İhale konusu alanda faaliyet gösterilmesi zorunlu mudur? Gerçek kişilerde ihale konusu faaliyette bulunup bulunmadığı nasıl tespit edilecektir?

29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Hükmi şahısların ehliyeti” başlıklı 137’nci maddesinde “Ticaret şirketleri hükmi şahsiyeti haiz olup şirket mukavelesinde yazılı işletme mevzuunun çevresi içinde kalmak şartıyla bütün hakları iktisap ve borçları iltizam edebilirler.” hükmü bulunmakta iken, anılan Kanun 13.01.2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 01.07.2012 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmış olup, yeni Kanun’un “Tüzel kişilik ve ehliyet” başlıklı 125’inci maddesinin ikinci fıkrasında önceki Kanun’un aksine “Ticaret şirketleri, Türk Medenî Kanununun 48’inci maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler.” hükmü getirilmiştir. Dolayısıyla ticaret şirketlerinin, ana sözleşmelerinde yer almayan faaliyet konuları dışında da bütün haklardan yararlanıp, borçları üstlenebilmeleri bakımından Türk Ticaret Kanunu açısından herhangi bir engelin kalmadığı anlaşılmaktadır.

 Türk Ticaret Kanunu’na göre “özel kanun niteliğini taşıyan” 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde istekli olabilecek “ ihale konusu alanda faaliyet gösteren  ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişim”, istekli, “mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidi”  olarak tanımlanmıştır. Anılan mevzuat hükmü gereğince, istekli olabilecek sıfatını kazanmak için dahi ihale konusu alanda faaliyet gösterilmesi gerektiği hususu dikkate alındığında, ihaleye teklif vererek istekli sıfatını kazanan kişi ya da kuruluşların öncelikle bu şartı sağlamaları gerekmektedir. Dolayısıyla özel kanun niteliği taşıyan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’ndaki düzenlemenin esas alınması ve istekli olabilecekler için geçerli olan ihale konusu alanda faaliyet gösterilmesi şartının isteklilerce de öncelikle sağlanması gerekmektedir.

Tüzel kişilerde (İş Ortaklığında tüm ortakların) faaliyet konularının ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması gerektiği, isteklilerce sunulan Ticaret Sicili Gazetelerinin “Amaç/Maksat ve Konu” başlıkları altında belirtilen faaliyet konuları itibariyle faaliyet konusu/konularının bulunup bulunmadığına bakılabilecektir.

Gerçek kişiler ise bahsettiğiniz gibi ilgili odadan aldığı kayıt belgesi ile ihale konusu alanda faaliyet gösterdiğini ispatlamaktadır. Nitekim 25.01.2017 tarihindeki değişiklikle teklif mektuplarına “Ayrıca ihale tarihi itibarıyla mesleki faaliyetimizi mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak sürdürdüğümüzü ve ihalenin üzerimizde kalması halinde sözleşme imzalanmadan önce, bu durumu tevsik eden belgeleri 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat ile ön yeterlik ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak İdarenize sunacağımızı taahhüt ediyoruz.” İbaresi eklenmiş olup istekli sözleşme imzalanmadan önce ihale konusu alanda faaliyette bulunduğunu oda kayıt belgesinde ispat edemez ise teklifi değerlendirme dışı bırakılacak geçici teminatı gelir kaydedilir.