…gaz A.Ş.’nin belediye tasarrufunda bulunan yerlere yaptığı yapacağı bölge regülatörleri ve vana rögarlarının işgal ettiği yerlerin , 2464 sayılı yasanın 52. Maddesiyle öngörülen işgal harcına tabi olduğu hk.

SAYIŞTAY Temyiz Kurulu

Yılı: 2014

Dairesi: 7

Dosya No: 41797

Tutanak No: 44480

Tutanak Tarihi: 9.5.2018

Konu: Belediyece …gaz A.Ş.’den işgal harcı alınmaması.

240 sayılı Ek İlamın 1’inci maddesi (B) bendi ile;

Büyükşehir Belediyesince mevzuata aykırı olarak …gaz A.Ş.’den alınmayan işgal harcı ve …. AŞ’den alınmayan geçiş hakkı bedeli tutarları ile ilgili olarak asıl ilamın 1’inci maddesi ile verilen hüküm dışı kararı kaldırılarak,

… Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.02.2009 tarih ve 37 sayılı Kararında …gaz A.Ş.’nin belediye tasarrufunda bulunan yerlere yaptığı yapacağı bölge regülatörleri ve vana rögarlarının işgal ettiği alanlar için 4 yıl süre ile bedel alınmayacağı belirtilmesine ve bu 4 yıllık sürenin dolmuş olmasına karşın bu alanlardan işgal bedeli alınmaması suretiyle oluşan ve bölge regülatörleri ve vana rögarlarının toplam alanının 213,795 m2 olduğu hesabıyla sorguda …. TL olarak belirtilen kamu zararının, savunmalar doğrultusunda işgal edilen alanın 149,075 m2 olduğunun anlaşılması üzerine …. TL tutarındaki kısmı için ilişilecek husus bulunmadığına,

Henüz tahsil olunmayan ve ayrıntısı İlamdaki tabloda yer alan ….. TL tutarındaki kamu zararının tazminine hükmolunmuştur.

İlamda kamu zararından sorumlu tutulan …., …. ile …..müşterek imzalı dilekçelerinde;

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunun işgal harcına ilişkin 52’nci maddesinin 1. fıkrasına Belediye sınırları içinde bulunan ve aynı maddede sayılan yerlerden herhangi birinin satış yapmak veya sair maksatlarla ve yetkili mercilerden usulüne uygun izin alınarak geçici olarak işgal edilmesinin işgal harcına tabi olduğunun hükme bağlandığını,

Söz konusu yasada, pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgalinin; yol, meydan, Pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgalinin ve motorlu kara taşıtlarının park etmeleri için il trafik komisyonlarının olumlu görüşü alınarak belediyelerce şehir merkezlerinde tesis edilen ve işletilen mahallerin çalışma saatleri içinde taşıtlar tarafından işgalinin işgal harcına tabi olduğunun belirtildiğini,

Yasal düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, işgal harcının alınabilmesi için, işgal edilen yerin anılan maddenin 1,2 veya 3. B bendinde belirtilen yerlerden olması ve bu yerin geçici olarak işgal edilmesi koşullarının birlikte gerçekleşmesi ile ancak mümkün olabileceğini,

Söz konusu regülatör ve vanalar sürekli ve sabit olup bir kısmı yerin altında olan unsurlar olduğunu, Şirkete ait olan regülatör ve vanaların nitelikleri itibarı ile 2464 sayılı yasanın 52. maddesinde öngörülen işgal harcına tabi olmadığını,

Ayrıca İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 18.10.2005 tarihli genelgesinde özetle “5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun 23. maddesinde Büyükşehir Belediyelerinin gelirlerinin tek tek sayıldığı, bu madde içinde elektrik, iletim ve dağıtımı yapanların bu hizmetleri yaparken kullandıkları yer altı ve yer üstü hatlarının belediyelerinin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden geçmesi halinde belediyelerin bedel alabileceği yönünde bir düzenlemeye yer verilmediği dolaysıyla bu yönde yapılan uygulamaların yasal olmadığı sonucuna varıldığı” şeklinde görüşü mevcut olduğunu,

Ayrıca Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmenliğinin 21’inci maddesine göre belediyelerin, ilgili dağıtım şirketlerinde %10’dan aşağı olmamak üzere ticari ortaklıklarının da bulunduğunu, iş bu ticari ortaklığın da ilgili belediyelere bir takım mükellefiyetler yüklediğini, dağıtım şirketine boru hatlarının imalatında kolaylık gösterilmesi, üst yapı elemanlarının inşaatında yer gösterme ve bütün bu faaliyetler için gerekirse imar düzenlenmesi yapmak vs.nin belediyelerin görevleri arasında olduğunu, bu yönetmenlik gereği ilgili şirketin her yıl Belediyeye %10 kar payı ödediğini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerdir.

Başsavcılık mütalaasında;

“…

240 sayılı Ek İlamın için İtiraz edilen hususlar ve ileri sürülen gerekçeler, Daire Kararının bozulmasını ya da kaldırılmasını gerektirecek mahiyette bulunmadığından, temyiz talebinin reddedilerek, yasa ve yönteme uygun düzenlenen Daire Kararının tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir” denilmiştir.

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunun işgal harcına ilişkin 52’nci maddesinde;

“Belediye sınırları içinde bulunan aşağıdaki yerlerden herhangi birinin satış yapmak veya sair maksatlarla ve yetkili mercilerden usulüne uygun izin alınarak geçici olarak işgal edilmesi, İşgal Harcına tabidir:

1. Pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgali,
2. Yol, meydan, pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgali,
3. Motorlu kara taşıtlarının park etmeleri için il trafik komisyonlarının olumlu görüşü alınarak belediyelerce şehir merkezlerinde tesis edilen ve işletilen mahallerin çalışma saatleri içinde, taşıtlar tarafından işgali (Bisiklet ve motosikletler hariç)

Yukarıda sayılan yerlerin izinsiz işgalleri mükellefiyeti kaldırmaz.”

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun “Büyükşehir Belediyesinin Gelirleri” başlıklı 23’üncü maddesinde ise;

“Büyükşehir belediyesinin gelirleri şunlardır:

(…)

Diğer gelirler

(…)”hükmü yer almaktadır.

13.02.2013 tarihi itibarıyla …gaz AŞ’den 4 yıllığına işgal bedeli alınmamasına yönelik meclis kararının hükmünü doldurduğu anlaşıldığından, yukarı alınan mevzuat hükümleri doğrultusunda yol, meydan gibi umuna ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgalinden işgal harcı alınmaması yasal düzenlemelere aykırılık teşkil etmektedir.

Bu nedenle, sorumluların iddialarının reddi ile 61-240 sayılı Ek İlamın 1(B) bendi ile ….. TL’ye verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, Oy çokluğuyla(Temyiz Kurulu Başkanı …..ile Üye

…..’ın aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı)

09.05.2018 tarihinde karar verildi.

Karşı Oy Gerekçesi

Temyiz Kurulu Başkanı ……ile Üye …’ın karşı oy gerekçesi:

“2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunun işgal harcına ilişkin 52’nci maddesinde;

“Belediye sınırları içinde bulunan aşağıdaki yerlerden herhangi birinin satış yapmak veya sair maksatlarla ve yetkili mercilerden usulüne uygun izin alınarak geçici olarak işgal edilmesi,

İşgal Harcına tabidir:

1. Pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgali,
2. Yol, meydan, pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgali,
3. Motorlu kara taşıtlarının park etmeleri için il trafik komisyonlarının olumlu görüşü alınarak belediyelerce şehir merkezlerinde tesis edilen ve işletilen mahallerin çalışma saatleri içinde, taşıtlar tarafından işgali (Bisiklet ve motosikletler hariç)

Yukarıda sayılan yerlerin izinsiz işgalleri mükellefiyeti kaldırmaz.” Hükmü yer almaktadır.

Yasal düzenlemeye bakıldığında işgal harcı alınabilmesi için belediye sınırları içinde yer alan ve pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin, yol, meydan, pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerler ile park yerlerinin geçici olarak işgal edilmesinin işgal harcına tabi olduğu anlaşılmaktadır. Zaten, işgal kelimesi geçici nitelikte yapılan el koyma ve kullanımlar için bir anlam ifade etmektedir.

Söz konusu regülatörlerin doğal gazın basıncının düşürüldüğü, ayarlandığı ve doğal gaz miktarının ölçüldüğü sabit bir istasyon olduğu, aynı şekilde vana rögarlarının da sabit olduğu ve bu istasyonun ve vana rögarlarının, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda aranılan şekilde geçici olarak yapılmadığı anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, Belediye tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılan bölge regülatörleri ve rögarların işgal ettiği alanların bedelsiz olarak tahsis edilmesi, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda sayılan yerlerin yine bu Kanunda öngörülen şekilde geçici olarak işgal edildiği anlamına gelmeyeceğinden işgal harcına tabi olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

Diğer taraftan, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 21’inci maddesine göre belediyelerin, ilgili dağıtım şirketlerinde %10’dan aşağı olmamak üzere ticari ortaklıklarının da bulunduğu, iş bu ticari ortaklığın da ilgili belediyelere bir takım mükellefiyetler yüklediği, dağıtım şirketine boru hatlarının imalatında kolaylık gösterilmesi, üst yapı elemanlarının inşaatında yer gösterme ve bütün bu faaliyetler için gerekirse imar düzenlenmesi yapmak vs.nin belediyelerin görevleri arasında olduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca belediye sınırları içinde kalan cadde ve sokaklarda imalatı gerçekleştirilen bölge regülatörleri ve vana rögarlarının işgal ettiği alanlar için işgal ücreti alınmasının uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Açıklanan nedenlerle, sorumluların iddialarının kabulü ile tazmin hükmünün KALDIRILMASINA karar verilmesi gerekir.”

Karar verildiği 09.05.2018 ve 44480 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.