Yeni birim fiyatların Sözleşme eki Y.i.G.Ş.’nin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tespit edilmesinin gerekir mi?(YFK)

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı

Karar No : 2012/40

Karar Tarihi : 20/06/2012

I-GİRİŞ

…Başkanlığı tarafından ihale edilerek, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan; … Voleybol Salonu Yapım İşi ile ilgili görüş talebine ilişkindir.

II-KONU

İdaresinin 28.05.2012 tarih ve 2529 sayılı yazısında özetle; 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre, 30.03.2011 tarihinde … Başkanlığı tarafından ihale edilerek, anahtar teslimi götürü bedel sözleşmeye bağlanan “ … Voleybol Salonu Yapım İşi” nin yürütülmesi sırasında; %10 ilave iş kapsamında yapımı gerçekleştirilen, çelik konstrüksiyon imalatına ait birim fiyatlar konusunda anlaşma sağlanamadığı, çelik konstrüksiyon imalatına ait kumlama ve antipas ile tezgah imalatlarının ödenip ödenmeyeceği konusunda da anlaşmazlığa düşülerek, yüklenici ile idareleri arasında anlaşmazlık tutanağı düzenlenmiş olup, yaşanan anlaşmazlığın Başkanlığımızca giderilerek karara bağlanması talep edilmektedir.

III-İNCELEME

Konu, gönderilen bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuatları çerçevesinde, aşağıda belirtilen şekilde inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

İdaresi yazısı ve eklerindeki tarafların görüş ve değerlendirmeleri özet olarak;

Yüklenicinin görüş ve talebi;

İhaleye esas anahtar teslimi götürü bedel teklif fiyatlarının, ihale tarihi itibariyle hesap edildiğini, dolayısıyla %10 ilave iş kapsamında yapılan, çelik konstrüksiyon imalatının da işin yapıldığı tarih olan 2011 yılına ait birim fiyatların kullanılması gerektiğine,

İdare malı, kullanılmış malzemede olduğu gibi, yeni çelik malzemeye de, kumlama ve antipas boya yapılması gerektiği belirtilerek, bedelinin sözleşme bedelinden düşülmemesi gerektiğine,

Ayrıca, Hilton tipi lavabo ve tezgâh yapımının, uygulama projesinde, hiçbir detayının verilmediği, dolayısıyla taahhütlerinde olmadığı ve %10 ilave imalatlar kapsamında ödenmesi gerektiğine,

İlişkin bulunmaktadır.

“

Söz konusu yapım işinin ihaleye çıkıldığı tarihte 2010 yılı birim fiyatları kullanılmış olduğundan, %10 ilave iş kapsamında yapılan çelik konstrüksiyon imalatının da 2010 yılı birim fiyatları dikkate alınarak, fiyatının hesap edilmesinin gerektiğine, 2011 yılı birim fiyatları kullanılacağı kabul edilse dahi; yüklenicinin ihale teklif fiyatında uyguladığı indirim oranını bu birim fiyata uygulaması gerektiği,

Çelik konstrüksiyon imalatında, yeni çelik malzeme kullanılmış olup, bu malzemeler için kumlama ve antipas boya yapılması zorunlu olmadığından, yapılmaması, dolayısıyla da bedelinin, sözleşme bedelinden düşülmesi gerektiği,

Hilton tipi lavabo ve tezgâh yapımının, mimari uygulama projelerinde ve detaylarında göründüğü, İnşaat İşleri Özel Teknik Şartnamesinde tezgâh yapımının; “İnşaat İşleri Mahal Listesinde” yer aldığı, yine aynı şekilde şartnamenin 46 ncı sayfasında “MSB.661 3cm Renkli Mermer İle Oval Hilton Tipi Lavabo ve Tezgâh Yapılması” başlığı altında tezgâh yapımının nasıl yapılacağının belirtildiği, çizimlerle de tezgâhlara yer verildiği, dolayısıyla ilave bir bedel ödenmemesi gerektiği,

İfade edilmektedir.

Tarafların bu görüşlerinden sonra, konunun incelenmesi ve değerlendirilmesine geçilmiştir.

Adı geçen işe ait sözleşmenin 8.2 maddesinde, ihale dokümanını oluşturan belgeler arasında öncelik sıralamasının, Yapım İşleri Genel Şartnamesi, İdari Şartname, Sözleşme Tasarısı, Uygulama Projesi, Mahal Listesi, Özel Teknik Şartname, Genel Teknik Şartname, Açıklamalar ve Diğer Ekler yer almaktadır.

Bu öncelikler gözetilerek değerlendirildiğinde;

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin, Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi başlıklı 21 inci maddesinde ve işe ait Sözleşmenin 28 inci maddesinde;

“(1) Yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin;

a)Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b)İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20’sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

(4) İşin yukarıdaki şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin, Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti başlıklı 22 nci maddesinde;” (1) 12 nci maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/ veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a)Yüklenicinin birim fiyatlarının teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b)İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

c)İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantaj la tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.

İdaresinin ilgi yazısında belirtildiği üzere, ihale dokümanları içinde yer alan söz konusu yapım işine ait projede ve İnşaat İşleri Teknik Şartnamesinin son sayfasında;

“ … Voleybol Salonuna ait çelik taşıyıcı ve çatı malzemeleri… Voleybol Salonu Yüklenicisi tarafından sökülecek ve söküm kontrolü … Voleybol Salonu Yüklenicisi tarafından yapılacaktır. Eğer isterse … Voleybol Salonu Yüklenicisi İdareden ödeme talep etmeden sökümü kendisi yapabilecektir.

Sonrasında … Voleybol Salonundan sökülen malzemelerin … Voleybol Salonu İnşaat alanına naklini… Voleybol Salonu Yüklenicisi yapacaktır.

Nakliyesi yapılan malzemelerin, projede belirtilen yerlere, İdare ve proje müellifi tarafından belirlenecek şekilde montajını… Voleybol Salonu Yüklenicisi yapacaktır. Yüklenici firma ayrıca … Voleybol Salonundan gelecek malzeme montajını yaptıktan sonra, kalan alanları projede belirtilen şekilde ve şartnameye uygun olarak İdarenin ve proje müellifinin onayını alarak tamamlayacaktır.

… Voleybol Salonuna ait çelik taşıyıcı, cephe ve çatı malzemelerinin … Voleybol Salonu İnşaatında kullanılmaması durumunda, 18.233/6 (Mevcut çelik kiriş veya aşıklı çatı üzerine arası 6cm cam yünü dolgulu üst kat 0.70 mm alt kat 0.50 mm trapezoidal alüminyum levhalar ile ısı yalıtımlı çatı örtüsü yapılması), 23.101 (Her çeşit profil, çubuk ve çelik saclarla karkas inşaat yapılması, yerine tespiti), ÖZEL 13 (Seramik dış cephe kaplaması) poz nolu kalemlerin yapımı, projede belirtilen şekilde ve İdare ve müellifin onayı alınarak … Voleybol Salonu Yüklenicisi tarafından sağlanacaktır. İdare, Yükleniciye bu kalemlerin ödemesini, pursantaj oranları doğrultusunda oranlayıp hesaplayarak yapacaktır. ”

Hükümleri bulunmaktadır.

Projesinden ve İnşaat İşleri Teknik Şartnamesinden hareketle; … Voleybol Salonu Yapım İşinde kullanılacak olan, cephe ve çatı malzemelerinin … Voleybol Salonundan sökülüp, İdare malı olarak karşılanması, kalan alanların işin yüklenicisi tarafından yeni malzeme ile tamamlanmasının, ihale aşamasında öngörüldüğü anlaşılmaktadır.

Ancak, İlgi yazı ve eklerinden; Yüklenicinin, … Voleybol Salonu İnşaatı işinden sökülen çelik çatı malzemelerin, Nilüfer Voleybol Salonu İnşaatı işinde kullanılmasının teknik açıdan sakıncalı olacağını bildirmesi üzerine, İdare proje müellifinin görüşünü alarak, tüm çatıya yeni malzeme kullanılması kararını almış olduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda; fiyat anlaşmazlığı olan çelik konstrüksiyon elemanlarına ait iş kalemlerinin sözleşmede yer almış olmaları nedeniyle, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 21 inci ve Sözleşmenin 28 inci maddelerine göre, sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave iş kapsamında değerlendirilerek,

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 inci maddesi ikinci fıkrasına göre; Birim fiyatların analizine dayalı olarak tespit edilmesi ile oluşturulacak analizlerin öncelik sırası belirtilmiş olup, bu doğrultuda hareket edilmesi, Şartnamenin amir hükmü gereği olup, bu doğrultuda öncelik sırasında bir bentteki hususlar tüketilmeden bir alt bende geçilememelidir. İşe ait sözleşmenin

14.2nci maddesinde; “Yükleniciye fiyat farkı verilmeyecektir. ” Hükmünün de yer alması dikkate alındığında, yeni fiyatların uygulama ayı esas alınarak tespit edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, birim fiyatların tespiti sırasında analizlere dâhil edilecek rayiçlerin yüklenici kârı ve genel gider tutarsız bedelinin konulması ve bu şekilde bulunacak toplam tutara yüklenici kârı ve genel gider ilave edilmesi suretiyle birim fiyatlar oluşturulmalıdır.

Yüksek Fen Kurulunca birim fiyatın tespit edilmesinin istisnai bir durum olduğu, esas olanın, sözleşmesinin eki Yapı İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinde öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde idare ve yüklenicinin birlikte fiyatı tespit etmesinin icap ettiği hususlarının açık olduğu ve bunun da mümkün bulunduğu değerlendirilmektedir.

4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile ikincil mevzuatları Anahtar Teslimi Götürü Bedel ve Birim Fiyat Tip Sözleşmeleri hükümlerinde; Sözleşmede yer almayan ve sonradan yapılmasına gerek duyulan yeni iş kalemlerine ait birim fiyatların tespitinde, yaklaşık maliyet ile sözleşme bedeli arasındaki farktan hareketle bulunacak bir oranda fiyatların tenzilata tabi tutulacağına dair bir husus yer almadığından, sözleşmesinden gelen ve yüklenicinin kabulünü içeren durumlar hariç, bu doğrultuda uygulama yapılmasının uygun olamayacağı düşünülmekle birlikte, yüklenici kârı ve genel giderler de dahil olmak üzere, birim fiyatların taraflarca müştereken üzerinde anlaşma sağlanarak belirlenmesi esas olmalıdır.

İşe ait sözleşme eki, “İnşaat İşleri Özel Teknik Şartnamesi Genel Notlar” bölümünde; “Yapılan ihaleler anahtar teslimi götürü bedel esasına göre olduğundan isteklilerin işi proje ve teknik şartnamelerine uygun şekilde yapılması esastır. Pursantaj tablosu ise sadece ödeme dilimlerini gösterir bir ölçü şeklidir. Pursantaj tablosunda olsun veya olmasın proje, detay ve mahal listesinde belirtilen işlerin fen ve sanat kurallarına uygun bir şekilde yüklenici tarafından yapılması zorunludur. Pursantaj tablosunda bulunmayan imalatlardan veya yapılan hatalardan yola çıkılarak ek ödeme talep edilemez. İdare gerekçesini ortaya koyarak, projesinde bulunan bir imalatın yapımından vazgeçebilir. Bu durumda bu imalat karşılığı pursantaj bedeli müteahhide ödenmeyecektir.”

Hükmü bulunmaktadır.

İdarenin ilgi yazısında; “2-a) Eğer sökülerek nakledilen çelik malzemenin kullanılması mümkün olsaydı, ihale ve sözleşme ekinde bulunan projelerde yer aldığı üzere; kumlama, boyama ve antipas işlemlerinin bu çelik konstrüksiyon elemanlarına uygulanması zorunlu olacaktı. Bu nedenle nakledilen çelik malzemenin gerek söküm, gerek nakil ve 1 yıl süre ile açık alanda her türlü dış etkiye maruz kalarak beklediği, gerekse kaynak işlemlerinden dolayı uğrayacağı hasarın giderilmesi için kumlama, antipas ve boyama işlemlerinin anahtar teslimi götürü bedel dâhilinde olması ve bunlardan dolayı yükleniciye ek ödeme yapılmaması gerektiği değerlendirilmektedir. ”

İdarenin 28.12 2011 tarih ve 7622 sayılı yazısı ve ekinde yer alan; Nilüfer Voleybol Salonu Çelik Çatı Projesi 3D Görünüşündeki NOTLAR bölümünün 9 uncu maddesinde: “Yerinde kumlama yapılacaktır” ve 10 uncu maddesinde: “Boyadan önce iki kat anti-pas (her seferinde 40 mikron) koruma uygulanacaktır. ”

İfadelerinden, ihale ve sözleşme eki projelerde; Sökülerek nakledilen çelik malzemelerin ve/veya yeni çelik malzemenin kullanılması halinde; kumlama, boyama ve antipas işlemleri yapılmasının ön görüldüğü anlaşılmaktadır.

Yukarıdaki hükümden ve idare yazılarından hareketle, İhaleye esas proje ve İnşaat İşleri Teknik Şartnamesi son sayfasında belirtildiği üzere; İdaresince kumlama ve antipas boya yapılmasının ön görüldüğü anlaşılmakta olup, fiiliyatta da yüklenici tarafından tekniğine uygun olarak yapılmış ise, bedelinin düşülmesinin uygun olmayacağı, yapılmamış ise, ihaleye esas projede öngörülen bedelinin, sözleşmesi eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin kıyasen kullanılmak suretiyle, birim fiyatının belirlenmesi ve buradan hareketle belirlenecek bedelin, sözleşme bedelinden düşülmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

İşe ait sözleşmenin 6 ncı maddesinde; “Bu sözleşme anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olup, ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine

dayalı olarak, işin tamamı için yüklenici tarafından teklif edilen    toplam bedel üzerinden

akdedilmiştir. ”

Hükmüyle,

“İnşaat İşleri Özel Teknik Şartnamesi”nin 2 nci maddesinde; “İmalatlar; onaylı projelere, proje detaylarına ve teknik şartnamede verilen hususlar ile mahal listesine bağlı olarak yürütülecektir. İmalatlar yapılırken projede belirtilen notlara uyularak gerekli imalatlar yapılacaktır. ”

Yine aynı şartnamede; “MSB.661 3cm Renkli Mermer İle Oval Hilton Tipi Lavabo ve Tezgâh Yapılması” imalatına ait birim fiyat tarifinin yapıldığı ve ölçüsünün nasıl alınacağının belirtildiği görülmekle birlikte, mahal listesinde; ıslak hacimlerde “3 cm Renkli Mermer ile Hilton Tipi Lavabo ve Tezgâh Yapılması” yer almaktadır.

Bu hükümlere göre; bahis konusu işte yüklenicinin teklifini ihale dokümanında yer alan uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak verdiği ve işin tamamı için yüklenici tarafından teklif edilen toplam bedel üzerinden sözleşme akdedilmiştir.

Bu itibarla, “3 cm Renkli Mermer İle Oval Hilton Tipi Lavabo ve Tezgâh Yapılması” iş kaleminin ihaleye esas uygulama projesinde ve mahal listesinde yer aldığı anlaşıldığından, bu iş kalemine ait imalatın sözleşme bedeli kapsamında yapılmasının ön görüldüğünün kabulü gerekmektedir.

IV-KARAR

Konu ön bölümlerde belirtildiği üzere, incelenmiş ve değerlendirilmiş olup, buna göre;

Sözleşmenin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 inci maddesi hükümleri çerçevesinde işlem tesis edilmediği ve idarenin mükellefiyetlerini yerine getirmediği anlaşıldığından;

Konunun, bahis konusu Yİ.G.Ş.’inin 22 inci maddesinde öngörülen mahiyette oluşmuş bir anlaşmazlık olmadığı, dolayısı ile bu haliyle konunun fiyat anlaşmazlığı olarak mütalaa edilemeyeceğine,

Söz konusu yeni birim fiyatların Y.İ.G.Ş.’inin 22 inci maddesinde öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tespit edilmesinin gerektiği. Bu tespit sırasında taraflar arasında bir anlaşmazlık oluşması durumunda. Anlaşmazlık sebebini teşkil eden hususların etraflı gerekçelerini ihtiva edecek şekilde düzenlenecek anlaşmazlık tutanağı ve yeni birim fiyatlara esas olabilecek analizler ile geriye sadece onay işlemi kalmış olan fiyat tespit tutanaklarının gönderilmesi halinde, konunun Kurulumuzca yeniden değerlendirmeye alınarak kesin fiyatın tespit edilmesinin mümkün bulunduğuna,

Kumlama ve antipas boya imalatlarının, yüklenici tarafından tekniğine uygun olarak yapılmış ise, bunlara ilişkin bedelin düşülmesinin uygun olmayacağına, ancak yapılmamış ise, bunlara ilişkin birim fiyatların sözleşmesi eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesini kıyasen kullanmak suretiyle tespit edilmesi ve buradan hareketle bulunacak bedelin sözleşme bedelinden düşülmesinin yerinde olacağına,

“3 cm Renkli Mermer İle Oval Hilton Tipi Lavabo ve Tezgâh Yapılması” iş kaleminin ihaleye esas uygulama projesinde ve mahal listesinde yer aldığı anlaşıldığından, bu iş kalemine ait imalatın sözleşme bedeli kapsamında yapılmasının gerektiğine,

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesinin 1 numaralı fıkrasının (a) bendine istinaden, 20/06/2012 tarihinde yapılan toplantıda katılanların oybirliği ile karar verilmiştir.