçevesinde incelenmiştir[6

	ÖNEMLİ ⇒ Anahtar Teslim Götürü Bedelli olarak sözleşmeye bağlanan bir iş kapsamında yapılması öngörülen bir imalatın; ihale dokümanlarından olan, uygulama projesinde, mahal listesinde veya varsa teknik şartnamesinde, ayrı ayrı, birbirleriyle çelişmeden, detayları ve yapım şartlarıyla birlikte açık olarak yer alması, öncelikle istenilen bir husustur. Ancak, bir imalata, özellikle uygulama projesinde detaylarıyla yer verilmiş olması, o imalatın sözleşme kapsamı dahilinde olduğunun kabulünü gerektirir.

	Esasen bu sonuç, işe ait Sözleşmenin 9. maddesine göre ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında birinci önceliğe sahip olan Yapım İşleri Genel Şartnamesinin (YİGŞ); "Projelerin Uygulanması" başlıklı 13. maddesi hükümlerinden de çıkartılabilir. Bu maddenin ilk paragrafında yer alan; "Sözleşme konusu işler, idare tarafından yükleniciye verilen veya yüklenici tarafından hazırlanıp idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılır." hükmü, bu konuda bağlayıcı bir hükümdür.

	Ayrıca, işe ait Sözleşmenin 6,1 madde bendinde; "Bu sözleşme, ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak     toplam bedel üzerinden akdedilmiştir." Hükmü mevcut bulunmaktadır. Buradan anlaşılması gereken husus; uygulama projelerindeki imalat detaylarından hareketle yapım şartlarının belirlenmesi, metrajların tespit edilmesi ve bu tespitlerin mahal listelerine aktarılması gerektiği hususudur. Mahal listesinin dayanağı uygulama projesi olmakta, yüklenicilerin tekliflerini de buna dayalı olarak verdikleri kabul edilmektedir. Bu konudaki genel uygulamalar da bu yöndedir.

	Granit Döşeme kaplamasının, uygulama projesinde… ve…mahallerinde gösterilmesine rağmen, mahal listesinde, sadece…mahalli ile bu mahalde yapılacak miktara yer verilip, …mahallinde yapılacak olan kaplamaya listede yer verilmemiş olmasının bir eksiklik olduğuna, ancak; uygulama projesinde detaylarıyla yer verildiği sebebiyle …mahallindeki döşeme kaplamasının aynı türde yapımının da sözleşme kapsamında olduğuna,

	Bu itibarla; uygulama projesinde ölçüsü ve yeri gösterilmiş olan bahse konu Granit Döşeme Kaplaması imalatının her iki mahalde de, gerek sözleşme ve gerekse YİGŞ' nin ilgili hükümlerine göre, götürü bedel içerisinde yaptırılması gerektiğine,

	Soru 2. Yeni birim fiyatların, fiilen yerinde yaptırılan imalatın teknik uygulama şartlarını karşılayan bir analizle oluşturulması gerekmekte midir[7]?

	…

	16.072/1–2, 16.073/1–2 poz nolu jet grouting kolonu imalatları uygulama tekniği gereği dairesel bir kesitte teşkil edilebilmektedir. Uygulamada da, istenilen zemin emniyetine istinaden, zemin formasyonu ve şartlarına göre hesapla bulunan kolon çapı ve sayısına bağlı olarak projelendirilmekte ve yerinde imal edilen örneklere göre istenilen kesitteki kolonun teşkili için kesin yapım kararı verilmektedir. Bu imalatın, diğer enjeksiyon imalatları gibi kullanılan karışımdaki çimentonun ayrı mütalaa edilerek ölçümlendirilmesi ve analizlerin bu doğrultuda yapılması yanlış olacaktır.

	Yeni birim fiyatı yapılmak istenilen imalat, … arasında yer alan iri bloklardan müteşekkil geçirimli alüvyonun “…” yöntemi ile geçirimsiz hale getirilmesi imalatı olup, yaklaşık … yüksekliğinde bir geçirimsizlik perdesi oluşturulması amaçlanmıştır. 

	İstenilen geçirimsizliği sağlayacak farklı imalat teknikleri ve yöntemlerinin varlığı bilinmekte olup, alternatiflerin idaresince araştırıldığı ve karşılaştırmalı teknik rapora dayalı olarak uygulanan yöntemin seçildiği varsayılmaktadır.

	Yeni birim fiyatların oluşturulmasında idaresince uygulanan usul değerlendirildiğinde;

	Bahse konu imalata ait onaylı yeni fiyat tutanağı yapılırken, YİGŞ’nin “Sözleşmede bulunmayan işlerin birim fiyatının tespiti” başlıklı 23 üncü maddesinde yer alan, yeni birim fiyatın tespitinde öncelik sırasına göre kullanılacak analiz ve rayiçlerinden; İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler ve rayiçlerin kullanılmaya çalışıldığı görülmektedir.

	Yüklenicinin ihalede verdiği teklif cetvelinde; bahse konu geçirimsiz perdenin fiyatının kıyaslanarak bulunmasında mesnet alınması gereken, “Poz no: … her cins klastaki zeminlerde … deliği açılması” ile “Poz no: … yapılması” iş kalemlerine ait teklif fiyatları ve bunların teklif analizlerinde de fiyat bileşenleri bulunmaktadır. Bu teklif fiyatlarının dayanağı olarak da; “…Teknik Şartnamesi” ile “… İnşaatına ait Teknik Şartname-Enjeksiyon Talimatı” esaslarının, sözleşme ekinde yer aldığı görülmektedir.

	Yeni fiyat tutanağı incelendiğinde ise, diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerden olduğu kabulüyle Bakanlığımızca yayınlanan 16.073, 16.073/1 ve 16.073/2 poz nolu jet grouting kolonu … deliği açılması ve … çapında jet grouting kolonu imalatı yapılmasına ait analizlerden faydalanıldığı görülmektedir.

	Yeni fiyat tespitinde, önceliklerin dikkate alınması önemli olup, bunun yanında önemli bulunan diğer bir husus fiilen yerinde yaptırılan imalatın teknik uygulama şartlarını tarif eden bir fiyat tutanağı ve analizinin taraflarca ortaya konulması ve buna göre yeni fiyatın oluşturulmasının sözleşme gereği olduğu hususudur.

	Yani; yeni birim fiyatların, fiilen yerinde yaptırılan imalatın teknik uygulama şartlarını karşılayan bir analizle oluşturulması gerekmektedir.

	Soru 3: İlave işlerin birim fiyatının tespiti ve uygulanmasında “Sözleşme Bedeli/yaklaşık Maliyet”" oranında indirim yapılacak mıdır?

	Bilindiği üzere; 4734 sayılı Kanunun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62/c maddesinde; Bina işlerinin, anahtar teslim götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihalesinin yapılması zorunlu tutulmuştur. Bu zorunluluğun sebebi, ihale öncesinde ortaya konulan teknik şartların, mahal listesinin, imalat kalemlerinin ve dolayısıyla uygulama projesinin değişikliğe uğraması ihtimalinin olmayacağı düşüncesidir.

	Ancak, sözleşmenin anahtar teslim götürü bedel sözleşme olmasına rağmen, idarenizin tasarrufu ile Kanun’un uygulama projesinin değiştirilmemesi ilkesine ve Yapım İşleri Genel Şartnamesinin ilgili hükümlerine aykırı şekilde, imalat kalemlerinde değişiklikler yapılmış veya yapılmakta olduğu anlaşılmaktadır.

	4734 ve 4735 sayılı Kanun ve ihale dokümanlarında; anahtar teslim götürü bedel bir sözleşmede işe ait uygulama projesinde öngörülen imalat kalemlerinde idare tarafından bir değişiklik yapıldığı, onay verildiği ve bu değişikliğin bir iş eksilişine sebep olduğu durumlarda, bu iş eksikliğinin götürü bedelde bir değişikliğe yol açması gerektiğine yönelik herhangi bir hüküm bulunmamaktadır

	Bu husus ayrıca, Yapım İşleri Fiyat Farkı Hesabı Uygulama Esaslarının “imalat artış ve azalışları” maddesi hükmünden de anlaşılmaktadır. Burada, sadece birim fiyat sözleşme uygulamalarında bir imalat azalışına izin verildiği görülmekte olup, Anahtar Teslim Götürü Bedel bir sözleşmede herhangi bir iş kalemindeki veya imalat miktarındaki azalmanın götürü bedel tutarını değiştirecek bir iş eksilişin yapılmasına imkân vermemektedir.

	İdarenin Kurulumuza sunduğu belgeler ile yukarıda sıralanan şartname ve sözleşme hükümleri birlikte değerlendirildiğinde;

	Anılan yasaların ilgili hükümleri ile YİGS’nin 22. Madde hükmünün göz ardı edilerek bazı imalatların yapımından vazgeçilmesi ve yerine başka imalatların yapımına karar verilmesi yanlış bulunmaktadır.

	Ancak; Uygulamanın nasıl yapılacağı hakkında İdarece görüş istenmesi ve fiili durum göz önünde bulundurulduğunda aşağıda belirtildiği şekliyle konuya çözüm bulunulabileceği düşünülmektedir.

	Öncelikle, ilave işlerin birim fiyatının tespiti ve uygulanması ile ilgili 4734 ve gerekse 4735 sayılı yasalar ile ikincil mevzuatlarda “Sözleşme Bedeli/yaklaşık Maliyet”" oranı gibi bir sistemin olmadığı hususu bilinmelidir[8]. Tarafların. YİGŞ. 23. maddesi öncelikleri doğrultusunda. teklif, sözleşme hükümleri ve imalatın ekonomik yapılabilirlik şartlarını da dikkate almaları ve yeni birim fiyatın tespitinde anlaşma sağlamalarının esas olduğu hususunu göz önünde bulundurulmaları gerekmektedir.

	Konu 4: Yapım işi ihalesi konusuna girmeyen ve satın alma yoluyla piyasadan temini mümkün olan demirbaş eşya niteliğindeki malzemelere %25 müteahhit kârı ve genel gider ödenmesinin mümkün olmadığı.[9]

	1205 sayılı ilâmın 2’nci maddesiyle; ………………………. Ltd. Şti. yüklenimindeki “Buca Belediyesi Hizmet Binası İnşaatı” işine ait hakediş ödemelerinde; yapım işi ihalesi konusuna girmeyen ve satın alma yoluyla piyasadan temini mümkün olan demirbaş eşya niteliğindeki malzemelerin yeni birim fiyat tutanakları düzenlenerek %25 müteahhit karı ve genel giderlerin fazla ödenmesi sonucu ………………..-liraya tazmin hükmü verilmiştir.

	Dilekçi temyiz dilekçesinde; söz konusu malzemelerin projelerine göre ve yerinde özel ebatta imal edildiğini, Bayındırlık birim fiyatlarında olmadığı için yeni fiyat yaptıklarını, Sayıştay Yedinci Dairesinin kararında demirbaş eşyalar için yeni fiyat yapılabileceği ve %25 müteahhit karı ve genel giderlerin ödenmesinde mevzuata aykırılık görülmediğini, bütün bunların Başkanlık oluru ve Encümen kararları ile yapıldığını, Sayıştay Temyiz Kurulunun 25455 sayılı kararının da aynı yönde olduğunu belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

	2886 sayılı Devlet İhale Kanunun “ilkeler” başlıklı 2’nci maddesinde: “Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde,uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.

	Başka başka istekliler tarafından karşılanması mutat olan muhtelif işler bir eksiltmede toplanamaz. Ancak, ihalelerinin ayrı ayrı yapılacağı açıklanmak suretiyle ilanları birarada yapılabilir.”

	Aynı Kanunun “tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde:

	“Bu Kanunun uygulanmasında:

	Alım, Satım: Taşınır ve taşınmaz mallar ile her türlü ihtiyaç maddeleri,hizmet ve hakların alım ve satımını,

	Hizmet: Kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre çalıştırılan aylıklı, ücretli, yevmiyeli ve sözleşmeli personel istihdamı hariç olmak üzere gerçek veya tüzel kişilere ücret karşılığında yaptırılan araştırma, sondaj, imalat, prototip imalat, istikşaf, etüt, harita plan, proje, kontrollük, müşavirlik ve benzeri her türlü hizmetleri,

	Yapım: Her türlü inşaat, ihzarat, imalat, sondaj, tesisat, onarım, yıkma, değiştirme, iyileştirme, yenileştirme ve montaj işlerini, (…)” hükümlerine yer verilmiştir.

	Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20’nci maddesinde; “keşif özetinde veya birim fiyat cetvelinde fiyatı gösterilmemiş olup da yapılması idarece istenen yapım ve hizmet işlerinin yeni birim fiyatları tespit edilirken öncelik sırasıyla aşağıdaki analizler kullanılır:…” denilmiştir.