5-191 sayılı ilamın 15. maddesi ile, … Belediyesi’nde Başkanlık ve Meclis katında çalışan personel için muhtelif giyim eşyası satın alınarak bedellerinin Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri kaleminden ödenmesi sonucu …-TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

İlamda harcama yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan … ile …, gerçekleştirme görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan …, …, muhasebe yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan …’ın göndermiş olduğu aynı mahiyetteki temyiz dilekçesinde;

… Belediyesi Başkanlık ve Meclis katında çalışan personel için muhtelif giyim eşyası alınmak suretiyle kamu zararına neden olduğunun belirtildiğini,

Söz konusu maddede giyecek alımı yapılan belediye personelin, belediyenin başkanlık makamı ve meclis katında bulunan ve belediyenin vizyonunu gösteren bir durumu temsil ettiğini,

Bununla birlikte Sayıştay Temyiz Kurulunun 30.12.2014 tarih ve 39838 sayılı ilamın da; “… Belediye tarafından düzenlenen toplantı, fuar vb. aktivitelerde, söz konusu alanlarda bulunan Halkla ilişkiler görevlileri için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ’nun 22(d) bendine göre doğrudan temin usulü ile kıyafet alımı yapıldığı anlaşılmaktadır. İlam hükmü Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliğine aykırı kıyafet alımı yapılması gerekçesiyle verilmiştir. Dilekçi tarafından kıyafetlerin işçiler için alındığı belirtilmekte, alıma ilişkin talep ve onay yazılarında da kıyafetlerin memurlar için alındığına dair bir ibare geçmemektedir.

Hizmet alımının usulüne uygun olarak yapıldığı ve ayniyat kayıtlarına alındığı anlaşıldığından, Hizmet alım sözleşmesi gereğince halkla ilişkiler biriminde çalıştırılan işçiler için kıyafet alımı yapılmasının kamu zararına sebep olacak bir yönünün bulunmadığı değerlen dirildiğinden. “ denildiğini,

Yukarıda izah olunan nedenlerle, Sayıştay (5) ‘inci Dairesi’nin 21.04.2016 tarih ve 191 sayılı ilamında yer verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerdir.

Başsavcılık mütalaasında;

“İlamın 15 inci maddesinde özetle, … Belediyesinde Başkanlık ve Meclis katında çalışan personel İçin muhtelif giyim eşyası satın alınarak bedellerinin Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri kaleminden ödenmesi sonucu oluşan …-TL tutarında kamu zararının ilamda adı geçen sorumlular adına müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, karar verilmiştir.

Temyiz dilekçesinde özetle, söz konusu personelin belediyenin başkanlık ve meclis katında görev yaptıkları ve belediyenin vizyonunu temsil ettikleri ifade edilerek tazmin kararının kaldırılması talep edilmektedir.

5393 sayılı Belediye Kanunumun 60 inci maddesi belediyelerin giderlerini sıralamak suretiyle sınırlandırmıştır. Madde hükmünden anlaşılacağı üzere, Kurumun başkanlık katında çalışan personeli için yapılan kılık-kıyafet alıntılarının bütçeden karşılanmasına izin veren bir düzenleme bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, alımların Belediyenin temsil, tanıtım ve ağırlama ödenekleri kullanılmak suretiyle gerçekleştirildiği de anlaşılmaktadır. Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin 3 üncü maddesinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin Belediye Başkanının takdirine tabi olduğu belirtildikten sonra bu takdir yetkisinin sınırları aynı Yönergenin 4 üncü maddesinde; “Temsil Giderleri”, 5 inci maddesinde; “Tören Giderleri” ve 9 uncu maddesinde ise; “Ağırlama Giderleri” başlıkları altında sayma yöntemiyle belirtilmiştir. Yönergeye göre, Başkanlık katında görev yapan personel İçin alınan giyecek bedellerinin belediyenin temsil, ağırlama ve tören giderleri kaleminden ödenmesi de mümkün değildir.

5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde, kamu zararı; “Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, İşlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” şeklinde tanımlanmış ve “Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,” hususu da kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak kriterler arasında sayılmıştır.

Yapılan bu mevzuata aykırı ödeme ile kamu zararına neden olunduğu değerlendirilmektedir.

Bu itibarla, temyiz talebi reddedilerek Daire kararının onanması uygun olur.” denilmiştir.

Duruşma talebinde bulunan muhasebe yetkilisi … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

Gereği Görüşüldü

191 sayılı ilamın 15. maddesi ile, … Belediyesi’nde Başkanlık ve Meclis katında çalışan personel için muhtelif giyim eşyası satın alınarak bedellerinin Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri kaleminden ödenmesi sonucu …-TL’ye tazmin hükmü verildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 60’ıncı maddesi belediyelerin giderlerini sıralamak suretiyle sınırlandırmıştır. Belediyenin giderleri şunlardır:

a) Belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler.

b) Belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur hakkı, yolluklar, hizmete ilişkin eğitim harcamaları ile diğer giderler.

c) Her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri.

d) Vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler.

e) Belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler.

f) Belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri.

g) Mezarlıkların tesisi, korunması ve bakımına ilişkin giderler.

h) Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ödemeler ile sigorta giderleri.

9490-2

i) Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar.(1)

j) Dava takip ve icra giderleri.

k) Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri.

l) Avukatlık, danışmanlık ve denetim hizmetleri karşılığı yapılacak ödemeler.

m) Yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve proje giderleri.

n) Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler.

o) Belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri.

p) Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler.

r) Şartlı bağışlarla ilgili yapılacak harcamalar.

s) İmar düzenleme giderleri.

t) Her türlü proje giderleri.

Madde hükmünden anlaşılacağı üzere, Kurumun başkanlık katında çalışan personeli için yapılan kılık-kıyafet alımlarının bütçeden karşılanmasına izin veren bir düzenleme bulunmamaktadır.

Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nin 3 üncü maddesinde; temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin Belediye Başkanının takdirine tabi olduğu belirtildikten sonra bu takdir yetkisinin sınırları aynı Yönergenin 4 üncü maddesinde; “Temsil Giderleri”, 5 inci maddesinde; “Tören Giderleri” ve 9 uncu maddesinde ise; “Ağırlama Giderleri” başlıkları altında sayma yöntemiyle belirtilmiştir. Yönergeye göre, Başkanlık katında görev yapan personel için alınan giyecek bedellerinin belediyenin temsil, ağırlama ve tören giderleri kaleminden ödenmesi de mümkün değildir.

Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin “ Temsil, ağırlama, tören, fuar ve tanıtma giderleri” başlıklı 37 nci maddesinde; Temsil, ağırlama, tören, fuar, tanıtma ve benzeri faaliyetlerle ilgili olarak yapılacak her türlü mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ilişkin giderlerin ödenmesinde, bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgelerin aranacağı ifade edilmiştir. Yine aynı Yönetmeliğin 5, 36 ve 49 uncu maddelerine göre; ihale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak her türlü mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemelerde; onay belgesi, ihale komisyonu kararı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’inci maddesine göre doğrudan temin usulüyle yapılan alımlarda piyasa fiyat araştırması tutanağı ve kamu idareleri için belirlenen diğer belgeler ödeme emri belgesine eklenecektir. Harcama talimatı ve Onay belgesinde, alım konusu işin niteliği, miktarı, gereken hallerde yaklaşık maliyeti kullanabilir ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usul belirtilmelidir.

Rapor dosyası ve ekli belgelerin incelenmesi neticesinde; Belediye tarafından satın alınan bahse konu hizmetlerin piyasa fiyat araştırması yapılmadan, tek firmadan (…Tic. A.Ş) teklif alınmak suretiyle temsil, ağırlama ve tören giderleri ekonomik kodundan gerçekleştirildiği görülmüştür. Yine satın alınan muhtelif giyim eşyasının kimlere nasıl dağıtıldığı konusunda da her hangi bir bilgi ya da belgeye yer verilmemiştir. Bunun yanında; harcama talimatı ve onay belgesinde, alım konusu işin niteliği, miktarı, gereken hallerde yaklaşık maliyeti, kullanabilir ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usul belirtilmesi gerektiği halde, ilişikli belgelerde bu bilgiler yer almamaktadır.

Diğer taraftan, temsil, ağırlama ve tören giderleri ekonomik kodundan yapılacak harcamalar mutlaka 4734 sayılı Kanunda belirtilen ihale usullerinde birisi ile ya da doğrudan temin yöntemiyle yapılması gerekmektedir. Bunun için gerekli olan kanuni prosedüre uymak zorunludur. Bu nedenle tek firma tespit edip bu firmadan ihtiyacın temin edilmesi mümkün değildir. Piyasa fiyat araştırmasının sağlıklı ve gerçekçi yapıldığının mutlaka ispat edilmesi gerekmektedir. 4734 sayılı Kanun’un temel ilkeleri olan açıklık, rekabet, saydamlık, güvenilirlik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ile kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin gerçekleşmesi için bir zorunluluktur.

Diğer taraftan ise, her ne kadar, belediye giderleri arasında sayılmayan ve temsil, ağırlama ve tören giderleri tertibinden karşılanması da mümkün olmayan giyim eşyalarının, satın alınması mümkün olmamakla birlikte, söz konusu alımlar yapılmış ve bedeli ödenmiştir. Ancak, doğrudan temin ile yapılan bu alımlara ilişkin kanıtlayıcı belgelerin birçoğunun ödeme emri belgelerine eklenmediği görülmüştür. Ayrıca, Belediyede Başkanlık ve Meclis toplantılarının yapıldığı katta bulunan personele muhtelif giyim eşyası alımının Giyecek Yardımı Yönetmeliği hükümlerine de uyulmadan yapıldığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, yapılan alımların belge eksikliği ve Giyecek Yardımı Yönetmeliği’ne aykırı olması itibari ile de mevzuata aykırılığı açıktır.

Bu itibarla, 191 sayılı ilamın 15. maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, ( Üyeler …, …, … ile …’IN aşağıda yazılı karşı oy gerekçesine karşı) oyçokluğuyla,

16.05.2018 tarihinde karar verildi.

Karşı oy gerekçesi

Üyeler …, …, … ile …’ın karşı oy gerekçesi,

5393 Sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin Giderleri” başlıklı 60. maddesinin (k) bendinde temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderlerinin bütçeden ödeneceği belirtilmiş, aynı zamanda Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi ile de bu harcamaların belediye bütçesinden yapılabileceği belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 38. maddesinin “Belediye Başkanının görev ve yetkileri” (o) bendinde “Temsil ve ağırlama giderleri için ayrılan ödeneği kullanmak” yetkisi Belediye Başkanına bırakılmıştır.

Yukarıda adı geçen Yönergenin “Genel Kural” başlıklı 3. maddesinde, “Temsil, Ağırlama ve Tören Giderlerinin” konu, kapsam ve miktarının tayini Belediye Başkanının takdirine bağlıdır” ve yine aynı yönergenin “Ağırlama Giderleri” başlıklı 5. maddesinin f bendinde “Beldenin kalkınmasında katkısı olanlar veya olacağı anlaşılanlar ile bu kişilerin eşleri ve refakatindeki görevliler için, geleneklere ve davetin şümulüne göre, ağırlama, konaklama, konutlandırma ve bu işlerle ilgili olarak hazırlıkların gerektirdiği giderlere ziyafet, kokteyl, hediye, bahşiş ve taşıma giderleri şeklinde yapılır” denilmiştir.

Belirtilen mevzuat çerçevesinde söz konusu harcamalar, Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri kapsamında olduğundan verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.