Yapım işlerinde Alt yüklenicinin borçlarından ana yüklenici sorumlumudur?

Öncelikle işçi alacakları ile diğer alacakları ayırmak gerekir çünkü hem 4857 sayılı İş Kanunu hem Yapım İşleri Genel Şartnamesi işçi alacaklarını ayrı değerlendirmiş ve işçi alacağına diğer alacaklara göre öncelik atfetmiştir.

İşçi alacakları açısından Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 34'üncü maddesine göre;

Yüklenicinin iş verdiği alt yüklenicilerin gündelikçi, haftalıkçı veya aylıkçı olarak işyerinde çalıştırdığı işçi, personel ve teknik elemanların tamamı da yüklenicinin elemanları hükmünde olup bunların ücretlerinin ödenmesinden de doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Yüklenici, bunların ücretleri hakkında da aynen kendi elemanları gibi ve aşaıda belirtildiği şekilde işlem yapmak zorundadır.

"Yapı denetim görevlisi iş yerinde çalışanlar arasında yüklenici veya alt yükleniciler tarafından ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığını kontrol ederek ücretleri ödenmeyen varsa yükleniciden ve alt yüklenicilerden istenecek bordrolara göre bu ücretlerin yüklenici hakedişinden ödenmesini sağlayacaktır. Bunun için yüklenicinin hakediş istemesi üzerine bu istek ve hakedişin ödeneceği tahmini tarih, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 36 ncı maddesinde yazılı olduğu şekilde ilan olunur. İlanın yapıldığı, yapı denetim görevlisinin ve yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek bu tutanağın bir sureti hakedişin ödeme yerine gönderilir.

Yükleniciden alacağı olan işçi, personel ve teknik elemanlar, ilan tarihinden başlamak üzere bir hafta içinde yapı denetim görevlisine başvurabilirler. Alacaklwar, hakediş raporunun düzenlendiği tarihten önceki (işçi ücretleri ödeme günü öncesindeki) günler için belirlenmiş sayılır. Bu tür alacakların üç aylık tutarından fazlası hakkında idareye herhangi bir sorumluluk düşmez.

Bildirilen alacak iddiaları, yüklenici veya alt yüklenicinin kayıtları ile varsa puantaj ve daha önceki hesap pusulalarından incelenip anlaşmaya varılan miktarların (üç aylık ücret tutarını geçmemek üzere) yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır ve bu bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine gönderilir. Yüklenicinin hakedişinin ödenmesi gereken kısmından indirilen bu bordro tutarı ayrı bir çekle ödeme biriminin ilgili mutemedine verilir ve bordroda gösterilen alacaklar ilgililere yapı denetim görevlisi, yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin önünde ödenir, bu husus ayrıca bir tutanakla tespit olunur. Yapılacak tebligata rağmen yüklenici veya vekili ödemede hazır bulunmazsa bu husus tutanakta belirtilir."

Bildiğinizi gibi yüklenici ile alt yüklenici arasında alt yüklenici sözleşmesi yapılmaktadır. Bu sözleşmede işçilerin ücret ve SGK'ya ilişkin sorumluluğunun kimde olduğu belirtilmiştir bunun yanında normal şartlarda alt yüklenici sözleşmesinde de genel itibariyle işçilerin yüklenicinin SGK numarasının altında SGK numarası verilerek takip edileceği belirtilir.

Yukarıdaki  mevzuat çerçevesinde alt işverenin işçilerinin ücretlerinin ödenmesinden yüklenici 3 ayla sınırlı olmak üzere doğrudan sorumludur, SGK açısından ise yüklenicinin SGK' numarasının altında SGK takip edilmiş ise buradan sorumlulu doğabileceği değerlendirilmektedir.

Diğer alacaklar için ise yüklenicinin alt yüklenici ile yaptığı sözleşmede alt yüklenicilerin borçlarına ilişkin bir hüküm yer almış ise bu hüküm uygulanır, bir hüküm yer almamış ise Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanunu çerçevesinde İcra ve İflas Kanunu hükümleri gereğince alt yüklenicinin yükleniciden alacakları var ise mahkeme kararıyla ilamlı icra yoluna veya ilamsız icra yoluna başvurularak alacağın kendilerine ödenmesi talep edilebilir.  

Kolaylıklar diliyorum.