Belediye Başkanı ve beraberindeki heyete inceleme, eğitim ve araştırma gezisi için hem harcırah ödenip hem organizasyonu yapan vakfa konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetleri için ödemede bulunulabilir mi? Kamu zararı oluşur mu?

Yayın Tarih: 15.01.2020 08:01
Özet

Rapor ekinde yer alan belgelerin incelenmesi sonucunda, inceleme ve araştırma gezisine katılan belediye başkanı ve beraberindeki heyete Genelgedeki hükümlere uygun olarak toplam ... TL harcırah ödenmesine rağmen, ayrıca Genelgeye aykırı olarak organizasyonu düzenleyen ... Vakfına ulaşım, konaklama, transferler, eğitim, sunum, iaşe, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan toplam ... TL (... TL + %18 KDV) ödemede bulunulduğu anlaşılmıştır. Ayrıca rapor dosyasında ... TL’lik hizmet bedeli olarak adlandırılan ödemeye ilişkin herhangi bir fatura bulunmayıp, toplam ücretin ... Vakfının hesabına havale edilerek ödeme yapıldığı görülmüştür. Vakfa yapılan söz konusu ödemenin mezkûr Genelgenin 8. ve 9. maddelerinde yapılamayacağı açıkça belirtilmekte olduğundan, söz konusu ödeme 5018 sayılı Kanunun 71. maddesinde sayılan ve kamu zararının belirlenmesinde esas alınan kriterlerden olan “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” hükmü gereği kamu zararı oluşturmaktadır. Bu itibarla, sorumlu iddialarının reddedilerek 211 sayılı İlamın 1. maddesiyle ... TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE


 

 

 

 

 


Kamu İdaresi Türü           Belediyeler ve Bağlı İdareler

Yılı                                        2015

Dairesi                                 5

Dosya No                            42903

Tutanak No                        45060

Tutanak Tarihi                  26.9.2018


Konu: Harcırah ödenmesine rağmen konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan ödeme yapılması.

1- 211 sayılı İlamın 1. maddesiyle; 10-18 Nisan 2015 tarihleri için … vakfının düzenlemiş olduğu … Eyaletine bağlı … Belediyesi ve … Eyaletine bağlı … Belediyeleriyle … İlçesi arasında anlayış ve işbirliğini geliştirmek ve Çin tıbbı ile ilgili araştırma yapmak üzere düzenlenen gezi için, Belediye Başkanı ve beraberindeki heyete harcırah ödenmiş olmakla birlikte, vakfa ayrıca konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan ödeme yapılması neticesinde … TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

İlamda Diğer Sorumlu sıfatıyla sorumlu tutulan …, Harcama Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan … ve Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan … aynı mahiyetteki temyiz dilekçelerinde özetle;

Tazmini istenen ödemenin öncelikle daha önceki savunmalarında açıkça belirtildiği üzere … Belediye Başkanlığını temsilen katılan Belediye Başkanı ve heyeti tarafından yapılan söz konusu inceleme, eğitim ve araştırma gezisinin 5393 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun görev sorumlukları başlıklı 14. maddesi, belediyenin yetki ve imtiyazları başlıklı 15. maddesi, belediyenin giderleri başlıklı 60. maddesi “m” fıkrası ile yurtdışı ilişkileri başlıklı 74. maddesi ile meclisin görev ve yetkileri başlıklı 18. maddelerine dayanılarak ve bu kapsamda yapılan bir faaliyet olduğunu,

Bunun bir yurtdışı görevlendirilmesi olmadığını, davet gereği yapılan inceleme, araştırma ve eğitim gezisi olduğunu, yapılan itirazların mevzuata aykırı olduğunun kıstası olarak belirtilen Genelge ya da 4734 sayılı Yasanın 22. maddesinin uygulanması konusunda sorgulamada belirtilen hususların ise dikkatle incelendiğinde aslında ortada mevzuata aykırı bir harcama olmadığının görüleceğini,

 

Öncelikle denetçi görüşünde belirtilen 4734 sayılı Yasanın 22. maddesine istinaden yapılan harcama ile ilgili piyasa araştırması yapılmadığı konusunda ki görüşün 22. maddesinin içeriği ile bağdaşmadığını, zira 22. maddenin bir ihale usulü olmayıp uygulanması belli bir şekle bağlı olmadığını,

Tek bir firmadan sözlü olarak teklif alınarak yapılması mümkün bir uygulama modeli olduğunu, “belediye kaynakları”nın aktarılması ifadesinin bu manada doğru bir yaklaşım olmayacağını, doğrudan temin modelinin uygulanması esnasında piyasa araştırması yapılmadığı şeklindeki iddianın neye dayanılarak ifade edildiğinin anlaşılamadığını, zira 4734 sayılı Yasanın 22/d maddesinde faaliyetlerin (piyasa araştırması vs.) yazılı olarak alınması zorunluluğunun bulunmadığını,

… Vakfı ise vakıf senedindeki hususlar gereği amacı ve kuruluşunun sadece spor, eğitim, sağlık giderleri yardımı yapmak olduğunu, seminer ve organizasyon düzenleyen ne vakıf ne de kuruluş olmadığını, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/d maddesine göre hizmet alınan bir kurum olduğunu,

Konu kamu zararı olarak değerlendirildiğinde ise mevzuata aykırı harcama oluşabilmesi için öncelikle yapılan harcamanın 5393 sayılı Yasa kapsamında değerlendirilebilmesi gerektiğini, Yasada aykırı bir hüküm olmadığı için kamu zararının oluşum sebebinin İçişleri Bakanlığı Genelgesine dayandırıldığını, oysa bu idari bir konu olduğunu ve organizasyonu yapan kurumun niteliğinin vakıf senedi ile sınırlı olması sebebi ile kamu zararı oluşmasının mümkün olmadığını, ayrıca atıfta bulunulan Yönetmeliğin maddeleri tek tek incelendiğinde hangi maddeye aykırı davranıldığının anlaşılamadığını,

Tüm bu nedenlerden dolayı 5393 sayılı Belediye Kanununun ilgili maddeleri ile atıfta bulunulan İçişleri Bakanlığı Genelgesinin herhangi bir maddesine aykırı olmayan bu araştırma, eğitim ve inceleme gezisinin 5018 sayılı yasanın 71. maddesi kapsamında kamu zararı olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığını,

Yukarıda belirtmiş oldukları nedenler gereği Sayıştay Dairesi tarafından haklarında verilen … TL tutarındaki tazmin kararının kaldırılmasına karar verilmesini arz ve talep etmişlerdir.

Başsavcılık mütalaasında;

“1 inci maddeye ilişkin temyiz dilekçesinde özetle;

-… Belediye Başkanlığını temsilen katılan Belediye Başkanı ve heyeti tarafından … Eyaleti’ne bağlı … Belediyesi ve … Eyaleti’ne bağlı … Belediyeleri ile … ilçesi anlayış ve iş birliğini geliştirmek için Çin tıbbı ile ilgili araştırma gezisinin 5393 sayılı Belediye Kanununun 14, 15, 18, 60 ve 74 üncü maddesine dayanılarak ve bu kapsamda yapılan bir faaliyet olduğu,

 

-Mevzuata aykırı harcama oluşabilmesi için öncelikle yapılan harcamanın 5393 sayılı yasa kapsamında değerlendirilebilmesinin gerektiği, yasada aykırı bir hüküm olmadığı için kamu zararının oluşum sebebinin İçişleri Bakanlığı Genelgesine dayandırıldığı, atıfta bulunulan mevzuat maddeleri tek tek incelendiğinde hangi maddeye aykırı davranıldığının anlaşılamadığı,

-Vakfın, seminer ya da organizasyonu düzenleyen kuruluş değil, 4734 sayılı yasanın 22/d maddesine göre hizmet alınan bir kurum olduğu,

-5393 sayılı Belediye Kanununun ilgili maddeleri ile atıfta bulunulan İçişleri Bakanlığı Genelgesinin herhangi bir maddesine aykırı olmayan bu araştırma, eğitim ve inceleme gezisinin 5018 sayılı yasanın 71 inci maddesi kapsamında kamu zararı olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı,

ifade edilerek, temyize konu ilamın 1 inci maddesindeki tazmin hükmünün kaldırılması talep edilmiştir.

. Dairenin vermiş olduğu 211 sayılı İlamın 1 inci maddesi incelendiğinde; sorumlunun savunmasında ve temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü ve açıkladığı hususların değerlendirilerek karşılandığı görülmüş olup, Savcılığımızca yapılan açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün yurtdışı görevlendirmelerde uyulacak esas ve usullere ilişkin “Yurtdışı İlişkiler” başlıklı 20/6/2005/ tarihli ve 2005/62 nolu Genelgesinin 8 ve 9 uncu maddelerinde; görevlendirilen personele 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre harcırah (yol+yevmiye) giderleri dışında herhangi bir ödeme yapılmayacağı, Organizasyonu düzenleyen kuruluşa (var ise) herhangi bir ad altında (eğitim giderleri, hizmet satın alınması, konaklama ücreti, rehberlik ücreti vb.) ödeme yapılmasının mümkün olmadığı açıkça vurgulanmıştır.

Bahse konu geziye katılanlara harcırahlarının ödenmesine rağmen, ayrıca vakfa konaklama, transfer, eğitim, sunum, yemek ve rehberlik hizmetleri kapsamında ödeme yapılması, belediyeler açısında bağlayıcılığı tartışılmaz olan Genelgenin yukarıda değinilen esaslarına aykırılık oluşturmaktadır.

Bu nedenle; sorumlunun talebinin reddedilerek Daire Kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.”

denilmiştir.

Duruşma talebinde bulunan Sorumlu Harcama Yetkilisi …, …, Gerçekleştirme Görevlisi … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

 

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

10-18 Nisan 2015 tarihleri için … Vakfının düzenlemiş olduğu … Eyaletine bağlı … Belediyesi ve … Eyaletine bağlı … Belediyeleriyle … İlçesi arasında anlayış ve işbirliğini geliştirmek ve Çin tıbbı ile ilgili araştırma yapmak üzere düzenlenen gezi için, Belediye Başkanı ve beraberindeki heyete harcırah ödenmiş olmasına rağmen, vakfa ayrıca konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan ödeme yapıldığı görülmüştür.

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün “Yurtdışı İlişkiler” başlıklı 20.06.2005 tarih ve B.050.MAH.076.000/5003/50520 sayılı Genelgesinde aynen:

“Belediyelerin seçilmiş ve atanmış personelinin yurtdışı görevlendirilmelerinde uyulacak esaslar ilgi genelgelerimizle belirlenmiştir. Ancak son günlerde Dışişleri Bakanlığı ve valiliklerimizden alınan yazılardan yurtdışı görevlendirmelerde bu esaslara uyulmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, yurtdışı görevlendirmelerde aşağıdaki esaslara uyulması gerekli görülmüştür.

  1. Belediyeler bütçelerinden kendi görev ve hizmet konuları dışında harcama yapılamayacağından, görev ve hizmetle ilişkisi olmayan konular için yurtdışı görevlendirme yapılmayacaktır.
  2. Görevlendirmeler; azami tasarruf ilkelerine uygun olarak, asgari sayıda personel ve asgari süreler için yapılacaktır.
  3. Görevlendirmeler için belediye meclisinden karar alınacaktır.
  4. Toplantı, kongre, seminer, panel vb. organizasyonlara katılmak için görevlendirilen personelde katılım için gerekli olan, yabancı dil bilgisi ve nitelikler aranacaktır.
  5. Kamu kurum ve kuruluşları, Belediye birlikleri ve “kamuya yararlı dernek” statüsünde bulunan mahalli idare dernekleri dışındaki kişi, dernek, şirket, vakıf vb. kuruluşlar tarafından kurs, seminer, inceleme gezisi vb. adlarla yurtdışında düzenlenen programlar için personel görevlendirilmeyecek, harcırah ödenmeyecektir.
  6. Toplantı, kongre, seminer, panel, vb. organizasyonlar ile kardeş şehir ilişkileri nedeniyle görevlendirilmelerde, organizasyonu düzenleyen kuruluş (Belediye, belediye birliği veya uluslararası kuruluş vb.) veya resmi makamlar tarafından yapılmış davet yazıları aranacaktır.
  7. Yurtdışı görevlendirmeler ve temaslar hakkında belediye meclisine ilk toplantıda bilgi verilecektir.
  8. Görevlendirilen personele 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre harcırah (yol + yevmiye) giderleri dışında herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.
  9. Organizasyonu düzenleyen kuruluşa (var ise) herhangi bir ad altında (eğitim giderleri, hizmet satın alınması, konaklama ücreti, rehberlik ücreti vb.) ödeme yapılması mümkün değildir” hükümleri yer almaktadır.

Rapor ekinde yer alan belgelerin incelenmesi sonucunda, inceleme ve araştırma gezisine katılan belediye başkanı ve beraberindeki heyete Genelgedeki hükümlere uygun olarak toplam … TL harcırah ödenmesine rağmen, ayrıca Genelgeye aykırı olarak organizasyonu düzenleyen … Vakfına ulaşım, konaklama, transferler, eğitim, sunum, iaşe, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan toplam … TL (… TL + %18 KDV) ödemede bulunulduğu anlaşılmıştır. Ayrıca rapor dosyasında … TL’lik hizmet bedeli olarak adlandırılan ödemeye ilişkin herhangi bir fatura bulunmayıp, toplam ücretin … Vakfının hesabına havale edilerek ödeme yapıldığı görülmüştür. Vakfa yapılan söz konusu ödemenin mezkûr Genelgenin 8. ve 9. maddelerinde yapılamayacağı açıkça belirtilmekte olduğundan, söz konusu ödeme 5018 sayılı Kanunun 71. maddesinde sayılan ve kamu zararının belirlenmesinde esas alınan kriterlerden olan “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” hükmü gereği kamu zararı oluşturmaktadır.

Bu itibarla, sorumlu iddialarının reddedilerek 211 sayılı İlamın 1. maddesiyle … TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, (3. Daire Başkanı … ve Üye …’nün aşağıda yazılı karşı oy gerekçelerine karşı) oyçokluğuyla

Karar verildiği 26.09.2018 tarih ve 45060 Sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

(Karşı oy gerekçesi

. Daire Başkanı …’nin karşı oy gerekçesi;

10-18 Nisan 2015 tarihleri için … Vakfının düzenlemiş olduğu … Eyaletine bağlı … Belediyesi ve … Eyaletine bağlı … Belediyeleriyle … İlçesi arasında anlayış ve işbirliğini geliştirmek ve Çin tıbbı ile ilgili araştırma yapmak üzere düzenlenen gezi için, Belediye Başkanı ve beraberindeki heyete harcırah ödenmiş olmasına rağmen, vakfa ayrıca konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan ödeme yapılması sonucunda tazmin hükmedilmesine ilişkin olarak, konaklama bedelinin hesaplamalarda dikkate alınmaması sebebiyle İlamda tazmin hükmedilen kamu zararı tutarının yeniden belirlenmesini teminen hüküm tesisi için 211 sayılı İlamın 1. maddesiyle verilen tazmin hükmünün Bozularak dosyanın ilgili Dairesine Tevdiine karar verilmesi gerekir.

Üye …’nün karşı oy gerekçesi;

… vakfının düzenlemiş olduğu … Eyaletine bağlı … Belediyesi ve … Eyaletine bağlı … Belediyeleriyle … İlçesi arasında anlayış ve işbirliğini geliştirmek ve Çin tıbbı ile ilgili araştırma yapmak üzere düzenlenen gezi için, Belediye Başkanı ve beraberindeki heyete harcırah ödenmiş olmakla birlikte, vakfa ayrıca konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan ödeme yapılması neticesinde tazmin hükmü verilmiştir.

Daire ilamında, Belediye Başkanı ve beraberindeki heyete harcırah ödenmiş olmakla birlikte, vakfa ayrıca konaklama, transferler, eğitim, sunum, yemek, rehberlik hizmetlerini kapsayan ödeme yapılması denilerek hüküm verilmiştir. Harcırah Kanuna göre ödenmesi gereken yol masrafı, gündelik, aile masrafı ve yer değiştirme masrafından birini, birkaçını veya tamamını ifade eder. Ancak harcırah ödemesi kapsamında harcırahın hangi unsurlarının ödendiği hususunda ilamda bir açıklamaya yer verilmemiştir.

6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 3’üncü ve 7’nci maddelerinde, memurlar ile kurumlarında ödenek mukabilinde çalışanlara (Belediye başkanları, meclis üyeleri vs.) bu Kanuna göre harcırah verileceği belirtilmiş, aynı Kanunun 14’üncü maddesinde de Kanun’un 1’nci maddesinde yazılı kurumlara ait bir görevin yerine getirilmesi amacıyla geçici görevle yurt içinde veya dışında başka bir yere gönderilen memur ve hizmetlilere, geçici görev yolluğu olarak yol masrafı ve yevmiye ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanun’un “Yurtdışında yol masrafı” başlıklı 29’uncu maddesinde, yurtdışında geçici görev yolculuklarında, uçak bilet bedelinin yol masrafı olarak ödenebileceği, ayrıca buna terminal ile ikamet yeri arasındaki taşıt ve hamal ücretinin ilave olunacağı ifade edilmiştir.

“Yurtdışında verilecek gündeliklerin miktarı” başlıklı 34’üncü maddesinde ise, bu Kanun gereğince verilecek yurtdışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tayin olunacağı belirtilmiştir.

25.12.2014 tarih 28893 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararının eki “Yurt Dışı Gündeliklerine Dair Karar” ın 4’ üncü maddesinin 1’inci fıkrasında, Türkiye’den başka ülkelere geçici görevle gönderilenlere, seyahat süresinin ilk on günü için ödenecek gündeliklerin ekli cetveldeki miktarın %50 artırılması suretiyle hesaplanacağı, 2’nci fıkrasında, Türkiye’den yurtdışına geçici görevle gönderilenlerden, seyahat ve ikamet süresinin ilk on günü ile sınırlı olmak kaydıyla, yurtdışında yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere, faturada gösterilen günlük yatak ücretinin birinci fıkrada belirtildiği şekilde artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerinin % 40’ına kadar olan miktar için bir ödeme yapılmayacağı, %40’ını aşması halinde ise aşan kısmın sadece %70’inin ayrıca ödeneceği belirtilmiştir. Bu nedenle sağlıklı bir hüküm verebilmek açısından ilgili kişilere yapılan ödeme ile söz konusu vakfa yapılan ödemelerin ayrıştırılıp karşılaştırılması ve Kanuna göre müstehak oldukları ödemelerin tazmin tutarından tenzil edilmesi gerekir.

Savunmalarda 4734 sayılı Kanuna atıf yapılarak ödemelerin mevzuata uygunluğu iddia edilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 2 nci maddesinde kapsama dahil olan “idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür” denilmiş ve 4 üncü maddede ‘Hizmet’ tanımı içerisinde araştırma ve geliştirme, toplantı, organizasyon, meslekî eğitim ve benzeri diğer hizmetlere yer verilmiş ise de, bu ifadeden hareketle sadece bu hizmetlerin ihale kanunu çerçevesinde alınması mümkün görülmektedir. Belirtilen hizmetler yanında konaklama ve iaşe gibi esasen Harcırah Kanunun unsurları içinde yer alan ve bu Kanun hükümlerine göre karşılanması gereken ihtiyaçların da 4734 sayılı Kanunda belirtilen hizmetlere eklemlenmesi suretiyle bir anlamda Harcırah Kanununun işlevsiz hale getirilmesi mümkün değildir.

Ancak Daire ilamı Kamu İhale Kanunu ve Harcırah Kanunundan çok Bakanlık Genelgesi esas alınarak düzenlenmiş, genelgeye göre hüküm tesis edilmiştir. Oysa yasama organı tarafından çıkartılan kanunlarla, yürütme tarafından çıkartılan diğer uygulayıcı düzenlemelerin aynı hiyerarşide kabul edilmelerini gerektiren ya da bunu haklı gösteren bir neden olmadığı gibi, hukuk devleti ilkesi ve düzenleyici kuralların işlevleri göz önünde bulundurulduğunda, kanunla tanınmış bir hakkın genelge ile kısıtlanmış olması, Sayıştay yargısı ve yapılan harcamaya kamu zararı diyebilmek için yeterli sayılamaz. Bakanlığın genelge ile yaptığı idari düzenleme ve buna uyma zorunluluğunun yaptırımı yargısal değil yine idari olmalıdır. Bu nedenle genelgeye aykırılığı tespit edilen işlem, gereği için bakanlığa bildirilebilir. Ancak bir kamu zararının oluştuğuna dair yargısal bir hüküm verebilmek açısından ortada “Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması”, “hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması” veya “hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması” gerekir. Bu nedenle şayet Harcırah Kanununda öngörülenden daha fazla veya mükerrer bir ödeme varsa bu miktarın belirlenmiş olması ya da alınan hizmetlerin 4734 sayılı Kanuna aykırı veya rayiç bedelinden yüksek alındığının ortaya konulması gerekir.

Bu tür bir tespit olmadan sırf genelgeye dayanarak verilen hükmün bozulması gerekir.)



İhaleSoruCevap İstatistikler


Analiz

Makale

Sayaç

Karar

Soru Cevap