Kontrol teşkilatına sunulan tüm ekipman ve malzeme dolaysıyla, 2024/7 sayılı Genelgenin “Haberleşme Giderleri” ile “Personel Giderleri”ne ilişkin kısmına aykırı olduğu gerekçesi ile ihale iptal edilir mi?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Avrupa Yakası Raylı Sistem Şube Müdürlüğü tarafından 05.04.2024 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kirazlı-Halkalı Üniversite Metrosu Kaba İnşaatı ve Elektromekanik Tasarım İşleri” ihalesine ilişkin olarak Dido-Ray Yapı San. Tic. A.Ş. – Akçadağ İnşaat Enerji Madencilik A.Ş. İş Ortaklığı tarafından şikayet başvurusunda bulunulmuş ve Kurulca alınan 14.08.2024 tarih ve 2024/UY.I-997 sayılı karar ile “Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,” karar verilmiştir.

Davacı Dido-Ray Yapı San. Tic. A.Ş. – Akçadağ İnşaat Enerji Madencilik A.Ş. İş Ortaklığı tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada Ankara 19. İdare Mahkemesi’nin 10.10.2024 tarih ve E:2024/1252, K:2024/1179 sayılı kararı ile “davanın reddine” karar verilmiştir.

Ankara 19. İdare Mahkemesi’nin anılan kararının davacı tarafından temyizi üzerine alınan Danıştay 13. Dairesi’nin 26.12.2024 tarih ve E:2024/3158, K:2024/6016 sayılı kararında “Ankara 19.İdare Mahkemesi’nin anılan kararının davacı tarafından temyizi üzerine alınan Danıştay 13. Dairesi’nin 26.12.2024 tarih veE:2024/3158,  K:2024/6016  sayılı  kararında “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelerde ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanınmakla birlikte, bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir  yetkisinin  anılan  Kanunun  temel  ilkelerine  uygun  şekilde,  kamu  yararı  ve  hizmet  gerekleri gözetilerek kullanılması ve somut olayın özellikleri dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu ihalenin ilk olarak 22/05/2024 tarih ve 61 sayılı ihale komisyonu kararı üzerine ihale yetkilisi tarafından iptal edildiği ancak bu karara karşı yapılan itirazen şikayet başvurusu üzerine ihalenin iptali kararının davalı idare tarafından iptaline karar verildiği, bunun üzerine ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda,  ihalenin bu kez  2024/7  sayılı Genelge uyarınca iptal edildiği ve bu iptal kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurusu üzerine dava konusu Kurul kararının tesis edildiği anlaşılmaktadır.17/05/2024 tarih ve 32549 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinin, kamu kaynaklarının maksadına uygun olarak azami tasarruf prensiplerine riayet  edilerek  etkili,  ekonomik  ve  verimli  olarak  kullanılmasını  amaçladığı  anlaşılmaktadır.  Anılan Genelgede, kamu hizmetleri ve yatırım projelerinin, bütçe sınırları içinde kalınarak ayrılan kaynakların üzerinde harcama yapılmasına yol açılmadan azami tasarruf anlayışı içinde yürütüleceğine, iş programlarının harcama/finansman programlarına göre gerçekleştirileceğine, yılı ve takip eden yılların bütçelerinde ilave yük oluşturacak şekilde faaliyet genişlemesi ve iş artışı yapılmayacağına, ihale şartnameve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurların dahil edileyemeceğine yönelik düzenlemelere yer verilmiştir. Bu kapsamda, sözleşmeye  bağlanmamış  ihalelerin  2024/7  sayılı  Cumhurbaşkanlığı  Genelgesi uyarınca iptal edilmesi mümkündür.2024/7 sayılı Genelgenin ihalelere uygulanabilecek düzenlemeleri dikkate alındığında, genelgenin amaçlarından birisinin de ihaleyi gerçekleştiren idarelerce, ihalenin konusu ile ilgili olmayan araç, makineve  ekipman  gibi  kalemlere  ihale  şartname  ve  sözleşmelerinde  yer  verilerek,  bütçeden  gereksiz  yere harcama  yapılmasının  önüne  geçilmesi  olduğu  anlaşılmaktadır.  

Bu nedenle,  ihale şartname ve sözleşmelerinde yer alan bu tür düzenlemelerin 2024/7 sayılı Genelgeye uygunluğu değerlendirilirken, düzenlemenin ihale konusu işle ilgili olup olmadığı gözetilerek bir sonuca varılmalıdır. İhale konusu işle ilgili olup yüklenici tarafından temin edilmemesi durumunda ihaleyi yapan idare tarafından temin edilmesi zorunlu olan bir ihtiyacın, 2024/7 sayılı Genelge kapsamında olduğunun kabuledilmesi halinde, idarenin bu ihtiyaçla ilgili olarak ayrı bir ihale yapması zorunlu olacak ve neticede bu durum kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması amacına aykırılık teşkil edecektir.4734 sayılı Kanun kapsamında gerçekleştirilen yapım işi ihalelerine ilişkin hususlardan birisi de idarenin yapım işine ilişkin kontrol teşkilatının şantiyeye ulaşımı, şantiyede barınmaları, kontrol süresince kullanacakları ekipman ve malzemelerin temini ile yüklenici tarafından kontrol teşkilatının işlerliği için personel görevlendirilmesidir.  İhale konusu yapım işinin iş planına uygun olarak bir an önce tamamlanarak kamunun hizmetine sunulması ve tamamlanan i miktarı uyarınca düzenlenecek hakedişlerin yükleniciye usulünce ödenmesi için ihale konusu yapım işi sahibi idarenin kontrol teşkilatının şantiyede bulunması ve bu teşkilata personel ve malzeme sağlanması ihale konusu yapım işinin niteliğine göre kaçınılmaz olabilmektedir. Zira yapım işlerinden bazıları idarenin halihazırda bulunduğu yer dışında bazen kilometrelerce ötede, şehir merkezinden uzakta ve barınma imkanı dahi bulunmayan yerlerde olabilmektedir. Nitekim, bu hususun yapım işiyle ilgisi nedeniyle Yapım İşleri Genel Şartnamesinde idarenin kontrol teşkilatına yönelik çeşitli düzenlemelere de yer verilmiştir.

İhale komisyonunun 12/07/2024 tarih ve 61/1 sayılı kararı incelendiğinde, ihale, sözleşme tasarısının 33.8. maddesinin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine aykırı olduğundan bahisle iptal edilmişsede anılan maddede yer alan bina, personel, malzeme, ulaşım gibi gider kalemlerinin kontrol teşkilatına yönelik olduğu, dolayısıyla ihale konusu yapım işiyle ilgili olduğu ve yüklenici tarafından yapılacak binaların idareye, kontrol teşkilatına sunulan tüm ekipman ve malzemenin ise işin sonunda yükleniciye ait olacağının da düzenlendiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, idare tarafından sözleşme tasarısının anılan maddesinin 2024/7 sayılı Genelgenin “Haberleşme Giderleri”  ile  “Personel Giderleri”ne ilişkin kısmına aykırı olduğu gerekçesine de dayanılmışsa da anılan kısımların ihalelere yönelik olmadığı dolayısıyla bu hükümlerin de ihalenin iptaline gerekçe oluşturamayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu itibarla,  uyuşmazlık konusu sözleşme tasarısının 33.8. maddesinin  2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine aykırı ol madığı anlaşıldığından, aksi gerekçeyle ihalenin iptaline yönelik12/07/2024 tarihli ihale komisyonu kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararına karşı açılan davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacıların temyiz isteminin kabulüne;            

2.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca Ankara 19.İdare Mahkemesinin 10/10/2024 tarih ve E:2024/1252, K:2024/1179 sayılı kararının BOZULMASINA,            

 3.DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE…” karar verilmiştir.