İdarenin ihtiyaçlarını kendi imkânlarıyla tedarik etmesi gerektiğini zorunlu kılan bir gerekçe ortaya konulmaksızın ihalenin iptaline karar verebilir mi? (KİK)

Yayın Tarih: 30.04.2020 01:04
Özet

Söz konusu ihalenin ihale onay belgesinde, anılan işin hangi usulle ne zaman ihale edilmesine karar verildiği ve bahse konu kararın ihale yetkilisi tarafından onaylandığı; 01.10.2019 tarihli ihale ilanı ile bu hususların kamuoyuna duyurularak kesinleştirildiği, bu itibarla, idarenin 4734 sayılı Kanun’un temel ilkelerinden biri olan ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ilkesine göre hareket ederek, söz konusu alımı kendi imkânlarıyla yapabileceğini bilmesine rağmen, herhangi bir işlem tesis etmeyerek ihale konusu işin alımını açık ihale usulü ile yapılacağını kamuoyuna duyurduğu, dolayısıyla idarenin tekliflerin değerlendirme aşamasında bütün teklifleri reddederek ihale konusu işi kendi marifetiyle yürüteceğini açıklamasının idarenin güvenirliği ilkesi ile bağdaşmayacağı, idarelerin kendi ihtiyaçlarını uygun ve zamanında karşılarken kendilerine sınırsız hak ve yetkinin tanınmadığı, dolayısıyla idarenin söz konusu hak ve yetkisini, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelere ve kamu ihale mevzuatı çerçevesine göre yürütmek zorunda olduğu, sonuç olarak gelinen aşamada ihale onay belgesi düzenlenip, ihalenin ilan edilmesinden sonra ve ihalede şikâyet ve itirazen şikayet başvuruları sonrasında geçerli ve geçersiz tekliflerin belirlenmesi akabinde idarenin ihtiyaçlarını kendi imkânlarıyla tedarik etmesi gerektiğini zorunlu kılan bir gerekçe ortaya konulmaksızın ihalenin iptaline karar verilmesinin uygun olmadığı anlaşılmış olup, idarenin bu yöndeki iptal gerekçesinin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.


Toplantı No : 2020/015
Gündem No : 90
Karar Tarihi : 01.04.2020
Karar No : 2020/UH.I-663

 

BAŞVURU SAHİBİ:

Ahi Özel Hizmet İç Dış Tic. İnş. Nak. Tem. Yemek İm. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü,

 BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/461866 İhale Kayıt Numaralı “İki (2) Yıl Süreli Yemek Hazırlama, Yemek Servisi ve Fırın İşçilikleri” İhalesi

 KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından 30.10.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İki (2) Yıl Süreli Yemek Hazırlama, Yemek Servisi ve Fırın İşçilikleri” ihalesine ilişkin olarak Ahi Özel Hizmet İç Dış Tic. İnş. Nak. Tem. Yemek İm. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 16.03.2020 tarih ve 13894 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/513 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; incelemeye konu ihalenin gelinen aşamasında, yaklaşık maliyet hesabının ihale ilanından önce yapılmasının zorunlu olduğu, bu itibarla tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında yeniden yaklaşık maliyet hesabının yapılmasının mevzuata aykırı olduğu, öte yandan son alınan ihale komisyonu kararında; açık ihale usulü ile yapılan ve iptal edilen ihale ile gelinen aşamada icra edilen pazarlık usulü ihalenin birbirleriyle bağlantılı olmadığı, diğer yandan ihalenin iptal gerekçelerinden birisi olan “k.yumurta” girdisinin ürününün, idare tarafından kaynamış yumurta şeklinde yorumlandığı, dolayısıyla söz konusu ihalede anılan yemek reçetesindeki çelişkinin rekabetin oluşmamasına sebebiyet verdiğinin idarece ifade edildiği, ancak Kamu İhale Kurumu tarafından alınan bir önceki kararlarından anlaşılacağı üzere, söz konusu düzenlemenin kıymalı yumurta olduğunun anlaşıldığı, sonuç olarak düzenlemenin bu haliyle de kesinleştiği göz önünde bulundurulduğunda ihalenin bu gerekçe ile de iptal edilemeyeceği, ayrıca ihale konusu işin idarenin kendi imkânları ile yürütme kararının daha önce alınmış olan Kurul kararlarını uygulamamasına sebebiyet verdiği, dolayısıyla bu kararın da mevzuata aykırı olduğu iddiasına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Açık ihale usulü” başlıklı 19’uncu maddesinde “Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür.” hükmü,

Bahsi geçen Kanun’un “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesinde “Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:

 a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması.

b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması.

e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi.

f) İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar Türk Lirasına (Üçyüzbirbinikiyüzyirmisekiz Türk Lirasına) kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.   

(b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.

(a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılacak ihalelerde, ihale dokümanında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre yeterliği tespit edilen istekliler, öncelikle ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunar. İdarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde ihale komisyonu her bir istekli ile görüşür. Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde tekliflerini vermeleri istenir.

Bu madde kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır…” hükmü,

Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

 Söz konusu Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde  “…İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

(3) İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır…” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

Esas alınır.

(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde;

a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.

b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez.

(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur.

(4) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, endeks üzerinden güncellenir…” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: İki (2) Yıl Süreli Yemek Hazırlama, Yemek Servisi ve Fırın İşçilikleri Hizmet Alım İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı:345.000 Adet Kahvaltı, 1.510.000 Adet Öğle Yemeği, 332.000 Adet Akşam Yemeği,700.000 Adet Kumanya, yemek hazırlama, yemek servisi ve fırın işçilikleri hizmet alım işi.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü Ceylanpınar/ŞANLIURFA” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde, bu durum bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanındığı, bunun yanında ihale komisyonu kararı üzerine, ihale yetkililerine de ihale komisyonu kararının alınmasından itibaren 5 iş günü içerisinde yapacakları inceleme sonucunda gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilmesi hususunda takdir yetkisi verildiği anlaşılmakla birlikte, bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin anayasal ilkeler çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kullanılması, tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin hesaba katılarak karar verilmesi gerekmektedir.

Ayrıca idare tarafından ihale konusu edilecek hizmetin yaklaşık maliyetinin tespiti aşamasında ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinin ikinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç), (d) bentlerinde belirlenen usul ve esaslarda birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanmak suretiyle ayrıntılı fiyat araştırması yapılarak ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyetinin belirleneceği ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği; istenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat tespitlerinin değerlendirmeye alınmayacağı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla yukarıda aktarılan esaslar çerçevesinde idarelere yaklaşık maliyetin hesaplanma yönteminin belirlenmesi noktasında serbesti tanındığı takdir yetkisi tanındığı anlaşılmaktadır.

 Başvuruya konu ihaleye 26 isteklinin teklif verdiği, 7 isteklinin tekliflerinin farklı nedenlerle değerlendirme dışı bırakıldığı, 3 isteklinin tekliflerinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmaması sebebiyle reddedildiği, Acıoğlu Piza Yemek ve İkram Organ. San. ve Tic. Ltd. Şti., Yaşar Sofra Gıda Tem. İnş. Petrol Elek. ve Elektronik Hayv. Tar. Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. – Maraş Damak Yemekçilik Gıda Tem. İnş. Taş. Hay. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, SD Oto Kiralama Sos. Hiz. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti., Arslanlar Teknik Isıtma Soğutma İnş. Taah. İth. Mad. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Çağrı Tem. Med. Güv. Hiz. Müh. Gıda İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Arslanlar Kurumsal Yemek Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve AGV Gıda Yemekçilik Tem. İnş. Taş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata ve doküman düzenlemelerine uygun yapıldığının idarece kabul edildiği, 17.12.2019 tarihli ihale komisyon kararı ile başvuruya konu ihalede Acıoğlu Piza Yemek ve İkram Organ. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, Yaşar Sofra Gıda Tem. İnş. Petrol Elek. ve Elektronik Hayv. Tar. Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. – Maraş Damak Yemekçilik Gıda Tem. İnş. Taş. Hay. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği görülmüştür.

17.12.2019 tarihli ihale komisyonu kararı üzerine başvuru sahibi Ahi Özel Hizmet İç Dış Tic. İnş. Nak. Tem. Yemek İm. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından Kurumumuza itirazen şikayet başvurusu yapılmış, söz konusu başvuru üzerine anılan isteklinin iddiaları yerinde görülmüş, 12.02.2020 tarihli ve 2020/UH.I-341 sayılı ve 2020/UH.I-342 sayılı Kurul kararlarında “…Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale uhdesinde bırakılan Acıoğlu Piza Yemek ve İkram Organ. San. ve Tic. Ltd. Şti., ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi Yaşar Sofra Gıda Tem. İnş. Petrol Elek. ve Elektronik Hayv. Tar. Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. – Maraş Damak Yemekçilik Gıda Tem. İnş. Taş. Hay. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, SD Oto Kiralama Sos. Hiz. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti., Arslanlar Teknik Isıtma Soğutma İnş. Taah. İth. Mad. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Çağrı Tem. Med. Güv. Hiz. Müh. Gıda İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Arslanlar Kurumsal Yemek Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve AGV Gıda Yemekçilik Tem. İnş. Taş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. nin tekliflerinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” şeklinde karar verilerek, ihale konusu iş kapsamında sınır değerin altında olan ve aşırı düşük teklif açıklaması idare tarafından uygun bulunan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi gerektiğine karar verilmiştir.

Gelinen aşamada, idare tarafından 05.03.2020 tarihli ihale komisyonu kararında “ İhalede sınır değerin altında kalan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri açıklamaların yetersiz olduğu gerekçesiyle; Ahi Özel Hizmet İç Dış Tic. İnş. Nak. Temizlik Yemek İmalat İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. firması ile AGV Gıda Yemekçilik Tem. İıış. Taş. Tur. San, Tic. Ltd. Şti, firmasının KİK’e yapmış oldukları itirazen şikâyet başvurusu neticesinde alınan 12.02.2020 tarih ve 2020/UH.I-341 nolu Kamu İhale Kurulu Kararı ile sınır değerin altına kalan bütün isteklilerin teklifleri reddedilerek düzeltici işlem yapılması istenmiştir,

Kamu İhale Kurulunun 12.02.2020 tarih ve 2020/UH.I-341 nolu Kararı gereği düzeltici işlem tesis etmek için komisyonumuzca yeniden yapılan değerlendirme neticesinde;

İhale yaklaşık maliyetinin piyasadan fiyat araştırması yapılarak elde edilen fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle 38.243.730,00 TL olarak hesaplandığı görülmüştür.

Hizmet alımları uygulama yönetmeliği “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8. maddesi “…(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

Esas alınır.

 (3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler…” hükmü yer almaktadır.

Aynı yönetmeliğin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9. maddesi (3) bendinde ise hesaplanan maliyet üzerine % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı ekleneceğini hüküm altına almıştır.

Yönetmelikte yer alan seçeneklerden biri olan piyasadan toplanan tekliflerin ortalaması alınarak tespit edilen yaklaşık maliyetin rayiç fiyatı yansıtıp-yansıtmadığı ve doğrudan yaklaşık maliyetle ilişkili olarak ihalede oluşan sınır değerin de doğru oluşup- oluşmadığı hususlarındaki tereddütleri ortadan kaldırması için aşağıdaki değerlendirmeler yapılarak karar verilmesinin daha sağlıklı olacağı kanaatine varılmıştır.

Şöyle ki;

1) İhale yaklaşık maliyetinin hazırlanması için yapılan fiyat araştırmasına teklif veren firmalardan üç tanesi ihaleye de katılmış olup; ihalede verdikleri fiyatlar ile yaklaşık maliyet tespiti için verdikleri teklif tutarları aşağıda gösterilmiştir.

  Erdihan

Gıda

Agv Gda

Yemekçîlık

Yaşar Sofra Gıda Bu Üç Firmanın İhale Teklif Fiyatının Ortalamasına Göre Oluşan Yaklaşık Maliyet
Yaklaşık maliyet için verilen toplam teklif tutarı 39.113.900TL 39.383.600TL 39.663.700TL
İhalede verilen toplam teklif tutarı 26.506.000TL 27.528.750TL 22.867.300TL 25.634.016,67 TL
 İhalede verilen teklifin yaklaşık maliyet teklifine oranı -47,57% -43,06% -73,45%  

 Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere bahsi geçen firmaların ihaledeki tekliflerini karsız maliyet üzerinden verildiği kabul edilse dahi; bu firmaların yaklaşık maliyet için vermiş oldukları tekliflerine % 43,06 ile 73,45 arasında kâr koydukları bu da firmaların yaklaşık maliyet için verilen tekliflerinde ciddi şekilde maliyet analizi yapılmadan teklif verildiği sonucunu doğurmaktadır.

Bu firmaların ihalede verdikleri tekliflerin aritmetik ortalaması alınarak hesaplanacak 25.634.016,67 TL olası yaklaşık maliyet tutarı göz önüne alındığında ihalede verilen tekliflerin hiç birisinin sınır değerin altında kalmayacağı, kaldı ki bu isteklilerin ihaledeki tekliflerini sıfır kar öngörerek verdikleri kabul edilse bile yönetmelikte öngörülen %7 kar eklenmiş halinin 27.428.397,83 TL olacağı ve bu tutara göre de ihalede verilen tekliflerin hiç birisinin sınır değerin altında kalmayacağı, açık bir şekilde görülmektedir.

 2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasında piyasa araştırması yerine; yönetmeliğin 8 maddesi (2) bendi “… b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,” doğrultusunda hesaplanma yolunun tercih edilmesi halinde; Kurumumuzca 26.09.2017 tarihinde ihalesi yapılan ve 30/11/2019 tarihinde sözleşmesi sona eren ihale konusu işin sözleşme birim fiyatlarının TÜİK Yemek/Gıda fiyatları artış oranında artırılarak güncellenmek suretiyle tespit yolunun tercih edilmesi halinde,

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere bir önceki sözleşme fiyatlarının; Tüketici Fiyat Endeksleri (2003=100) Harcama Gruplarına Göre Endeks Sonuçlan Yemek indeksi üzerinden güncellenmesi halinde güncel değerin 17.183.950,85 TL olduğu, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (YÎ-ÜFE) Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi-Kısım, Bölüm ve Gruplar (2003= 100) NACE Rev.2 Gıda Ürünleri indeksi üzerinden güncellenmesi halinde güncel değerin 17.608.220,91 TL olduğu, görülmektedir.

Enflasyon değerleri üzerinden hesaplanan her iki güncel tutara göre oluşturulacak yaklaşık maliyete göre ihalede verilen tekliflerin hiç birisinin sınır değerin altında kalmayacağı çok açık bir şekilde görülmektedir.

3) Bahsi geçen ihalenin süresinin dolmasına bağlı olarak hizmetin kesintiye uğramadan devamının sağlanması amacıyla 10.02.2020 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan ihaleye 3 istekli iştirak etmiş olup en düşük teklif veren istekli ile sözleşme imzalanmak suretiyle ihale konusu iş yürütülmektedir. 10.02.2020 tarihinde verilen 3 isteklinin birim fiyatları kullanılmak suretiyle yaklaşık maliyet hesaplanması halinde ise;

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, 10.02.2020 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan ihalede gelen tekliflerin ortalaması alınarak oluşan 26.210.000,00 TL’nin yaklaşık maliyet olarak kabul edilmesi halinde ihalede verilen tekliflerin hiç bilisinin sınır değerin altında kalmayacağı çok açık bir şekilde görülmektedir.

Mevcut durumda KİK 12.02.2020 tarih ve 2020/UH.I-341 nolu kararı doğrultusunda sınır değerin altında kalan aşırı düşük teklif sorgulaması istenen bütün teklifler reddedildikten sonra sınır değer üzerinde olan geçerli tekliflerin içerisinde en düşük teklif olan 29.594.800,00 TL. üzerine ihalenin verilmesi halinde; 17.12.2019 tarih ve 70 nolu alım komisyonu kararıyla ihale üzerinde bırakılan 19.466.960,00 TL teklif arasında kamu aleyhine 10.127.840.0 TL fark çıktığı görülmektedir. Bu durum; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Temel ilkeler ” başlıklı 5. maddesinde “İdareler, bu Kamına göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını saklamakla sorumludur.” hükmünde yer alan kaynakların verimli kullanılması ilkesine aykırılık teşkil edeceği de açık bir şekilde görülmektedir.

Bu itibarla; diğer hesaplama yöntemlerine göre 1,5-2 kat daha yüksek tutarda 38.243.730.0 TL hesaplanan yaklaşık maliyet, ihalede oluşan sınır değer, ihalede verilen, teklifler, ihalede teklifleri geçerli kabul edilen 16 istekliden 8 tanesinin birden sınır değerin altında kalması, sınır değerin üzerindeki en düşük teklif ile ihale üzerinde bırakılan teklif arasında 10.127.840,00 TL, (%52) fark olması, yaklaşık maliyetin yönetmelikte belirtilen diğer yöntemlerden biriyle belirlenmesi yolunun seçilmesi halinde sınır değerin altında hiç teklif kalmama ihtimalinin güçlenmesi, hususları tüm bunlar hep birlikte değerlendirildiğinde tespit edilen yaklaşık maliyetin yüksek olduğu ve rayiç fiyatı yansıtmadığını, yaklaşık maliyetle doğrudan ilişkili oluşan sınır değerin olması gerekenden yüksek oluştuğunu ve buna bağlı olarak isteklilerin tekliflerinin haksız yere sınır değerin altında kalmasına sebep olduğu kanaatini oluşturmuştur.

Diğer taraftan, KİK 12.02.2020 tarih ve 2020/UH.I-341 nolu düzeltici işlem yapılması yönündeki kararında geçen 14. iddia konusu kumanya menüsünde “k.yumurta” olarak belirlenen menüde aşırı düşük sorgulamasına cevap veren beş istekliden; iki istekli “kıymalı yumurta” çiğ girdileri üzerinden, üç istekli ise “kaynamış (haşlanmış) yumurta’’ yalnızca yumurta çiğ girdisi üzerinden maliyet açıklamasında bulunulduğundan bahsedilerek, yalnızca yumurta menüsü üzerinden açıklama yapanlar, ihale üzerinde bırakılan istekli de dahil üç isteklinin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği hususuna yer verilmiştir.

İhale konusu hizmet alımına ilişkin olarak; Kuruluşumuzca hizmet alımı yapılan bir önceki döneme ait süresi biten sözleşme ve hali hazır durumda devam eden sözleşmenin kumanya menüsünde yer alan “kyumurta” menüsü fiili durumda “kaynamış (haşlanmış) yumurta” olarak verilmekle ve ihaleye de aynı şekilde “kaynamış (haşlanmış) yumurta” olarak verilmesi öngörülerek menüye konulmuştur. Öte yandan ihale dokümanında “kyumurta” menüsünün kıymalı yumurta olduğu yönünde de bir düzenlemenin yer almadığı, bu yönde bir itiraz ve açıklama talebi de gelmediği için ihale dokümanında herhangi bir zeyilname düzenlemesi yapılmamıştır. Bu bağlamda aşırı düşük teklif sorgulamasına verilen açıklamalarda, kumanya menüsünde yer alan ”k.yumurta” menüsüne beş istekliden üç tanesinin “kaynamış (haşlanmış) yumurta’’ yalnızca yumurta çiğ girdisini, iki tanesinin ise “kıymalı yumurta’’ çiğ girdilerini kullanarak açıklamalarını yaptıkları görülmüştür.

İhale dokümanında yer alan kumanya menüsündeki bu karışıklığın isteklilerin tekliflerini eşit şartlarla hazırlama imkanını kısıtladığı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Temel ilkeler”- başlıklı 5. maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. ” hükmünde yer alan eşit muamele ilkesine aykırılık teşkil edeceği kanaati oluşmuştur.

Ayrıca, 19.466.960.00TL+KDV bedelle en avantajlı teklifi veren ve 17.12.2019 tarih ve 70 nolu Komisyon Kararımızla ihale üzerinde bırakılan Acıoğlu Piza Yem. ve İler. Orgz. San. ve Tic. Ltd. Şti. firmasının KİK 12.02.2020 tarih ve 2020/UH.1-341 nolu düzeltici işlem yapılması yönündeki kararında aşırı düşük sorgulamasına verdiği açıklamalarda yetersiz görülen tek elenme sebebinin “k.yumurta” menüsüne “kaynamış (haşlanmış) yumurta ” yalnızca yumurta çiğ girdisini, kullanılması olduğu değerlendirildiğinde, şayet bu firma kıymalı yumurta çiğ girdisini kullanarak açıklamasını yapmış olsaydı elenmeyeceği, “Kıymalı yumurta” ile “Salt yumurta” arasında iki yıllık maliyet farkının 989.432,27TL olduğu göz önünde bulundurulduğunda iki teklif arasında bulunan 10.127.840,00 TL farkın Kamu yararına olmadığı açık bir şekilde görülmektedir.

Komisyonumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğümüzde yemek ve ekmek imalatı için yeterli kapasiteye sahip yemekhane, fırın ve müştemilatları (Soğuk Hava Deposu, Ambar, vb.) mevcut olup, hâlihazır durumda ihaleyi üslenen firmalarda aynı yemekhane, fırın ve müştemilatlarını kullanmak suretiyle ihale konusu işi yürütmektedir. Ayrıca, Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğümüzde kadrolu Gıda Mühendisi de istihdam edilmektedir. Bu bağlamda ihale konusu Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü yemek yapım ve dağıtım ihalesinin iptal edilmesi halinde ihale konusu işin İşletme Müdürlüğü tarafından kendi imkânlarıyla yürütme kapasitesine sahip olduğu ve bu durumun Kamu yararına olacağı kanaatine varılarak 17.12.2019 tarih ve 70 nolu Komisyon Kararının ve ihalenin iptal edilerek, ihale konusu işin Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğünce kendi imkânlarıyla yürütülmesi hakkındaki ekte sunulan kararının onayı için yazımız ve eklerinin Yönetim Kurulu’na havalesini arz ederim denilmektedir.

 …

Yönetim Kurulunun 10.09.2019 tarih, 19/537 sayılı Kararı kapsamında Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü için 2 (iki) yıl süre ile yemek hazırlama, yemek servis ve fırın hizmetleri alım işine ait 30.10.2019 tarihinde yapılan ihale sonucu kamu menfaati gözetilerek yapılan değerlendirme sonucu en düşük teklif veren firmaya verilmiş ise de KİK’e yapılan itiraz sonucu düzeltici işlem tayin edilmiş bu hususta ihale komisyonu tarafından alınan karar neticesinde;

Mevcut durumda yaklaşık maliyet hesaplamaları Kamu İhale Kurumunun düzeltici işlem tayini ve işletme imkanlarının birlikte değerlendirilmesi neticesinde; KİK 12.02.2020 tarih ve 2020/UH.I-341 nolu kararı doğrultusunda sınır değerin altında kalan aşırı düşük teklif sorgulaması istenen bütün teklifler reddedildikten sonra sınır değer üzerinde olan geçerli tekliflerin içerisinde en düşük teklif olan 29.594.800,00 TL. üzerine ihalenin verilmesi halinde; 17.12.2019 tarih ve 70 nolu alım komisyonu kararıyla ihale üzerinde bırakılan 19.466.960,00 TL teklif arasında kamu aleyhine 10,127.840,00 TL fark çıktığı görülmektedir. Bu durum; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Temel ilkeler” başlıklı 5. maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmünde yer alan kaynakların verimli kullanılması ilkesine aykırılık teşkil edeceği de değerlendirildiğinde,

Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğünde yemek ve ekmek imalatı için yeterli kapasiteye sahip yemekhane, fırın ve müştemilatları (Soğuk Hava Deposu, Ambar, vb.) mevcut olup, hâlihazır durumda ihaleyi üslenen firmalarda aynı yemekhane, fırın ve müştemilatlarını kullanmak suretiyle ihale konusu işi yürütmekte olup ayrıca, Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğünde kadrolu Gıda Mühendisi de istihdam edilmekte, ihale konusu Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü yemek yapım ve dağıtım ihalesinin iptal edilmesi halinde ihale konusu işin İşletme Müdürlüğü tarafından kendi imkânlarıyla yürütme kapasitesine sahip olduğu ve bu durumun Kamu yararına olacağı kanaatine varılarak 17.12.2019 tarih ve 70 nolu Komisyon Kararının ve ihalenin iptal edilerek, ihale konusu işin Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğünce kendi imkânlarıyla yürütülmesi hakkındaki ekte sunulan 04.03.2020 tarih, 8 sayılı ihale komisyon kararının onayına…” şeklinde ifadelere yer verilmek suretiyle ihale iptal edilmiştir.

Yukarıda aktarılan ihale komisyonu kararından, ihale konusu işte sınır değerin altında kalan ve aşırı düşük teklif açıklamaları idarece kabul edilen isteklilerin tekliflerinin, bahsi geçen Kurul kararlarının alınması üzerine idare tarafından reddedildiği, ancak gelinen noktada idare tarafından 38.243.730, 00 TL olarak hesaplanan yaklaşık maliyetin piyasa fiyat araştırması yöntemi kullanılarak hesaplanması durumunda, söz konusu maliyetin piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığı ve bu durumun sınır değeri etkileyip etkilemediği hususunda idarede tereddüt oluşturduğu, bu itibarla yaklaşık maliyetin hesaplaması sürecine teklif veren hem de anılan ihaleye katılan isteklilerin, yaklaşık maliyetin hesabında verdikleri teklif ile ihalede sundukları tekliflerin birbirilerinden farklı olduklarının görüldüğü, ayrıca yaklaşık maliyet hesabının Yönetmelik’in 8’nci maddesinde yer alan “b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar…” hükmü gereğince TÜİK üzerinde güncelleştirilmesi sonucunda bulunan yeni yaklaşık maliyetin 17.608.220, 91 TL olacağı ve söz konusu hesabın ise ihalede verilen tüm tekliflerinin sınır değerin altında kalmayacağı sonucunu doğuracağı, öte yandan bahsi geçen ihalenin süresinin dolduğu ve bu durum üzerine 10.02.2020 tarihinden ihale konusu işin pazarlık usulü ile temin edildiği, söz konusu usulün uygulanması sonucunda 3 isteklinin ihaleye katıldığı, teklif veren üç isteklinin teklif cetvellerinde yer alan birim fiyat tekliflerinin ortalaması alınması halinde ise yaklaşık maliyetin 26.210.000, 00 TL olduğu, bu itibarla da oluşturulan yeni yaklaşık maliyetin bir önceki ihalede teklifi veren tüm isteklilerin tekliflerinin sınır değerin altında kalmayacağını gösterdiği, sonuç olarak ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin yüksek olduğu ve piyasa rayiçlerini yansıtmadığı ve bu durumun sınır değer hesabının yanlış yapılmasına sebebiyet verdiği, ayrıca aşırı düşük teklif açıklaması idarece uygun bulanan 5 istekliden 3 tanesinin “k.yumurta” yemek reçetesine verdiği teklifin yumurta, kalan 2 isteklinin verdiği teklifin ise “kıymalı yumurta olduğu”, anılan yemeğin isteklilerce farklı yorumlanması tekliflerin eşit hazırlanma imkânını kısıtladığı, ayrıca “k.yumurta” yemeğinin “kaynamış (haşlanmış) yumurta” olduğu ve kıymalı yumurta olduğuna ilişkin ise ihale dokümanında herhangi bir düzenlemenin de yer almadığı, sonuç olarak Kurul tarafından alınan kararların uygulanması neticesinde, ihalenin sınır değerin üzerinde olan isteklinin teklifinin 29.594.800,00 TL, bir önceki ihale komisyonu kararında ekonomik açından en avantajlı teklifin ise 19.466.960,00 TL olduğu da dikkate alındığında söz konusu iki teklif arasındaki farkın kamu aleyhine zarar vereceği, bu durumun ise 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan kaynakların verimli kullanılmasına aykırılık teşkil edeceği gerekçeleri ile ihalenin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında; yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda yaklaşık maliyeti oluşturan unsurların Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan ilgili endeksler üzerinden güncelleneceği hüküm altına alınmıştır. Bahse konu ihalede ihalenin yaklaşık maliyetinin 10.09.2019 tarihinde hazırlandığı ve ihale ilanının 01.10.2019 tarihinde yayımlanmasına, ihale tarihinde yaklaşık maliyetin açıklanmasına rağmen ihale komisyonu tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan yönetmeliğe aykırı olarak yukarıda açıklanan komisyon kararında belirtilen şekilde yaklaşık maliyetin güncellenerek tekliflerin değerlendirildiği görülmüştür. Anılan Yönetmelik’te öngörülen süre dikkate alınmaksızın ve şekle uyulmaksızın yaklaşık maliyet açıklandıktan sonra yaklaşık maliyetin değiştirilmesinin anılan Yönetmelik hükmüne uygun olmadığı ve bu hususun ihalenin iptaline gerekçe olarak değerlendirilmeyeceği anlaşılmaktadır.

Diğer yandan yaklaşık maliyetin yanlış hesaplanmasından dolayı sınır değerin değişeceğine ilişkin alınan iptal gerekçesinin incelenmesi neticesinde, yukarıda aktarılan açıklamalar ışığında idarenin yaklaşık maliyet hesabını ve söz konusu hesabın güncellenmesini gelinen aşamada yapmayacağı, dolayısıyla değişmeyecek olan bir yaklaşık maliyet hesabı üzerinden ihale konusu iş kapsamında yeniden bir sınır değer hesabı yapılamayacağı anlaşılmış olup, idarenin bu yöndeki ihale iptal gerekçesinin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Ayrıca, ihale konusu işin ilk başta açık ihale usulü ile ihaleye çıkıldığı, daha sonra idarenin teklifleri değerlendirdiği, bu durum üzerine başvuru sahibi tarafından Kurum’a itirazen şikâyet başvurusu yapıldığı, Kurum yapılan şikâyet başvurusunun incelemesini yaparken, idarenin ihale konusu işin alımına pazarlık usulü ile devam ettiği, daha sonra Kurum tarafından alınan düzeltici işlem kararları sonrası, idarece pazarlık usulü ile açık usulü ile yapılan ihaleler arasından verilen fiyat teklifleri arasında farklılar olması sebebiyle ihaleyi iptal ettiği görülmüştür.

Yukarıda yapılan açıklamalar neticesinde, idare tarafından yapılan açık ihale usulünde, Kurul tarafından alınan kararlar sonrası sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin reddedildiği, geçersiz teklifler üzerinden kıyaslama yapılmasının uygun olmayacağı ayrıca pazarlık usulündeki teklifler ile mevcut ihaledeki tekliflerin karşılaştırılarak iki ihalede tekliflerin farklı olduğundan hareketle ihalenin iptal edildiği, ancak pazarlık usulü ile açık ihale usulünün mevzuatta farklı ihale usulleri olarak tanımlandığı, dolayısıyla her ihalenin kendi şart ve koşullarında değerlendirilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmış olup, idarenin iptal gerekçesinin bu yönüyle de yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan idarenin iptal gerekçelerinden birisi olan “k.yumurta” düzenlemesinin iptal gerekçesi oluşturduğuna ilişkin yapılan inceleme neticesinde,

İdare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen iki haftalık örnek kumanya menüsü içerisinde “K. Yumurta” şeklinde bir yemek belirlemesinin yapıldığı, yemek gramajları tablosunda ise kıymalı yumurta yemeğinin bulunduğu, dolayısıyla örnek kumanya menüsünde bulunan K. Yumurta yemeği için açıklama sunacak isteklilerin, kıymalı yumurta yemeği üzerinden açıklama yapmaları gerektiği, öte yandan Teknik Şartname ekinde yer alan “Etli Yemekler” reçetesinde, kıymalı yumurta yemeğinin içeriğinde kullanılacak ana girdilerinde belirtildiği görülmüştür.

Öte yandan, iptal gerekçesine yönelik alınan ihale komisyon kararında, Agv Gıda Yemek. Tem. İnş. Taş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük açıklamasının “k.yumurta” girdisi yönünden reddedildiği belirtilse de söz konusu Kurul kararlarında bu girdiye ilişkin aykırılık dışında farklı gerekçelerin de bulunduğu görülmüştür.

Bu çerçevede idarenin “k.yumurta” düzenlemesine ilişkin dokümanda düzenleme yaptığı, dolayısıyla idarenin bu düzenlemenin iptal gerekçesi olduğunu başvuru sahibinin idareye yaptığı şikâyet başvurusunda karar vermesi gerektiği, ancak idarenin başvuru sahibinin iddialarını, 30.12.2019 tarihli ve 19920446.934.01.16 sayılı şikâyete cevap yazısı ile “Başvuru sahibinin talebi değerlendirilmiş olup, aşırı düşük teklif sorgulamaları kapsamında verilen açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’ncu maddesi esaslarında yapıldığı ve mevzuata uygun olduğu değerlendirilmiştir.” şeklinde ifadelere yer verilmek suretiyle reddettiği, diğer bir ifadeyle “k.yumurta” düzenlemesinin isteklileri tereddüde düşürdüğünden hareketle anılan cevap yazısında da ihalenin iptal edilebileceği, ancak idarenin bu durumu göz ardı ederek ihale sürecinin yürütülmesinde herhangi bir aykırılık görmediği tespit edilmiştir.

Söz konusu mevzuatın 19’uncu maddesinde açık ihale usulü, aynı Kanun’un 22’nci maddesinde ise “pazarlık usulü” tanımlanmıştır. İdareler ihale konusu işin alımını her türlü koşulda Kanun’un 19’uncu maddesi gereğince yapılabilmekteyse de, “pazarlık usulü” ile ihale çıkılması için kamu ihale mevzuatında belirtilen şartların sağlanması zorunludur. Diğer bir ifadeyle, idareler alımlarını pazarlık usulü ile gerçekleştirebilmek için mevzuatta belirtilen şartları sağlamak mecburiyetindedir.

İdarenin iptal kararından, ihtiyacın teminine yönelik olarak idarenin kendi imkânlarıyla alımın yapılacağına Yönetim Kurulu’nca karar verildiği, dolayısıyla söz konusu gerekçeyle de ihalenin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu ihalenin ihale onay belgesinde, anılan işin hangi usulle ne zaman ihale edilmesine karar verildiği ve bahse konu kararın ihale yetkilisi tarafından onaylandığı; 01.10.2019 tarihli ihale ilanı ile bu hususların kamuoyuna duyurularak kesinleştirildiği, bu itibarla, idarenin 4734 sayılı Kanun’un temel ilkelerinden biri olan ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ilkesine göre hareket ederek, söz konusu alımı kendi imkânlarıyla yapabileceğini bilmesine rağmen, herhangi bir işlem tesis etmeyerek ihale konusu işin alımını açık ihale usulü ile yapılacağını kamuoyuna duyurduğu, dolayısıyla idarenin tekliflerin değerlendirme aşamasında bütün teklifleri reddederek ihale konusu işi kendi marifetiyle yürüteceğini açıklamasının idarenin güvenirliği ilkesi ile bağdaşmayacağı, idarelerin kendi ihtiyaçlarını uygun ve zamanında karşılarken kendilerine sınırsız hak ve yetkinin tanınmadığı, dolayısıyla idarenin söz konusu hak ve yetkisini, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelere ve kamu ihale mevzuatı çerçevesine göre yürütmek zorunda olduğu, sonuç olarak gelinen aşamada ihale onay belgesi düzenlenip, ihalenin ilan edilmesinden sonra ve ihalede şikâyet ve itirazen şikayet başvuruları sonrasında geçerli ve geçersiz tekliflerin belirlenmesi akabinde idarenin ihtiyaçlarını kendi imkânlarıyla tedarik etmesi gerektiğini zorunlu kılan bir gerekçe ortaya konulmaksızın ihalenin iptaline karar verilmesinin uygun olmadığı anlaşılmış olup, idarenin bu yöndeki iptal gerekçesinin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.



İhaleSoruCevap İstatistikler


Analiz

Makale

Sayaç

Karar

Soru Cevap