İhalede sigorta kapsam ve teminat limitlerine ilişkin bilgi verilmemesi durumunda teklif verirken sigorta kapsam ve teminat limitleri nasıl belirlenir?

BAŞVURU SAHİBİ:

Halil ÇALIK,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Döşemealtı Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2022/1227993 İhale Kayıt Numaralı “21 Ay Süreli Cadde, Sokak, Yeşil Alan ve Parkların Temizliği, Çöp Toplama ve Taşıma İşleri İçin İş Makinesi ve Araç Kiralama (Sürücüsüz) Hizmet Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Döşemealtı Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 15.12.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “21 Ay Süreli Cadde, Sokak, Yeşil Alan ve Parkların Temizliği, Çöp Toplama ve Taşıma İşleri İçin İş Makinesi ve Araç Kiralama (Sürücüsüz) Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Halil Çalık’ın 09.12.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 14.12.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 19.12.2022 tarih ve 67679 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.12.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/1569 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale konusu işte tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında puanlama kriterlerine yer verilmesine rağmen puanlamaya ilişkin gerekçeli kararın onaylı ihale işlem dosyasında yer almadığı, bu hususun mevzuata aykırı olduğu,

2) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde teklif fiyata dâhil olan giderler arasında yer verilmiş olmasına rağmen Sözleşme Tasarısı’nın 21’inci maddesinde sigorta kapsam ve teminat limitlerine ilişkin bilgi verilmemesinin mevzuata aykırı olduğu,

3) Küresel anlamda araç tedarikinde yaşanan sorunlar dikkate alınacak olursa araçlar için model şartı getirilmesinin, diğer yandan teknik özellikleri itibariyle işin ifası aşamasında bir katkısı olmayan ancak hâlihazırda işi yürüten firmanın envanterinde yer alan, temin edilmesi güç araçların (Örneğin, elektrikli basınçlı yıkama aracı ve monoblok kaldırım ve yol süpürme makinesi hidrostatik araçları ithal olup Türkiye’de yoktur ve yurt dışından ithali de bugün itibariyle mümkün değildir) tarif edilmesinin ihale tarihi ile işe başlama tarihi arasındaki sürenin kısalığı da dikkate alınacak olursa ihaleye katılımı/rekabeti engelleyerek kamu zararına neden olacağından dolayı mevzuata aykırı olduğu,

4) İhale sürecinde tekliflerin değerlendirilmesi ile şikâyet ve itirazen şikâyet sürecinde geçecek süreler dikkate alındığında, ihale tarihi 15/12/2022 olarak belirlenen ihalede Teknik Şartname’nin 2’nci maddesinde yer alan iş bitiş tarihine göre işe başlama tarihi olarak belirtilen 01/01/2023 tarihinde fiilen işe başlanılmasının mümkün olmadığı, ihaleye konu araçların her birinin farklı faaliyet alanlarında kullanıldığından ve her bir aracın ayrıntılı teknik özellikleri haiz olduğundan, ihalenin süresi, ihalenin parasal büyüklüğü ve ihale konusu işin gerçekleştirileceği alanlar da göz önüne alındığında, söz konusu ihalenin kısmi teklife açılmasının zorunluluk arz ettiği, bununla birlikte İdari Şartname’de işin tamamı için teklif verileceği belirtildiğinden bahse konu bu durumun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde ifade edilen temel ilkelerden rekabetin sağlanması ilkesine aykırı olduğu, bu nedenle ihalenin iptali veya işe başlama tarihinin ertelenmesinin gerektiği,

Şöyle ki; ihale tarihinin “15/12/2022” tarihi olduğu ve yüklenici ile sözleşme imzalanabilmesi için beklenilmesi gereken yasal süreler de dikkate alındığında sözleşmenin imzalanma tarihi ile işe başlama tarihi olan “01/01/2023” tarihi arasındaki sürenin kısa bir süre olacağı, üstelik sözleşmenin imzalanma tarihinin iş başlama tarihinden ileri bir tarih olma ihtimalinin de bulunduğu, ayrıca ihale konusu iş kapsamında çalıştırılması istenilen araçların ayrıntılı teknik özellikleri olan nitelikli araçlar olduğu, küresel ölçekte araç tedarik zincirinde bozulmalar meydana geldiğinden dolayı araçların tedarikinin sorunlu olduğu, yüklenici tarafından temin edilecek araçların işe başlama tarihinde idareye teslim edileceği ve araçların teslimi için belirlenen sürenin makul olmadığı ve teslim edilmemesi halinin de ağır aykırılık hali olarak tanımlandığı dikkate alındığında, iddia konusu düzenlemenin Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelere aykırılık içerdiği anlaşıldığından, ihalenin iptal edilmesi gerektiği,

Kaldı ki, idarenin şikâyete cevap yazısında Sözleşme Tasarısı’nda zeyilname yapıldığı ifade edilmesine rağmen Teknik Şartname ve Sözleşme Tasarısı’nda yer alan işe başlama/bitiş ve işin süresi bilgilerinin çelişkili olduğu ve mevzuata aykırılık teşkil ettiği,

Bahse konu işin işe başlama tarihinden itibaren 21 ay sürebilmesi ve işin bitiş tarihinin mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemesi gerektiğine dair şartın da göz ardı edilmemesi için işe 01/01/2023 tarihinde başlanmasının gerekli olduğu,

5) İhale konusu işte çalıştırılacak araç ve iş makineleri için gün üzerinden teklif alındığı, bahse konu araçların 7/24 esaslı olarak iş süresince idareye teslim edileceği ve yüklenici tarafından ihale konusu iş dışında başka bir işte kullanılmalarının söz konusu olmayacağı, bu koşullar altında Teknik Şartname’nin 5.13’üncü maddesine göre yüklenicinin kusuru olmaksızın araçların çalıştırılmaması halinde (Örneğin, idare personelinin kaza yapması) yükleniciye ödeme yapılmayacağına dair düzenleme yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,

6) Teknik Şartname’nin 7.2’nci maddesinde yer alan “Sigorta poliçeleri, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yüklenici tarafından idareye teslim edilecektir.” şeklindeki düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu,

7) Sözleşme Tasarısı’nın 33.1’inci maddesinin boş bırakılmasının Tip Sözleşmeye/mevzuata aykırı olduğu, şikayet başvurularında yer almayan ancak itirazen şikayet başvurularında yer alan söz konusu iddianın (7.iddia) esastan değerlendirilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 61’inci maddesinde “…(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.

…

(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi ile ilgili hususlar” başlıklı 53.3’üncü maddesinde “53.3.1. Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir.

53.3.2. Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere halel getirmeyecek bir biçimde idari şartnamede açık ve net olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

53.3.3. İdari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların parasal değerlerinin veya nispi ağırlıklarının belirlenmesi gerekmektedir.

           53.3.4. Fiyat dışı unsur olarak yalnızca niceliksel unsurların belirlenmesi zorunlu olmayıp bu kapsamda niteliksel belirlemeler de yapılabilir. Bu bağlamda, ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

Şikâyete konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 21 Ay Süreli Cadde, Sokak, Yeşil Alan ve Parkların Temizliği, Çöp Toplama ve Taşıma İşleri İçin İş Makinesi ve Araç Kiralama (Sürücüsüz) Hizmet Alımı İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 21 Ay Süreli 24 Adet (7 Adedi İdare Aracı.) Cadde, Sokak, Yeşil Alan ve Parkların Temizliği, Çöp Toplama ve Taşıma İşleri İçin İş Makinesi ve Araç Kiralama (Sürücüsüz) Hizmet Alımı İşi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Döşemealtı Belediyesi Sınırları içerisindeki tüm mahalleler” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin Döşemealtı Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ve “21 Ay Süreli Cadde, Sokak, Yeşil Alan ve Parkların Temizliği, Çöp Toplama ve Taşıma İşleri İçin İş Makinesi ve Araç Kiralama (Sürücüsüz)” hizmet alımı işi olduğu, İhale İlanı’nın 16.11.2022 tarihinde yayımlandığı, bahse konu ihalenin 15.12.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirildiği görülmüş olup, inceleme tarihi itibariyle ihale komisyonu kararı alınmamıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 61’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.” hükmü gereğince idare tarafından hazırlanan 14.11.2022 tarihli fiyat dışı unsurların kullanılmasına yönelik gerekçeli açıklama belgesinin ihale işlem dosyasında yer aldığı görülmüş olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 76’ncı maddesinde “… 76.4. İstekliler tarafından ilgili mevzuatı gereğince yapılması gereken sigorta giderleri, tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesi kapsamında teklif fiyatına dâhil edilecektir. İhale dokümanında iş ve/veya işyerlerinin sigortalanmasının ayrıca istendiği durumlarda sigorta türü veya türleri ile sigorta teminatının kapsam ve limitinin belirlenmesi gerekmektedir.

Sigorta türleri belirtilmesine rağmen sigorta teminatının kapsamı ve limitinin belirlenmediği hallerde iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının asgari limitler dâhilinde istendiği kabul edilecektir. Sigorta türü veya türlerinin belirlenmediği hallerde ise, iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının istenmediği kabul edilmek suretiyle teklifler değerlendirilecektir. …” açıklaması yer almaktadır.

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde “İşyerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenici sorumludur.

Yüklenici, kazaların, zarar ve kayıpların meydana gelmesini önlemek amacı ile gereken bütün önlemleri almak ve kontrol teşkilatı tarafından, kaza, zarar ve kayıp ihtimallerini azaltmak için verilecek talimatların hepsine uymak zorundadır.

Yüklenici, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik önlemini almak zorundadır. İş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici sorumludur. Ayrıca yüklenici, işyerinde kullanılan ekipmanın neden olabileceği kazalardan korunma usullerini ve önlemlerini çalışanlara öğretmek zorundadır. Bu konularda gerek kontrol teşkilatı tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir.

Hizmet türüne göre sigorta gerektiği takdirde uygulanacak sigorta türü veya türleri ve teminat limitleri günün koşullarına uygun olmak şartıyla sözleşmesinde veya eklerinde belirtilir.

…” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dâhildir.

…

25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Yüklenici tarafından sağlanacak araçların ulaşım, vergi, resim, harç, akaryakıt, amortisman, tamir bakım, yedek parça, yağlama, lastik giderleri, araçların muayene giderleri,  zorunlu mali mesuliyet(trafik) sigortası, Temizlik İşleri Müdürlüğü şantiyesi içerisindeki bakım onarım atölyeleri ve akaryakıt pompa bölümü sadece yüklenici tarafından kullanılacak olup bu bölümler ile ilgili elektrik, su vb. giderler gibi tüm tüketim giderleri ile İdare tarafından sağlanacak araçların akaryakıt, tamir bakım, yedek parça, yağlama, lastik giderleri, yüklenici tarafından karşılanacaktır.

….” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İş ve işyerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde “21.1. İş ve işyerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19 uncu maddesinde düzenlenen esaslar dâhilinde yükleniciye aittir.

21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:

21.2.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı 5’inci maddesinde “…5.9.Yüklenici tarafından tedarik edilecek araçlar ve iş makinelerinin vergi, resim, harç, amortisman, tamir-bakım-onarım, yedek parça, sermaye faizi sigorta, nakil-montaj-demontaj, yağlama, akaryakıt, lastik giderleri, araçların muayene giderleri yükleniciye ait olacaktır. …” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamaları ile doküman düzenlemelerinden, hizmet türüne göre sigorta gerektiği takdirde uygulanacak sigorta türü veya türleri ve teminat limitleri günün koşullarına uygun olmak şartıyla sözleşmesinde veya eklerinde belirtileceği, sigorta türleri belirtilmesine rağmen sigorta teminatının kapsamı ve limitinin belirlenmediği hallerde iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının asgari limitler dâhilinde istendiğinin kabul edileceği anlaşılmıştır.

İhale dokümanı düzenlemeleri incelendiğinde ise, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçların ulaşım, vergi, resim, harç, akaryakıt, amortisman, tamir bakım, yedek parça, yağlama, lastik giderleri, araçların muayene giderleri,  zorunlu mali mesuliyet (trafik) sigortası, Temizlik İşleri Müdürlüğü şantiyesi içerisindeki bakım onarım atölyeleri ve akaryakıt pompa bölümü sadece yüklenici tarafından kullanılacak olup bu bölümler ile ilgili elektrik, su vb. giderler gibi tüm tüketim giderleri ile idare tarafından sağlanacak araçların akaryakıt, tamir bakım, yedek parça, yağlama, lastik giderlerinin teklif fiyatına dahil olduğu, iş ve işyerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluğun ise Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 19’uncu maddesinde düzenlenen esaslar dahilinde yükleniciye ait olacağı, Sözleşme Tasarısı’nın 21.2’nci maddesinde ise isteklilerden yapılması beklenen sigortanın türü ile teminat kapsamı ve limitine ilişkin herhangi bir düzenlemenin yapılmadığı görülmüştür.

Yapılan incelemede, ihaleye ait İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçlara zorunlu mali mesuliyet (trafik) sigortası yapılacağının belirtildiği, ancak Sözleşme Tasarısı’nda sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitlerine ilişkin bir belirlemenin yapılmadığı görülmekle birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin 76.4’üncü maddesinde yapılan açıklamaya istinaden idare tarafından bahse konu sigortalama işlerinin asgari limitler dahilinde istenildiği, dolayısıyla isteklileri tereddüde düşürecek bir aykırılığın bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik şartname” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname hazırlanarak ihale dokümanına dâhil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur. Bu şartnamelerde yerli isteklilerin katılımını engelleyici düzenlemelere yer verilemez.

(2) Teknik şartnamede, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamede teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 21 (YirmiBir) aydır

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır. ” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Konu ve Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde “Bu teknik şartname, Döşemealtı Belediyesi sınırları içerisinde bulunan cadde, sokak, meydan, pazaryerleri, yeşil alanlar, parkların çöplerinin toplanması, süpürülmesi ve yıkanması, tüm konut ve işyerlerinin çöplerinin toplanması ve taşınması, yol kenarlarındaki otların temizliği, ibadethanelerin temizliği, konteynerlerin yıkanarak dezenfekte edilmesi işleri için,  yüklenici tarafından sağlanacak iş makinesi ve araç kiralanmasına(sürücüsüz) yönelik hizmet alımı ile ihale konusu iş de kullanılmak üzere İdare tarafından sağlanacak araç ve iş makinelerinin tamir bakım onarım, yedek parça, nakil montaj demontaj, yağlama, akaryakıt, lastik giderleri yüklenici tarafından sağlanması hizmet alımını kapsamaktadır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Yüklenici Tarafından Sağlanacak Araç ve İş Makineleri” başlıklı 3.1’inci maddesinde

“

” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalede işin ifasında kullanılmak üzere yüklenici tarafından verilecek olan 17 hizmet aracının talep edildiği, yukarıda aktarılan Teknik Şartname maddesinde araçların tamamının 2012 model yılı ve üzeri olacağının belirlendiği ve araçlarda bulunması gereken teknik özelliklere yer verildiği, ayrıca Sözleşme Tasarısı’na göre işin süresinin 21 ay olduğu tespit edilmiştir.

Aktarılan mevzuat çerçevesinde, teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlamasının zorunlu olduğu, bu bağlamda teknik kriterlerin idarenin ihtiyaçları doğrultusunda belirleneceğinin aşikâr olduğu ve idarelerin gereksinimlerini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkeler doğrultusunda belirlemekle yükümlü olduğu, işin yürütülmesi sırasında kullanılacak araçların ve özelliklerinin, işin niteliği gözetilmek suretiyle belirlenmesi bakımından yetki ve sorumluluğun idarede olduğu, bu doğrultuda idarenin ihale konusu hizmet ile ilgili tecrübelerinden de faydalanarak ihale konusu hizmetin niteliğine ve ihale konusu hizmet işi kapsamında kullanılacak olan araçların özelliklerine ilişkin düzenleme yapabileceği açıktır.

Yapılan incelemede; ihale ilan tarihinin 16.11.2022 olduğu, ihalenin 15.12.2022 tarihinde gerçekleştirildiği ve ihale konusu işin süresinin işin başlama tarihinden itibaren 21 ay olduğu, ihale konusu işte çalıştırılacak araçların model yıllarına ilişkin olarak, yüklenici tarafından verilecek araçların tamamının 2012 model veya üzeri olması şartının getirildiği, ancak ihale konusu işte çalıştırılacak araçların isteklilerin kendi malı olması şartının istenilmediği, bununla birlikte idarenin araçların teknik özelliklerini belirlemesi yönünden ihtiyaçlarını hizmet gereklilikleri kapsamında karşılaması doğrultusunda takdir hakkının bulunduğu dikkate alındığında, ihale ilan tarihinden itibaren bu hizmet sektöründe faaliyet gösteren firmalardan bu ihaleye teklif vereceklerin ihale için hazırlık sürecine girecekleri anlaşıldığından başvuru sahibinin araçların temin güçlüğü ve asgari model yılı yönündeki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan ilgili mevzuat hükümleri gereğince, ihale dokümanında teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilebileceği,  ancak belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürünün belirtilemeyeceği ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyeceği anlaşılmakla birlikte, başvuru sahibi isteklinin iddiasının ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçların tek bir marka ve modeli işaret ettiğine ilişkin değil, hâlihazırda işi yürüten yüklenicinin envanterinde bulunan araçları tarif ettiğine ilişkin olduğu, başka şirket ve/veya şirketlerin envanterinde ihale dokümanında düzenlenen teknik özelliklerde araç bulunup bulunmadığına ve söz konusu araç envanteri ile başvuruya konu ihaleye teklif verilip verilemeyeceğine yönelik bir inceleme yapılmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibi isteklinin anılan iddiasının bu açıdan da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.

İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde

“(1) Süreler;

a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,

… izleyen günden itibaren başlar…” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımlarında işin süresi, işe başlama ve iş bitirme tarihi” başlıklı 80’inci maddesinde “80.1. Hizmet Alımı İhalelerinde Uygulanacak Tip İdari Şartnamelerin “Sözleşmenin Uygulanması ve Diğer Hususlar” başlıklı bölümünde işe başlama ve iş bitirme tarihinin sözleşme tasarısında düzenlendiği belirtilmiştir. Bu çerçevede, Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşmenin konuya ilişkin “İşin süresi” başlıklı 9 uncu maddesi uyarınca, idarenin işe başlama ve iş bitirme tarihlerini kesin olarak öngördüğü hallerde bu tarihler 9.1. maddesine yazılacak, aksi takdirde bu maddede işin süresinin işe başlama tarihinden itibaren kaç gün ya da ay olduğu belirtilecektir. Tip Sözleşmenin 10.2. maddesi ise işyerinin teslimi ve işe başlama tarihine ilişkin olup, söz konusu madde,  9.1. maddesinde işe başlama ve iş bitirme tarihlerinin kesin olarak belirtilip belirtilmediği ve işyeri teslimi yapılıp yapılmayacağı hususları dikkate alınarak idare tarafından düzenlenecektir.

80.2. Sözleşme tasarısında işe başlama ve iş bitirme tarihlerinin kesin olarak belirtildiği hallerde, yeterlik değerlendirmesi, tekliflerden aşırı düşük olanların sorgulanması ve açıklama istenmesi, tekliflerin değerlendirilmesi, isteklilerin 10 gün içerisinde şikayette bulunma hakkı ve idarenin bu şikayete 10 gün içinde cevap verme zorunluluğu ile 10 günlük itirazen şikayet ve Kurumun 20 günlük inceleme süresi ihale sürecinin uzamasına sebep olabilmekte ve bu süreler önceden tam olarak öngörülemediği için de sözleşmenin imzalanması ve dolayısıyla işin başlaması planlanan tarihten daha ileri bir tarihte gerçekleşebilmektedir. Bu çerçevede, süreklilik arz eden hizmet alımı ihalesine ait sözleşme tasarısında işe başlama ve iş bitirme tarihlerinin kesin olarak belirtilmesine rağmen ihale sürecinin uzaması nedeniyle dokümanda öngörülen tarihte işe başlanmasını sağlayacak şekilde sözleşmenin imzalanamaması halinde, iş bitirme tarihinin ötelenmesi mümkün bulunmadığından sürenin fiilen kısaldığı dikkate alınarak buna göre işlem yapılması gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.

İhale İlanı’nın  “İhale konusu hizmet alımın” başlıklı 2’nci maddesinde  

“…

İhale İlanı’nın 10’uncu maddesinde “Bu ihalede, işin tamamı için teklif verilecektir.” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede işin tamamı için teklif verilecektir.

20.2. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 21 (YirmiBir) aydır.

9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır. ” düzenlemesi,

Anılan Tasarı’nın “İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: Döşemealtı Belediye Sınırları içerisindeki tüm mahalleler

10.2. İşyerinin teslimine ilişkin esaslar ve işe başlama tarihi: Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 5 (Beş) gün içinde işyeri teslimi yapılarak işe başlanır. Yüklenici veya vekili ile İdare yetkilisi/yetkilileri arasında düzenlenen işyeri teslim tutanağının imzalanmasıyla yükleniciye işyeri teslimi yapılmış olur. Ancak, işyeri teslim tutanağında, işyeri tesliminin, tutanağın onaylanması halinde gerçekleşmiş olacağının belirtilmesi halinde, tutanağın onaylandığının yükleniciye tebliğ edildiği tarihte işyeri teslimi yapılmış sayılır.” düzenlemesi,

Anılan Tasarı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “… 16.1.3. Aşağıdaki tabloda yer alan ağır aykırılık hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “İşin Süresi” başlıklı 2’nci maddesinde “Sözleşmenin imzalanmasına müteakip 5 (beş) gün içerisinde işe başlanılacak olup iş bitim tarihi 30.09.2024 (dâhil) tür.” düzenlemesi yer almaktadır.

4734 sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen 55’inci maddesinin birinci fıkrasında, idareye şikâyet süresinin, ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren anılan Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün olduğu, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki düzenlemesinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için şikâyet başvuru süresinin dokümanın satın alındığı, ihale dokümanının ilana yansıyan hükümleri için ise ilk ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı anlaşılmaktadır.

Ayrıca, ihale sonucunun, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dâhil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirileceği, ihale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamayacağı, yine idareye şikâyet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamayacağı görülmüştür.

Yapılan incelemede; söz konusu ihalede işin tamamı için teklif verileceği, bir başka deyişle kısmi teklife kapalı olduğuna yönelik düzenlemenin İhale İlanı’nın 10’uncu maddesinde yer verildiği, ihale konusu işin süresine yönelik düzenlemenin ise İhale İlanı’nın 2’nci maddesinde yer verildiği, bahse konu iddiaların ihale ilanına yönelik olduğu, ilanda yer alan hususlara yönelik olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 55’inci maddesi gereğince ilk ilan tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiği, buna göre ihale ilânının 16.11.2022 tarihinde yayımlandığı, ihale tarihinin 15.12.2022 olduğu, ilânın yayımlandığı tarihi izleyen günden 10 gün içerisinde en geç 28.11.2022 Pazartesi günü mesai bitimine kadar idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 09.12.2022 tarihinde başvuruda bulunulduğu ve dolayısıyla söz konusu iddiaya ilişkin başvurunun süre yönünden reddedilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Ayrıca başvuru sahibinin iddia ettiği gibi Teknik Şartname ve Sözleşme Tasarısı’nda yer alan işe başlama/bitiş ve işin süresi bilgilerinin çelişkili olmadığı sonucuna varılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak, projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin edecektir.

Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.

Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” hükmü yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “…16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan herhangi birinin ilgili aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık halinin de 30 sayısına ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

…”düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı 5’inci maddesinde “…13. Araç ve iş makineleri ile ilgili mevzuatların öngördüğü belge, konfor, teçhizat ve eksikliklerinden kaynaklı trafikten men edilmesi, alı konması, görevini yapamaz duruma gelmesi, arıza, kaza, hırsızlık, gasp, yangın, terör hareketi, doğal afet nedenleriyle hizmet dışı veya kullanılamaz hale gelmesi gibi durumlarda yüklenici araç ve iş makineleri yerine en az aynı teknik özelliklerde (idarenin onayı alınarak) ikame araç ve iş makinelerini 10 takvim günü içerisinde sağlayacaktır. İkame araç ve iş makinelerinin temin edilmesine kadar geçecek süre puantajda belirtilecek ve o günler için araç ve iş makineleri çalışmadı olarak gösterilecek ve hakedişten düşülecektir…” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, yüklenicinin işleri gereken özeni göstererek planlayacağı, projelendireceği, yürüteceği, tamamlayacağı ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak gidereceği; ayrıca yüklenicinin, bu sorumluluklarını yerine getirmesi için olması gereken bütün denetim, muayene ve testleri kalıcı veya geçici nitelikte yaptıracağı ve işçilik, malzeme, tesis, ekipmanı temin edeceği görülmektedir.

İhale dokümanı düzenlemelerinden ise; araç ve iş makineleri ile ilgili mevzuatın öngördüğü belge, konfor, teçhizat ve eksikliklerinden kaynaklı trafikten men edilmesi, alı konulması, görevini yapamaz duruma gelmesi, arıza, kaza, hırsızlık, gasp, yangın, terör hareketi, doğal afet nedenleriyle hizmet dışı veya kullanılamaz hale gelmesi gibi durumlarda yüklenicinin en az aynı teknik özelliklerde ve idarenin onayını alarak ikame araç ve iş makinelerini 10 (on) takvim günü içerisinde sağlayacağı, idare tarafından ikame araç ve iş makinelerinin temin edilmesine kadar geçecek sürenin puantajda belirtileceği, o günler için “araç ve iş makineleri çalışmadı” şeklinde gösterileceği ve hakedişten düşüleceği ayrıca ilgili cezai hükümlerin uygulanacağı anlaşılmıştır.

Yapılan incelemede, yüklenicinin işleri gereken özeni göstererek planlayacağı, projelendireceği, yürüteceği, tamamlayacağı ve işlerde olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak gidereceği ve işçilik, malzeme, tesis, ekipmanı temin edeceği görülmekle birlikte; araç ve iş makinelerinin arıza, kaza, hırsızlık, gasp, yangın, doğal afet nedenleriyle hizmet dışı veya kullanılamaz hale gelmesi durumunda ikame araç ve iş makinelerini 10 (on) takvim günü içerisinde sağlaması gerektiği, ikame araç ve iş makinelerinin temin edilmesine kadar geçecek sürenin puantajda belirtilerek hakedişten düşüleceği, başka bir deyişle yüklenicinin ikame araç ve iş makinesi sağlaması halinde ikame edilene kadarki sürenin hakedişten düşülerek yükleniciye ödeme yapılacağı ve ilgili cezai hükümlerin uygulanacağı,  basiretli tacir olma yükümlülüğü çerçevesinde yüklenicinin ihale konusu işi ihale dokümanı kriterlerine göre yerine getirmekle sorumlu olduğu, söz konusu düzenlemenin mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.

6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde “…Yüklenici, idarelerce istenen söz konusu sigortalara ilişkin poliçeleri ve ödeme kanıtlarını, iş fiili olarak başlamadan önce idareye vermek zorundadır. Sigortalar tamamlanmadığı sürece avans ve hakediş ödemesi yapılmaz. …” hükmü,

Teknik Şartname’nin “Sigorta” başlıklı 7’nci maddesinde “1.Yüklenici, kendisinin tedarik edeceği araçların cins, model, koltuk sayısı vb. özellikleri doğrultusunda Trafik Kanunu’nun öngördüğü mecburi mali mesuliyet (trafik) sigortasını yaptırmakla yükümlüdür.

2. Sigorta poliçeleri, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yüklenici tarafından idareye teslim edilecektir. Mecburi mali mesuliyet (trafik) sigortası yükümlülüğü, işin bitim tarihine kadar olan süreçte devam edecektir. …” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen düzenlemelerden, yüklenicinin kendisinin tedarik edeceği araçların cins, model, koltuk sayısı vb. özellikleri doğrultusunda Trafik Kanunu’nun öngördüğü zorunlu mali mesuliyet (trafik) sigortasını yaptırmakla yükümlü olduğu, sigorta poliçelerinin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yüklenici tarafından idareye teslim edileceği görülmüş olup, yüklenicinin ihale konusu işi ihale dokümanı kriterlerine göre yerine getirmekle yükümlü olduğu, başvuru sahibinin iddiası kapsamındaki düzenlemenin mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.

7) Başvuru sahibinin 7’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinin ikinci fıkrasında “Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “(10) İdarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemez.” hükmü yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinde “(2) İdareye şikayet başvurusunda bulunulmadan veya idareye yapılan şikayet başvurusu hakkında idarece bir karar alınmadan ve on günlük karar verme süresi beklenilmeden doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde, Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince bu başvurular ilgili idareye gönderilir. Ayrıca, başvuru sahibine de bilgi verilir. İdareye yapılan şikayet başvurusundan farklı bir konu ile Kuruma yapılan başvurularda şikayet süresinin henüz dolmadığı hallerde, itirazen şikayet konusuna ilişkin idarenin cevabının alınmamış olması nedeniyle bu başvurular da ilgili idareye gönderilir. İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikâyet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.” açıklaması yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan açıklama şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.

Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından öncelikle idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari başvuru yolunda şikâyet yoluna başvurulmadan itirazen şikâyet yoluna başvurulamayacağından, şikayet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır.

Bu çerçevede şikâyet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup, idarelere kendi vakıa, gerekçe ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması nedeniyle, önemli bir usuli güvence teşkil etmektedir.

Netice itibarıyla, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların; şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar hariç, itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan uyuşmazlık konusu olan iddiaların bunu ileri süren aday/istekli olabilecek/istekliler tarafından iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10 gün içerisinde ve her durumda ihale gününden 3 iş günü öncesine kadar bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri sürülmesi de gerekmektedir.

Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikayet dilekçesinde bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikâyet dilekçesinde yer alan iddiaların incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dahilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz konusu iddia/iddiaların, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içerisinde ve her durumda ihale gününden 3 iş günü öncesine kadar ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla süresinde ileri sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu itibarla, başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde yer verdiği 7’nci iddiasına konu hususu öğrendiği 09.12.2022 tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde yazılı şekilde ve her durumda ihale gününden (15.12.2022) 3 iş günü öncesine (09.12.2022) kadar ileri sürmesi gerekirken, bu süre geçtikten sonra 19.12.2022 tarihinde doğrudan itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.