Birim Fiyat Sözleşmeli Yapım İşlerinde İş Artışı Nedeniyle Verilen İlave Keşiflerde Revize Fiyat Uygulaması

I.Giriş.

Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamayacağı amir hüküm olmasına rağmen, doğal afetler ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerektirmesi nedeniyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri  hariç, yapım işlerinde  kesin proje ile ihaleye çıkılabilir,kesin projeyle yapılan ihalelerde her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir.

Yazımızın konusunu,birim fiyat teklif almak suretiyle ihalesi yapılan işlerde birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve bu artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, iş kalemine ait birim fiyatın ne şekilde revize edileceği oluşturacaktır.

II.Revize fiyat uygulamasında tanımlar.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 4 ncü maddesinde;

Ön proje : Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi,

Kesin proje : Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi,

Uygulama projesi : Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi,

Yapım İşleri Genel Şartnamesi 4 ncü maddesinde;

Birim fiyat sözleşme : Ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak idarelerce hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile yüklenici tarafından bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı üzerinden yapılan sözleşmeyi,

İfade edeceği kararlaştırılmıştır.

III.Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin Yapım işleri ihalelerinde idarelerce uyulması zorunlu hususlar başlıklı 5 nci maddesinde “Yapım işlerinde, ihaleye çıkılmadan önce idarelerin aşağıda belirtilen hususlara uymaları zorunludur :

g) (Ek:  22/06/2005 – 25853 R.G. / 1 md.) Doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmaması gerekçesiyle teklif birim fiyat üzerinden ihaleye çıkılması  durumunda bu duruma ilişkin açıklayıcı bilgi ve kanıtlayıcı belgeler; işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etüdü gerektirmesi gerekçesiyle teklif birim fiyat üzerinden ihaleye çıkılmasına karar verilen ihalelerde ise, gerekli arazi ve zemin etütlerinin ihaleden önce yapılamama nedenleri, “Teklif Türünün Belirlenmesine İlişkin Form”da (Standart Form KİK001.2/Y) belirtilir.” Hükmüyle idarelerin düzenlemesi gereken ve niçin teklif birim fiyat üzerinden ihaleye çıkılmasına dayanak olan nedenleri dayanaklarıyla gösteren gerekçeyi formda göstereceklerdir.

IV.Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti başlıklı 8 nci maddesinde,”………..

d) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu yapım işine ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek yapım işlerinde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek yapım işlerinde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

f) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek yapım işlerinde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar.”

V.Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme (Teklif Birim Fiyatlı İşler İçin) Sözleşme Kapsamında Yapılabilecek İlave işler, İş Eksilişi ve işin Tasfiyesi  başlıklı 28. Maddesi Yapım sözleşmelerinde öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, Yapım işleri Genel Şartnamesinin 22. ve 48 inci maddeleri hükümlerinin uygulanacağım belirtmektedir. Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22. maddesi ise “şartlarıyla…….sözleşme bedelinin , birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işleri Sözleşmelerinde ise % 20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanlarındaki hükümler…….çerçevesinde…….. aynı yükleniciye yaptırılabilir. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir” hükmü gereğince işin mutlaka % 20 keşif artışı içinde tamamlanması gerektiği hususu idaresince tahkik edilmelidir

 İş Kalemi Miktarlarının Değişmesi başlıklı 31 nci maddesinde “Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her hangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve bu artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.

R  =   F  x  [ 1 – (A x F) / S ]

S  =  Sözleşme bedeli ( TL),  

F  =  İş kaleminin sözleşme birim fiyatı (TL / ….),

A  =  İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m2 vb.),

R  =  Revize birim fiyat (TL / ….). “ hükmü bulunmaktadır.

VI.Sonuç.

İş kalemlerinin miktarında artış olup olmadığına, bu iş kalemlerinin içeriğindeki çeşitli unsurların ayrı ayrı miktarları değil iş kalemindeki toplam miktarın esas alınması gerekmektedir.

Sözleşmenin “İş Kalemi Miktarının Değişmesi” başlıklı 31. Maddesi “Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde yer alan herhangi bir iş kaleminin miktarında, işin devamı sırasında % 20’yi aşan artışın… aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.” hükmü gereğince iş kalemi miktarının değişmesi ilgili iş pozunu kapsamakta olup, revize birim fiyat hesabında farklı iş kalemlerindeki imalat miktarlarının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.

Somut bir örnekle açıklarsak;

Sözleşme bedeli:98.250,00 YTL

Bordür Döşenmesi imalatı miktarı:1000 metre

Bordür Döşenmesi imalatı sözleşme birim fiyatı:11,25 YTL olan bir işte ,bordür döşenmesi imalatı kesin hak edişte 1300 metre olarak tespit edilmesi durumunda,uygulama olarak

İş kaleminde meydana gelen artış miktarı 1300-1000 = 300 metre

İş miktarındaki artış oranı ise 300/1000 = %30

Sözleşme bedeli olan  98.250,00 YTL * % 1 oranı olan 982,50 YTL,artış oranını parasal tutarı 300 * 11,25 = 3.375,00 olduğundan % 1 oranını üzerindedir.

 -Bu oran %20 ‘nin üzerinde olduğundan ile sözleşme bedelinin  % 1 İni  aştığından revze fiyatın yapılması gerekir.

R  =   F  x  [ 1 – (A x F) / S ]

S  =98.250,00 YTL

F  =  11,25 YTL

A  =300 metre

 R = 11,25 x[ 1- (300x 11,25) / 98.250,00]

R= 10.86 YTL

Bu durumda ;

a) Bordür Döşenmesi imalatının 1000 x %20 : 1200 metresi yüklenicini teklif ettiği 11,25 YTL üzerinden ,

 b)Artış miktarı olan  300 metre ise revize birim fiyat olan 10.86 YTL üzerinden hak edişe girecektir.

Sonuç olarak, Birim fiyat teklif cetvelinde bulunan ve miktarlarında artış olan her iş kaleminin, örtüşen imalatlarla mukayese edilerek artışın % 20’nin üzerinde meydana gelmesi ve bu artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde l’ini geçmesi halinde, bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden uygulama yapılması gerekmektedir.[1]

---

[1] Bayındırlık Ve İskan Bakanlığı  Yüksek Fen Kurulu Kararı 29/12/2004 tarih ve 2004/122 sayılı kararı

---