Hizmet Alımı İhalelerinde Kıdem Tazminatı Ve Ayrıntıları

PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMI İHALELERİNDE KIDEM TAZMİNATI VE AYRINTILARI

1. Personel Çalıştırılmasına Dayalı İhaleler Hangileridir?

Kamu İhale Genel Tebliğinin 07.06.2014 tarihinde değişen 78.1 maddesine göre personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları;

·  İhale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği,

· Bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı

·Yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetler olarak tanımlanmıştır.[1]

Söz konusu kritere uyan hizmet alımlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak ihale edilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.

2. Hangi İdareleri Kapsamaktadır?

6552 sayılı Kanunun 8’inci maddesi ile 4857 sayılı Kanunun 112 nci maddesine ekleme yapılarak personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları kapsamında istihdam edilen işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesi kararlaştırılmıştır. 4857 sayılı Kanunun kapsamında ise, 4 üncü maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacağı belirtilmiştir. İşyerleri, işverenler, işveren vekilleri ve işçiler, 3 üncü maddedeki bildirim gününe bakılmaksızın Kanun hükümleri ile bağlı olacağı hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelikte kamu kurum veya kuruluşu olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda tanımlanan idare tanımının ifade edildiği, 4734 sayılı Kanunda ise idarenin ihaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlarını ifade ettiği belirtilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 2’nci maddesine göre Kanunun kapsamı aşağıdaki gibidir:

a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.

b) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri.

c) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar.

Yukarıda sayılanların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketleri 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ile bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri kapsam dahilinde olduğundan söz konusu Kanun kapsamındaki bankaların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Özetle Kamu İhale kanunu kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapan ve bu kapsamda işçi istihdam eden bütün kamu kurum ve kuruluşları, asıl işveren olarak Kanun ve Yönetmelikte belirtilen şartların taşınması durumunda söz konusu işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesinden sorumludur.

Kamu kaynağı kullanılarak yapılmayan ve Kanun kapsamında kamu kurum ve kuruluşu kapsamına girmeyen (okul aile birlikleri gibi) idarelerin almış oldukları personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatından yeni getirilen düzenleme kapsamında sorumluluklarının olmadığı düşünülmekle birlikte yargı içtihatları bu konuda belirleyici olacaktır.

3. İhale – Doğrudan Temin Ayrımı

6552 sayılı Kanunun 8’inci maddesi ile 4857 sayılı Kanunun 112 nci maddesine eklenen fıkrada 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesi ile ilgili hususlar hüküm altına alınmışken, aynı Kanunun (6552 S.K.) 10’uncu maddesi ile değiştirilen 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde ise hangi şartlarda ve hangi işlerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı şeklinde ihaleye çıkılabileceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkartılan Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmeliğinin hem başlığında hem Yönetmeliğin amaç başlıklı birinci maddesinde ihale edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları kapsamında çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesinden bahsedilmiştir. Kamu İhale Kanunun 18’inci maddesinde ise idarelerce uygulanacak ihale usullerinin açık ihale, belli istekliler arasında ihale ve pazarlık usulleri olduğu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde bu usullerden birinin uygulanacağı belirtilmiştir. Doğrudan temin ise ihale usulü olmayıp Kanunun 22’nci maddesinde belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usuldür.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, idarelerce süreklilik hizmet alımı kapsamında değerlendirilebilecek personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesinin gerçekleştirilmesinde gecikme olması, ihalede itirazen şikayet olması, mahkemece çıkılan ihale ilgili yürütmenin durdurulması kararı veya iptal kararı verilmesi gibi hallerde Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendinde belirtilen tutara kadar bu maddeye göre temin edilebilmesi ile idarenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımının 22 nci maddesinin (d) bendinde belirtilen limit dahilinde ihtiyacını karşılayabilmesi durumunda doğrudan temin usulü ile personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı gerçekleştirilebilmektedir. Bahsedilen sebeplerden dolayı doğrudan Temin usulü ile alınan ve personel çalıştırılmasına dayalı hizmet kapsamında değerlendirilebilecek çalışmaların ve sürelerinin kıdem tazminatı hesabına dikkate alınıp alınmayacağı belirsiz olmakla birlikte, 62’nci maddenin (e) bendi ve çıkarılan Yönetmelik hükümleri gereğince doğrudan temin süresi içerisinde çalışılan dönemin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamayacağı anlaşılmaktadır. Ancak gerek 6552 sayılı Kanunun kıdem tazminatı ile ilgili gerekçesinde işçilerin dava yoluna başvurmaları sonucu işçilerin kıdem tazminatlarının faizi ile birlikte asıl işveren kabul edilen kamu tarafından ödenmesine karar verildiği bu durum kamu kurum ve kuruluşları için ciddi mali külfet doğurduğu bu madde ile bu sorunun çözümü yoluna gidildiği belirtilmesi gerekse kıdem tazminatı ile ilgili kanuni düzenleme yapılırken yukarıda doğrudan temin ile ilgili belirtilen hususun gözden kaçırıldığı birlikte düşünüldüğünde doğrudan temin yöntemiyle alınan dönemin de kıdem tazminatı hesabına dahil edilmesinin daha doğru olacağı düşünülmektedir. Söz konusu bu hususun da ilerleyen dönemde yargı konusu olacağı düşünülmektedir.

4. Kıdem Tazminatının Hangi Koşullarda Hak Kazanılır?

Kıdem tazminatına hak kazanılmasında, 4857 sayılı Kanunun 120 nci maddesi ile yürürlükte bırakılan mülga 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun yürürlükte olan 14 üncü maddesi hükmü uygulanır. Kıdem tazminatının hak kazanılması için işçiler için ön şart kıdem tazminatı hak kazanacak şekilde iş  akdinin sona ermesidir. Kıdem tazminatı hak kazanıp kazanılmamasında tereddüt var ise söz konusu tereddüt Yargıtay içtihatlarına göre giderilebilir veya iş mahkemesine dava açılarak uyuşmazlığın giderilmesi talep edilebilir.

14. Maddeye Göre Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları Şunlardır:

I. Hizmet akdinin işçi tarafından;

a) 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinde belirtilen ve işçiye hizmet akdini derhal fesih hakkı veren sebeplerden dolayı,

b) Muvazzaf askerlik hizmetinden dolayı,

c) Bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla,

ç) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılması nedeniyle,

d) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile

feshedilmiş olması

II. Hizmet akdinin işveren tarafından 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinde belirtilen ve işverene hizmet akdini derhal fesih hakkı veren ve II numaralı bentte belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri dışındaki sebeplerden dolayı feshedilmiş olması.

III. Hizmet akdinin işçinin ölümü sebebiyle son bulması. Tazminat işçinin kanuni mirasçılarına ödenir.

İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla hizmet akdini sona erdirmesi halinde, kıdem tazminatı hakkından faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.

Eğer hizmet akdi yukarıda belirtilen haller dışında, işçinin kendi isteği ile sona erdirilmiş veya ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeniyle işveren tarafından sona erdirilmişse, işçinin kıdem tazminatı hakkı doğmaz.

5. Aynı Kamu Kurum Veya Kuruluşunda Çalışanların Durumu

Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışan işçilerin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, bu işyerlerinde 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca yapılan ihaleler kapsamında geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur.[1]

Son alt işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona eren işçilerin birinci fıkraya göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatları, ilgili kamu kurum veya kuruluşu tarafından ödenir.

Personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında çalıştırılan işçinin aynı kamu kurum ve kuruluşa ait işyerlerinde ve aralıksız olarak çalıştığının tespitinin yapılması ve işin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermesi gerekmektedir. Kıdem tazminatı ödemesini yapacak idare işçinin çalıştığını beyan ettiği kamu kurum ve kuruluşundan düzenlenmiş hizmet cetvelinin gönderilmesini yazılı olarak talep eder, işçinin hizmet cetveli ise bilgi talep edilen idarenin yapmış olduğu ihale dokümanı ile işçi için düzenlenmiş özlük dosyası esas alınarak düzenlenmesi gerekmektedir.

6. Farklı Kamu Kurum Veya Kuruluşunda Çalışanlar Durumu

Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesine tabi olarak farklı kamu kurum veya kuruluşlarında çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında farklı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak tespit olunur.[2]

Farklı kamu kurum veya kuruluşlarda çalıştırılan işçilerden son alt işvereni ile yapılmış olan iş sözleşmeleri kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona erenlerin birinci fıkraya göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatları, çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından ödenir.

Personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında çalıştırılan işçinin aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesine tabi olarak farklı kamu kurum ve kuruluşta çalıştığının tespitinin yapılması ve işin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermesi gerekmektedir. Kıdem tazminatı ödemesini yapacak idare işçinin çalıştığını beyan ettiği kamu kurum ve kuruluşundan düzenlenmiş hizmet cetvelinin gönderilmesini yazılı olarak talep eder, işçinin hizmet cetveli ise bilgi talep edilen idarenin yapmış olduğu ihale dokümanı ile işçi için düzenlenmiş özlük dosyası esas alınarak düzenlenmesi gerekmektedir.

7. Özel Sektör İşyerinde Çalışmaya Devam Edenlerin Durumu

Alt işveren ile yapmış olduğu iş sözleşmesi sona ermeyen ve alt işveren tarafından 4734 sayılı Kanun kapsamında bulunan idarelere ait işyerleri dışında bir işyerinde çalıştırılmaya devam olunanlardan iş sözleşmesi kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona eren işçilerin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında aynı veya farklı kamu kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak tespit olunur.

Bu işçilerden son alt işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermiş olanların birinci fıkraya göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatları, çalıştırıldıkları son kamu kurum veya kuruluşu tarafından kendi işyerindeki en son ücretinin, yılları itibarıyla asgari ücret artış oranları dikkate alınarak güncellenmiş miktarı üzerinden hesaplanarak ödenir.

Kamu kurum veya kuruluşlarında çalıştıktan sonra özel sektör işyerinde çalışmaya devam edenlerin çalıştıkları döneme ilişkin kıdem tazminatı almasının şartları şu şekilde belirlenmiştir.

• Aynı alt işveren tarafından çalıştırılması,

• Özel sektöre ait işyerinde çalışmadan önce 4734 sayılı Kanun kapsamında bulunan idarelere ait işyerlerinde çalışmış olmak,

• Kamu kurum ve kuruluşunda çalıştıktan sonra alt işveren ile sözleşmesinin devam etmesi,

• Özel sektördeki işinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermesi,

• İşçinin kamu kurum ve kuruluşunda personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında çalışması,

• Kamu kurum ve kuruluşunda çalışılan süreye ilişkin olması,

• Kıdem tazminatının hesabında işçinin çalıştırıldıkları son kamu kurum veya kuruluşu tarafından ihale dokümanında öngörülen ve ödenen en son ücretinin esas alınması,

• Kıdem tazminatına hak edecek şekilde sona erdiğinin tespiti ve işçinin talebine müteakip ihale dokümanında belirtilen ve ödenen en son ücretinin asgari ücret artış oranları ile güncellenmiş olması,

• En son çalışılan kamu kurum kuruluşu tarafından işçinin özlük dosyasındaki bilgiler esas alınarak düzenlenen hizmet cetvelinin düzenlenmesi,

• Hizmet cetveline daha önceden kıdem tazminatı ödenmiş ise kıdem tazminatı tutarı, hangi tarihte ödendiğinin belirtilmesi,

gerekmektedir.

Yönetmelikte kamu kurum ve kuruluşunda çalıştıktan sonra aynı alt işverenin özel sektör kapsamında çalıştırılacak işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olması şartı öngörülmemiştir.

8. Kıdem Tazminatının Ödeme Usulü ve Ödemeye Esas Belgeler

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatları;

• İlgili kamu kurum veya kuruluşunca ödenmelidir yani işçinin son çalıştığı idareye başvurması gerekmektedir.

• Kıdem tazminatı yukarıda belirtilen kıdem tazminatına hak edilen şartlarda ödenir.

• Kıdem tazminatına hak kazananlar için düzenlenen ödeme belgesine; işçinin yazılı talebi, harcama talimatı, hizmet cetveli ve kıdem tazminatının hesaplanmasını gösteren belge eklenir.

• İşçinin iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğine ilişkin olarak alt işverenden alınmış olan belge, kıdem tazminatı ödemesini yapan kamu kurum veya kuruluşu tarafından muhafaza edilir.

• Kıdem tazminatı ödemeleri,  doğrudan işçinin banka hesabına yatırılır.

• Hesaplanan kıdem tazminatı tutarı, 4734 sayılı Kanunun Ek 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen işyerlerinde kıdem tazminatı ile ilgili olarak açılacak bütçe tertibinden, (b) bendinde belirtilen işyerlerinde ise hizmet alımı gider kaleminden, ödeneğin yetip yetmediğine bakılmaksızın ödenir.

Kıdem tazminatı tutarının, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) Sayılı cetvelde yer alan Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri, (II) Sayılı Cetvelde yer alan Özel Bütçeli İdareler ve (IV) Sayılı Cetvelde yer alan Sosyal Güvenlik Kurumları’nda personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yoluyla istihdam edilen ve iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanlara hangi bütçe tertibinden ve hangi gider kaleminden nasıl ödeneceği belirtilmiştir. Ancak 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) Sayılı cetvelde yer alan Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ve yine 5018 sayılı Kanundaki tanımıyla Mahalli idarelerde nasıl ödeneceğine ilişkin düzenleme yer almamaktadır. Kanunda belirtilen idarelerde örneğin Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ve Mahalli idarelerde ödeneğin yetip yetmediğine bakılmaksızın ödenip ödenmeyeceği hususu gibi hususlarda belirsizlik bulunmaktaydı söz konusu Yönetmelikle bu belirsizlik giderilmemiştir.  Kanaatimizce, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ile Mahalli İdareler tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olarak alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesinde çalıştırılan kurumun kıdem tazminatı ile ilgili olarak açılacak bütçe tertibinden ödenmesi gerekmektedir. Aksi bir düşünce  Kanun koyucunun 6552 sayılı Kanun’un gerek genel gerekçesinde gerekse madde gerekçesinde belirttiği açıklamalarla bağdaşmayacaktır.

Farklı kamu kurum veya kuruluşlarına ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı üzerinden kıdem tazminatı ödenmesi halinde, kıdem tazminatı ödemesini gerçekleştiren son kamu kurum veya kuruluşu, ödenen kıdem tazminatı tutarının diğer kamu kurum veya kuruluşlarında geçen hizmet süresine ilişkin kısmını ilgili kamu kurum veya kuruluşundan tahsil eder. Ancak, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerinde yer alan kamu kurum veya kuruluşları arasında bu fıkra hükümlerine göre bir tahsil işlemi yapılmaz.

9. Kıdem Tazminatı için Kim Nereye Başvurmalıdır?

Personel çalıştırılmasına dayalı ihaleler kapsamında kıdem tazminatı ödenmesi talebinde bulunan işçilerin veya ölümü halinde kanuni mirasçılarının, ilgili kamu kurum veya kuruluşuna banka hesap/IBAN numarasıyla birlikte yazılı olarak başvuruda bulunması ve çalıştığı kamu kurum veya kuruluşlarının listesi ile iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğine ilişkin olarak alt işverenden alacağı belgeyi eklemesi zorunludur.

İş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğine ilişkin olarak alt işverenden alacağı belgenin alt işveren tarafından düzenlenmemesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır. Düzenlenen belgede yer alan bilgilere ilişkin uyuşmazlık durumunda mahkemece verilecek karara göre işlem yapılır.

10. Hizmet Süresinin Tespiti: Hizmet Cetveli

Kamu ihale kanununa göre ihale edilen personel Çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları kapsamında İstihdam edilen işçilerin kıdem tazminatlarının Ödenmesi hakkında yönetmeliğinin 11’inci maddesi gereğince kıdem tazminatı talebinde bulunan ve iş sözleşmesi kıdem tazminatını hak edecek şekilde sona ermiş olan işçinin kıdem tazminatına esas toplam süresi, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca yapılan ihaleler kapsamında çalışmasının bulunduğu kamu kurum veya kuruluşlarınca düzenlenmiş olan hizmet cetvelleri esas alınarak tespit edilir. Yönetmeliğin ekinde (EK-1) yer alan hizmet cetveli işçinin Kanun ve Yönetmelik kapsamında çalıştığı hizmet süreleri yazılır.

Ödemeyi yapacak olan ilgili kamu kurum veya kuruluşu, işçinin çalıştığını beyan ettiği kamu kurum veya kuruluşlarından düzenlenecek hizmet cetvelinin gönderilmesini ister. Hizmet cetvelinin kamu kurum veya kuruluşu tarafından herhangi bir nedenle düzenlenememesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır.

Kıdem tazminatı talebinde bulunan işçinin hizmet cetveli, ihale dokümanı ve ihale sözleşmesi ile özlük dosyası esas alınarak düzenlenir.

Kıdem tazminatının hesabında, daha önce kıdem tazminatı ödenmiş süreler dikkate alınmaz.

Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ödenmez.

Her ne kadar sürelerin tespitinde teyit öngörülmemişse de hizmet cetvelinin sürelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları ile de teyit edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

11. Her İşçi İçin Özlük Dosyası Oluşturulması Unutulmamalıdır!

4875 sayılı İş Kanununa paralel bir şekilde personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında istihdam edilen her işçi için özlük dosyası oluşturulması zorunluluğu getirilmiştir. Özlük dosyası İş Mahkemelerinde açılan karşılıklı davalarda mahkemeye sunulacak deliler açısından karine teşkil etmektedir. Özlük dosyasında özellikle, işçinin kıdem tazminatına hak ettiği çalışma süresinin, mali haklarının tespiti ve işten ayrılma sebebi ile diğer sebeplerin tespitinde en temel kaynaklardan bir tanesi olacak, aynı zamanda oluşabilecek ihtilafların çözümüne yardımcı olabilecek tarzda kayıt ve belgeler bulunacaktır.

Kamu kurum veya kuruluşları, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet ihaleleri için, ihale dokümanı ve ihale sözleşmesi ile birlikte bu ihale kapsamında çalışan her bir işçi için özlük dosyası oluşturur, özlük dosyasında aşağıdaki bilgiler bulunur;

• Nüfus bilgilerini,

• İşe başlama ve işten ayrılma tarihlerini

• İşten ayrılma nedenini,

• Çalışma sürelerini,

• Ücret ve diğer mali haklarını,

• Yıllık izin kullanımına dair bilgilerini

• Sigorta kayıtları.

Kıdem tazminatı talebinde bulunan işçinin hizmet cetveli, ihale dokümanı ve ihale sözleşmesi ile özlük dosyası esas alınarak düzenlenir.

12. Kıdem Tazminatı Tutarı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Aynı kamu kurum veya kuruluşunda ya da farklı kamu kurum veya kuruluşunda personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatı ödemesinde, işçinin almakta olduğu en son ücreti ile ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün iş sözleşmesi ve kanundan doğan menfaatler de esas alınır.

Kıdem tazminatı ödemesinde esas alınan ücret “giydirilmiş ücret” olarak adlandırılmakta olup asıl ücretin yanında giyecek yardımı, yiyecek yardımı, yol yardımı ile toplu iş sözleşmesinde belirlenen ikramiye, prim gibi aynen veya nakden ödenebilen ücret ekleri ile çocuk zammı, aile yardımı gibi sosyal yardımlar “giydirilmiş ücret” kapsamına girmektedir.

Kamu kurum veya kuruluşlarında personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında çalıştıktan sonra özel sektör işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin kıdem tazminatı ödemesinde, işçinin son çalıştığı kamu kurum veya kuruluşundaki en son ücretinin asgari ücret artış oranları dikkate alınarak güncellenmiş miktarı esas alınır. Ödenen kıdem tazminatı tutarının, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden aynı süreler dikkate alınarak hesaplanacak kıdem tazminatı tutarından daha düşük olması halinde, işçinin aradaki farkı işvereninden talep hakkı saklıdır.

Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 4857 sayılı Kanunun 120 nci maddesi ile yürürlükte bırakılan mülga 1475 sayılı Kanunun yürürlükte olan 14 üncü maddesi hükümleri uygulanacağı belirtilmiştir.

13. Kıdem Tazminatının Başlangıç Süresi Nasıl Hesaplanır?

6552 sayılı Kanunun kıdem tazminatı ile ilgili gerekçesinde işçilerin dava yoluna başvurmaları halinde ise işçilerin kıdem tazminatlarının faizi ile birlikte asıl işveren kabul edilen kamu tarafından ödenmesine karar verildiği bu durum kamu kurum ve kuruluşları için ciddi mali külfet doğurduğu bu madde ile bu sorunun çözümü yoluna gidildiği belirtilmiştir.

Yönetmeliğin geçici 1’inci maddesinde Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce (yani 11/09/2014 tarihinden önce) personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında istihdam edilen ve iş sözleşmesi devam eden işçilerin kıdem tazminatlarının hesabında kamu kurum veya kuruluşlarında ilk işe başladıkları tarih esas alınır.

Bu Yönetmelik kapsamında tespit edilen hizmet süresine ilişkin kıdem tazminatı, 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iş sözleşmesi feshedilmiş olan işçilere ödenmez.

Bu hükme göre,

• 11/09/2014 tarihinden önce kamu kurum ve kuruluşunda personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında çalıştırılması,

• Personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında alt yüklenici ile iş sözleşmesinin 11./09/2014 tarihinden önce devam etmesi,

gerekmektedir.

Bu şartları sağlayan işçilerin iş sözleşmesi kıdem tazminatına hak edecek şekilde sona erenlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşuna ilk işe başladığı tarihten itibaren kıdem tazminatının hesaplanması gerekmektedir. Ancak personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında çalışan ve alt yüklenici ile iş sözleşmesi 10.09.2014 tarihinden önce sona ermiş olan işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesi Yönetmelik kapsamında mümkün değildir. 10/09/2014 tarihinden önce iş sözleşmesi sona eren işçiler kıdem tazminatlarını alabilmek için mahkemeye başvurmaları ve mahkemeden çıkacak karara göre hareket etmeleri gerekmektedir. Aynı şekilde personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihale kapsamında istihdam edilen işçilerin kıdem tazminatlarının ödenmesi de 6552 sayılı Kanun ve buna dayalı olarak çıkartılan Yönetmelik kapsamında ödenmesi mümkün olmadığından bu kapsamda çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatları için mahkemeye başvurmaları ve kamu kurum ve kuruluşlarının da mahkeme sonucuna göre hareket etmeleri gerekmektedir.

14. İhbar Tazminatı Ödenebilir Mi?

6552 sayılı Torba kanun ile getirilen düzenleme ve buna dayalı olarak çıkartılan Yönetmelik ihbar tazminatını kapsamamaktadır. Bunun yanında alt yüklenici tarafından alınan ihalenin süresi belli olduğu ve ihbar tazminatının belirsiz süreli iş sözleşmeleri için geçerli olduğu düşünüldüğünde asıl işverenin yani idarenin bununla ilgili bir sözleşmesi bulunmamaktadır. Ancak yüklenici ile imzalanan sözleşmede işin yapılacağı süre belirli olsa da yüklenici ile işçi arasında imzalanan sözleşme süresiz ve iş kanununda belirtilen sürelere uymadan sözleşme feshedilerek işçi çıkartılmış ise bunun dava konusu yapılarak çözülmesi gerekmektedir. Yargıtay kararlarında[3] asıl işveren ile alt işvereni birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutmaktadır.

15. İdare Tarafından Hizmetin Sona Erdirilmesi Durumunda Kıdem Tazminatı

Kamu kurum veya kuruluşun tarafından daha önce verilen hizmetin verilmeyeceğine dair bir kararın alınması, verilen hizmetin başka bir kamu kurum ve kuruluşu tarafından yerine getirilmesi (yeni kurulan büyükşehir belediyeleri ile bazı ilçe belediye hizmetlerinin büyükşehir belediyeleri tarafından yerine getirilmesi gibi) gibi sebeplerle ihalenin sona erdirilmesi durumunda kıdem tazminatı ödenecek midir? Burada kıdem tazminatını hak edecek şekilde fesih söz konusu olduğundan, idarenin başka bir biriminde çalıştırılmayacağı, devredilen idarenin de hizmetinde çalıştırılmayacağı düşünüldüğünde kıdem tazminatının ödenebileceği düşünülmektedir.

16. Alt İşverenin İşçiyi Haksız Olarak İşten Çıkarması ve İdarenin Rücu Hakkı

Personel çalıştırılmasına dayalı ihale kapsamında istihdam edilen işçilerin yüklenici tarafından haksız olarak işten çıkartılması sonucu kıdem tazminatı ödemek zorunda olan idareler, söz konusu durumun alt yüklenicinin kusurunda

---