Araç kiralama ihalesinde yaklaşık maliyette harcama talimatının verildiği aydan farklı bir ayın alınması durumunda ihale iptal edilir mi?

BAŞVURU SAHİBİ:

Öztürk Turizm Taşımacılık Gıda İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş.,

VEKİLİ:

Av. Cavit ÖZTÜRK,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Şanlıurfa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/430126 İhale Kayıt Numaralı “77 Adet Binek Araç ve 38 Adet 4×2 Çift Kabinli Pick-Up (Kamyonet) Aracın 36 Ay Süre ile Kiralanması Hizmet Alım İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Şanlıurfa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından 07.10.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “77 Adet Binek Araç ve 38 Adet 4×2 Çift Kabinli Pick-Up (Kamyonet) Aracın 36 Ay Süre ile Kiralanması Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Öztürk Turizm Taşımacılık Gıda İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş. tarafından 30.10.2019 tarih ve 45884 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 30.10.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/1350 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; söz konusu ihalede en avantajlı teklifi verdikleri, ihale tarihinden itibaren onuncu günde ihale komisyonunun
Oybirliği ile aldığı kararla yaklaşık maliyetin hatalı hesaplanmasından dolayı ihaleyi iptal ettiği, ihalenin iptaline karşı idareye yaptıkları şikâyet başvurusunun reddedildiği, söz konusu iptal gerekçesinin dayanaktan yoksun olduğu, yapılan şikâyet başvurusunda da idare tarafından söz konusu hatanın açıklanamadığı, yeniden hesaplanan yaklaşık maliyetin taraflarına cevapta bildirilmesi gerektiği, 4734 sayılı Kanun’un 39’uncu maddesi gereğince ihaleyi gerçekleştiren kurumun talep edilmesi halinde ihale isteklilerine, kararlarına ilişkin gerekçe bildirme yükümlülüğü bulunduğu, idare tarafından verilen cevap incelendiğinde idarenin anılan Kanun hükmünü yerine getirmediği,

 Bahse konu ihalede yaklaşık maliyetin idare tarafından yapılan hesap neticesinde 15.363.689,86 TL olarak açıklandığı,  teklif ettikleri bedelin 14.356.800,00 TL olduğu, idarenin hesaplamış olduğu yaklaşık maliyete göre %7 daha düşük fiyat teklif ettikleri, söz konusu ihaleye konu olan araç sınıflarına birden çok markanın ve birden çok donanımda aracın uygun olduğu, yanlış olduğu belirtilen hesaplama yönteminin düzeltilmesi halinde de bahsedilen %7’lik farkın kapanmayacağı, idarenin hiçbir hesaplama ya da bilgi paylaşmadan hesaplamanın hatalı yapıldığı gerekçesiyle ihaleyi iptal etmesinin kabul edilebilir olmadığı, hukuki dayanaktan yoksun olduğu,

 Şikâyet başvurusunun reddine ilişkin kararda, idarenin vermiş olduğu ihalenin iptali kararında bulunan iptal gerekçesine ilişkin hiçbir açıklamanın ya da iptal gerekçesine ilişkin beyanın bulunmadığı, idarenin söz konusu ihalenin Tip-1 binek araç sınıfında bulunan araç hakkında teklif edilmiş olan bedelin araç kasko değerinin %2’sinden fazla olduğunu gerekçe göstererek şikâyet başvurusunu reddettiği, ancak her şeyden önce idarenin kendilerinden söz konusu ihaleye ilişkin olarak idareye hangi araçların teslim edileceği bilgisini talep etmediği, ihalenin Teknik ve İdari Şartnamelerinde de bu evrakın talep edilmemiş olması nedeniyle idarenin kendilerine hangi araçların teslim edileceğini bilme imkânının bulunmadığı, idarece verilen kararın ihalenin iptaline ilişkin bir hususu içermediği ve tamamen dayanaksız olduğu,

İdare tarafından bahsedilen şikayetin reddi kararında belirtilen ihaleye konu Şartnameye uygun 3 adet araç olduğu bilgisinin tamamen gerçek dışı olduğu, söz konusu ihalenin yapıldığı ay itibari ile (01.10.2019) ihaleye uygun olduğu düşünülen Renault Megane marka araçların emisyon ölçüm değerlerine yapılan düzenleme neticesinde teknoloji değişikliğine gidildiği ve yeni teknoloji ürünleri olan “blue” araçların üretilmeye ve satılmaya başlandığı, bahsedilen araçların da kasko değerleri itibari ile idareye teklif edilen bedel gözetildiğinde %2 maksimum kira bedeli şartını ihlal etmediği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasında “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde;

1. a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.
2. b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez.

…

(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur.

  (4) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, endeks üzerinden güncellenir.

(5) Asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet güncellenir.” hükmü,

Bakanlar Kurulu’nun 15.09.2014 tarihli ve 2014/6814 sayılı Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kararı’nda “Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

1. a) Adı: 77 Adet Binek Araç ve 38 Adet 4×2 Çift Kabinli Pick-up (Kamyonet) aracın 36 ay süre ile kiralanması hizmet alım işi
2. b) Türü: Hizmet alımı
3. c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

1. d) Kodu:
2. e) Miktarı:

77 Adet Binek Araç ve 38 Adet 4×2 Çift Kabinli Pick-up (Kamyonet) aracın 36 ay süre ile kiralanması

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

1. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Şanlıurfa İli ve İlçeleri”düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Şartname’nin “EK” başlıklı maddesinde aşağıdaki düzenleme yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “İşin konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “Bu Teknik Şartname; Şanlıurfa Su ve Kanalizasyon İşleri Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere; 77 adet binek araç ve 38 adet Çift Kabinli 4×2 pick-up (Kamyonet) tipi sürücüsüz ve yakıtsız aracın 36 Ay süre ile kiralanmasına aittir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Araçlarda istenilen teknik özellikler” başlıklı 2’nci maddesinde aşağıdaki düzenleme yer almaktadır.

Aynı Şartname’nin 7.3’üncü maddesinde “TİP-1 ve TİP-2 Binek araçlar için; İstekliler, tekliflerinde; “ Hizmet Alım Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas Ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kararın 2. Maddesinin a bendine göre şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.” Hükmünü dikkate almalıdırlar.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İstenen belgeler” başlıklı 8’inci maddesinde “8.1- TİP-1 ve TİP-2 Binek araçlar için; İstekliler getirmeyi vaat ettikleri aracın marka model bilgilerinin ayrıntılı şekilde yazıldığı araç kataloglarını idareye sunmaları gerekmektedir. Araçlar 237 Sayılı Taşıt Kanunu,17.03.2016 Tarih 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 02.10.2014 Tarih, 29137 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince teklif aylık kiralama bedelinin “katma değer vergisi hariç her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.” Hükmü uygulanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

14.10.2019 tarihli ihale komisyonu kararında, açık ihale usulü ile yapılan itirazen şikâyete konu bahse konu ihalede 10 adet ihale dokümanı satın alındığı, 4 isteklinin elektronik ihalede e-teklif verdiği, ihalenin ilk oturumunda anılan isteklilerin istenen belgelere ilişkin beyan bilgileri tablolarının bulunduğu, teklif mektuplarının ve geçici teminatlarının uygun olduğunun tespit edildiği, e-teklif fiyatları açıldıktan/açıklandıktan sonra ihalenin 1’inci oturumunun kapatıldığı, ihalenin kapalı yapılan oturumunda yapılan değerlendirmede, Bakanlar Kurulu’nun 15.09.2014 tarihli ve 2014/6814 sayılı Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kararı’nda “Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır” hükmünün yer aldığı, ŞUSKİ Genel Müdürlüğü olarak araçların kasko değerlerinin Ocak ayı değil de Ağustos ayı baz alınarak hesaplama yapıldığı, yaklaşık maliyetin hatalı olmasından dolayı ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi istekli belirlenmeden ihalenin
Oybirliği ile iptal edilmesine ihale komisyonunca karar verildiği görülmektedir.

İdare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyet incelendiğinde, 18 adet Tip-1 binek araç için Renault Megane marka aracın 4 farklı modelinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği’nin internet sitesinde bulunan kasko değer listesinde yer alan, 2019 yılının Ağustos ayında alınan kasko sigorta değerlerinin aritmetik ortalaması alınıp bulunan tutarın %2’si dikkate alınarak ihale konusu işte kiralanacak 18 adet Tip-1 binek aracın 36 aylık toplam bedelinin 2.193.318,00 TL olarak hesaplandığı,

59 adet Tip-2 binek araç için Fiat Egea marka aracın 15 farklı modeli ile Renault Clio marka aracın 5 farklı modelinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği’nin internet sitesinde bulunan kasko değer listesinde yer alan, 2019 yılının Ağustos ayında alınan kasko sigorta değerlerinin aritmetik ortalaması alınıp bulunan tutarın %2’si dikkate alınarak ihale konusu işte kiralanacak 59 adet Tip-2 binek aracın 36 aylık toplam bedelinin 5.848.731,36 TL olarak hesaplandığı,

4×2 Çift Kabinli Pick-Up (Kamyonet) için de piyasada ilgili alanda faaliyet gösteren 4 farklı firmadan alınan fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması dikkate alınarak yaklaşık maliyetinin 7.321.640,50 TL olarak hesaplandığı, toplam yaklaşık maliyetin 15.363.689,86 TL olarak hesaplandığı anlaşılmıştır.

İdare tarafından yaklaşık maliyetin hesaplamasında kullanılan Tip-1 ve Tip-2 binek araçlar için Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği tarafından yayımlanan 2019 yılının Ağustos ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin dikkate alındığı, söz konusu tutarlar ile 2019 yılının Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerleri karşılaştırıldığında bazı araçların Ocak ayındaki listede yer almadığı görülmekle beraber, Ocak ayındaki listede yer alan araçlar ile Ağustos ayı listesinde yer alan araçların kasko sigorta değerleri arasında yaklaşık olarak %7 ila %27 arasında fiyat farkı olduğu, Ağustos ayındaki fiyatların Ocak ayına göre daha yüksek olduğu anlaşılmıştır.

Elektronik ihale olarak açık ihale usulü ile yapılan bahse konu ihalede, yaklaşık maliyet hesaplamasında, idare tarafından Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği 2019 yılının Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin değil de 2019 yılının Ağustos ayına ait değerin kullanılmasının yerinde olmadığı, idarenin yaklaşık maliyeti hesaplama yönteminden kaynaklı hatayı ortadan kaldırabilme durumunun bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Öte yandan, ihale dokümanı kapsamında hazırlanan İdari Şartname’de standart olarak yer alan “7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği teknik şartnamede belirtilen belgeler.” maddesinin, bahse konu ihalenin İdari Şartnamesi’nden ihale dokümanı hazırlama aşamasında tamamen çıkartılmış olduğu görülmektedir. Ancak Teknik Şartname’nin “İstenen belgeler” başlıklı 8’inci maddesinde “8.1- TİP-1 ve TİP-2 Binek araçlar için; İstekliler getirmeyi vaat ettikleri aracın marka model bilgilerinin ayrıntılı şekilde yazıldığı araç kataloglarını idareye sunmaları gerekmektedir. Araçlar 237 Sayılı Taşıt Kanunu,17.03.2016 Tarih 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 02.10.2014 Tarih, 29137 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince teklif aylık kiralama bedelinin “katma değer vergisi hariç her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.” Hükmü uygulanacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı ve söz konusu düzenlemede isteklilerden Tip-1 ve Tip-2 binek araç için getirmeyi vaat ettikleri aracın marka model bilgilerinin ayrıntılı şekilde yazıldığı araç kataloglarını idareye sunması gerektiği düzenlenmektedir.

Söz konusu ihalede istekliler tarafından sunulan yeterlik bilgileri tabloları incelendiğinde, yeterlik bilgileri tablosunun “Diğer belgeler” başlıklı kısmında “Araç listesi, araç marka model tip listesi ve katalogları”nın sadece Arşem Enerji İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından beyan edildiği, diğer istekliler tarafından yeterlik bilgileri tablolarının bahse konu kısımda “araç katalogları”na ilişkin olarak herhangi bir beyanda bulunulmadığı anlaşılmıştır.

Yeterlik bilgileri tablosunun “Diğer belgeler” başlıklı kısmında “Araç listesi, araç marka model tip listesi ve katalogları”nın ihaleye teklif veren 4 istekliden sadece Arşem Enerji İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından beyan edildiği, diğer isteklilerin ihale konusu işte kullanılacak araç bilgilerine ilişkin olarak herhangi bir belge sunulacağına ilişkin olarak yeterlik bilgileri tablosunda beyanda bulunmadığı görüldüğünden isteklilerin hangi araçları teklif edebileceği anlaşılamamaktadır. Bu sebeple, marka ve modeli belli olmayan, teklif edilecek bu araçların aylık kiralama bedelinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği 2019 yılının Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtlar Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşıp aşmadığının anlaşılamayacağı sonucuna varılmıştır.

İhale dokümanı kapsamında hazırlanan İdari Şartname’de standart olarak yer alan bahse konu 7.5.4’üncü maddenin yer almayıp Teknik Şartname’nin “İstenen belgeler” başlıklı 8’inci maddesinde isteklilerden Tip-1 ve Tip-2 binek araç için getirmeyi vaat ettikleri aracın marka model bilgilerinin ayrıntılı şekilde yazıldığı araç kataloglarını idareye sunması gerektiği düzenlemesinin yer almasının istekliler açısından tekliflerini hazırlarken tereddütlere neden olduğu, bu sebeple sadece bir istekli tarafından söz konusu yeterlik bilgileri tablosunun “Diğer belgeler” başlıklı kısmında “Araç listesi, araç marka model tip listesi ve katalogları”na ilişkin olarak beyanda bulunulduğu anlaşılmaktadır.

Yaklaşık maliyetin hatalı hesaplanması ve istekliler tarafından hazırlanan tekliflerde, teklif edecekleri araçlara ilişkin olarak marka ve model bilgisine yer verilmediği dikkate alındığında idare tarafından ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi istekli belirlenmeden ihalenin iptal edilmesi işleminin yerinde olduğu anlaşılmıştır. Bu sebeple, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.