Yapım İşlerinde Eksi Çıkan Hakediş Tutarının KDV’ye Tabii Olup Olmadığı.

I.Giriş

4734 Sayılı Kamu İhale Kanuna göre ihale yapılan yapım işleri ile proje danışmanlık denetim vs. işlerin yapımını üstlenen firmaların yapmış oldukları işler karşılığında, aylık ara hak edişler düzenlenmektedir, bu hak edişler faturalandırıldıktan sonra yüklenicilere ödenmektedir, sözleşmeye konu taahhüdün tamamlanmasından sonra kesin hesapların çıkarılırken bazen kesin hesap tutarının daha önce ödenen hak ediş tutarı toplamından daha az olmasından , dolayı  kesin hakedişin (-) eksi bakiye vermekte olduğu görülmektedir.

Bu çalışmamızda bu durumun Katma Değer Kanunu açısından değerlemesi yapılacaktır.

II. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun Tanımlar başlıklı 4 ncü maddesinde,”Yapım : Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini,” olarak tanımlanmıştır.

Yine Yapım İşleri Genel Şartnamesinin Kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesi başlıklı 41 nci maddesinde  “Birim fiyat esaslı sözleşmelerde, işin geçici kabulü yapıldıktan sonra,  kesin hakediş raporunun düzenlenmesine esas olacak kesin metraj ve hesapların tamamlanmasına başlanır. Bunlar biri asıl olmak üzere en az üç suret halinde düzenlenir. Yüklenicinin kesin hakediş raporunun düzenlenmesinde geçici hakediş raporlarındaki rakamlara itibar edilmez ve kesin metraj ve hesaplar sonucunda bulunan miktarlar esas alınır.

…………………………………………………………………………………………………

Hesap kesme işleminde, gerçekleştirilen bütün işlerin kesin hakediş raporuna geçirilen bedelinden iş sırasında geçici hakediş raporları ile ödenen miktarlar düşülür. Daha sonra 40 ıncı maddede açıklanan geçici hakediş ödeme usulleri çerçevesinde, hakedişe yapılan ek ve kesintilerden sonra kalan tutar yükleniciye veya vekiline ödenir.

Hesap kesme işlemi sonucunda, yüklenici idareye borçlu kaldığı takdirde, borcu genel hükümlere göre tasfiye edilir. “ hükmüyle  kesin hesabın nasıl yapılacağı açıklanmıştır.

III.Konuya la ilgili  İstanbul Valiliği İl Defterdarlığı Katma Değer Vergisi Gelir Müdürlüğünün KDV. MUK.B.07.4.DEF.0.34.18.28172/5665 sayılı Özelgesinde “Herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığına ilişkin olmayan ödemeler katma değer vergisine tabi değildir. Bu nedenle, kesin hesap hakedişi, sonucuna göre iş yapan firmanın ihaleyi yapan idareye borçlu olması durumunda firma tarafından idareye iade edilecek tutara prensip olarak katma değer vergisi uygulanmaması gerekmektedir.

Ancak, kesin hesabın bağlanması sırasında hakedişin eksi çıkması, işi yaptıran idare tarafından önceki hak edişlerde işin gerçek bedelinden fazla bir ödeme yapıldığını göstermekte, bu yüzden fazla hesaplanan verginin “matrahta değişiklik” hükümlerine göre düzeltilmesi gerekmektedir.

 Buna göre, … Genel Müdürlüğü’nün düzeltmeyi fatura ile yapmak istemesi halinde şirketinize fazla ödenen tutar üzerinden fatura düzenlemesi, bu tutar üzerinden de katma değer vergisi hesaplanması mümkün bulunmaktadır. Ancak, faturada kesin hakediş belgesinin tarih ve numarasının atıfta bulunularak “düzeltme” amacıyla düzenlendiğinin belirtilmesi gerekir. Faturada gösterilen vergi … Genel Müdürlüğü tarafından beyan edilip, şirketiniz tarafından indirim konusu yapılabileceğinden, matrahta değişikliğin gerektirdiği düzeltme sağlanmış olacaktır.” denilmektedir.

 Buna göre, Müdürlüğünüzce eksi (-) çıkan hakedişlerle ilgili düzenlenen faturada fazla ödenen tutar üzerinden KDV hesaplanacak ve bu vergi müdürlüğünüze iş yapan firma tarafından indirim konusu yapılabilecektir. Ancak, düzenlenecek faturada kesin hakediş belgesinin tarih ve numarasına atıfta bulunularak “düzeltme” amacıyla düzenlendiği de belirtilecektir. “ biçiminde görüş verilmiştir.

IV.Sonuç

Sözü edilen özelgeye göre kesin hesapta eksi (-) çıkan hakedişlerle ilgili düzenlenen faturada fazla ödenen tutar üzerinden KDV hesaplanacak ve yüklenici firma tarafından indirim konusu yapılabilecektir. Ancak, düzenlenecek faturada kesin hakediş belgesinin tarih ve numarasına atıfta bulunularak “düzeltme” amacıyla düzenlendiği de belirtilmesi gerekir.