Belediye tarafından, Cenaze defin hizmetlerine ilişkin ölüm raporu düzenleme işi, hizmet alımı yöntemi ile ihale edilebilir mi?(Sayıştay Daire Kararı)

Yılı          2014

Dairesi  5

Karar No:173

İlam No                :171

Tutanak Tarihi   :21.04.2016

…….Belediyesi tarafından yerine getirilen cenaze defin hizmetlerine ilişkin ölüm raporu düzenleme işinin, belediyeleri ilgilendiren mevzuat hükümlerine aykırı olmasına rağmen, özel bir tıp merkezine yaptırması sonucunda toplam ……TL kamu zararına neden olunduğu konusuyla ilgili olarak;

19.01.2010 tarih ve 27467 sayılı Resmi Gazetedeki Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik’ in “Ölüm Belgesi verilmesi” başlklı 16 ncı maddesinin 3 üncü bendinde; “Ölümün sağlık kurumlan dışında gerçekleşmesi durumunda gömme izin belgesi cenazenin bulunduğu yerdeki belediye tabibi tarafından, belediye tabibi bulunmayan yerlerde aile hekimliğinin uygulandığı illerde toplum sağlığı hekimi veya aile hekimi, diğer illerde sağlık ocağı hekimi tarafından, bunların bulunmaması halinde gömme izin belgesi görevlisi tarafından verilir. Gömme izin belgesi görevlisi bulunmayan yerlerde ise bu belge jandarma karakol komutanları veya köy muhtarları tarafından verilir.’" denilmektedir.

Ayrıca 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinde “Hizmet”; “Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri” şeklinde tanımlanmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde ise;

“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş. mal veya hizmet karşılığı belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

(…)

Esas alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Diğer taraftan, Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı tarafından yayımlanan “Ölüm Bildirim Sistemi (ÖBS)” konulu 2012/05 sayılı Genelgede de, “Sistemin İşleyişi” ile ilgili olarak; “1. Ölüm, sağlık kurumlarında gerçekleşmiş ise ölümle ilgili bilgiler, bu kurumdaki görevli hekim tarafından ÖBS’ye kaydedilir. Ölen kişi için düzenlenen ölüm belgesinin üç nüsha halinde çıktısı sistemden alınır ve imzalanır. İki nüshası ölenin yakınlarına verilir. Bir nüsha Halk Sağlığı Müdürlüğüne gönderilir. 2. Ölüm, sağlık kurumları dışında gerçekleşmiş ise ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemler belediye hekiminin asli görevi olduğundan (belediyenin bu kapsamda sözleşme ile hizmet aldığı hekimler belediye hekimi sayılır) birinci maddede belirtildiği şekilde bu görev yerine getirilir.” denilmiştir.

Sorumlular tarafından yapılan savunmalar ve savunma eki olarak gönderilen belgelerden anlaşılacağı üzere; 19.01.2010 tarih ve 27467 sayılı Resmi Gazetedeki Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik’ in “Ölüm Belgesi verilmesi” başlklı 16 ncı maddesine göre, ölüm raporu düzenleme işi, ……..Belediyesi tabipleri tarafından yapılması gereken bir görev olmakla birlikte, ……..Belediyesi bünyesinde bulunan Sağlık İşleri Müdürlüğünün, Başkanlık yazısıyla feshedildiği anlaşılmıştır. Bu fesihten sonra, Müdürlük bünyesinde bulunan tabipler bir müddet mesai saatleri içinde defin ruhsatı vermeye devam etmiş, ancak, …..Devlet Hastanesinin …. tarih …. sayılı talep yazısı ve Belediye ile söz konusu Hastane arasında ….. tarih ve …. tarihlerinde imzalanmış 2 adet protokolün gereği olarak ortaklaşa yürütülen Evde Bakım Hizmetlerinin sağlıklı yürütülmesi amacıyla Belediye bünyesinde bulunan 2 adet hekim 26.03.2012 tarihi itibarı ile …….Devlet Hastanesi emrinde görevlendirilmişlerdir.

Bu hekimlerin …… Devlet Hastanesinde görevlendirilmesi sonrasında durum Başkanlığın …..tarihli yazısı ile …..Sağlık Grup Başkanlığına bildirilmiştir. Akabinde ise, …..Sağlık Grup Başkanlığının hekim sayısının yetersiz olduğunu belirtmesi ve Aile Hekimlerinin de Defin Ruhsatı verme konusunda ülke genelindeki protestoları ve defin ruhsatı verme işine ilişkin olarak……İdare Mahkemesine ve …. 1.İdare Mahkemesine açtıklar davaları kazanmalarını takiben bu mahkeme sonuçlarını örnek göstererek Sağlık Grup Başkanlığının defin ruhsatı verme yönündeki talimatlarını kabul etmemeleri üzerine bu konuda hizmet alımı yapılması için çalışmalara başlanılmıştır.

Diğer taraftan, bu gelişmeler üzerine, …… Belediyesi, belediyelerin asli görevi olan ve kendi imkanları ile yürütemediği bu hizmeti söz konusu Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Başkanlığı 2012/05 sayılı Genelgesinde açıkça belirtilen “belediyenin bu kapsamda sözleşme ile hizmet aldığı hekimler Belediye Hekimi sayılır” düzenlemesi doğrultusunda satın almak istemiş ve bu nedenle ihale açmıştır. İhale sonucunda ihaleyi mevzuata uygun olarak kazanan Tıp Merkezi ve hekimleri ile sözleşme imzalanmış ve bu hekimler Sağlık Bakanlığı genelgesine uygun olarak Belediye hekimi statüsünde çalışmaya başlamışlardır. Aslında 2012/05 sayılı Genelgede, ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemlerin Belediyenin asli görevi olduğu ve başka kurumlardan hekim aranmasına gerek olmadan sözleşme yolu ile diğer hekimlerden hizmet satın alınmak suretiyle yürütülebileceği açıkça belirtilmektedir. Belirtilmesi gereken diğer bir husus da, 5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncümaddesinin a bendinde bahsedilen “Belediyelerin defin ve mezarlıklar hizmetini yapabileceği veya yaptırabileceği” ibaresi içine ölüm raporu düzenleme konusunun da gireceği hususudur. Defin ve mezarlık hizmetleri vefat ile başlayıp definle sonlandığı ve rapor olmadan yasalar gereği defin olayı gerçekleşmeyeceğine göre, defin raporu düzenleme işinin Belediye Kanununa göre belediyelerin yapacağı ya da yaptırabileceği bir hizmet olarak değerlendirilmelidir.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3 üncümaddesindeki “Hizmet” tanımı içinde, bulunması gereken pek çok hizmet gibi “defin raporu düzenleme” işinin de açıkça yazılmamasına karşın, maddenin sonunda zikredilen "ve benzeri diğer hizmetler’’ ifadesinin öngörülemeyen hizmetleri içine aldığı ve defin raporu düzenleme işinin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği aşikardır.

Son olarak,……. Belediyesi tarafından Kamu İhale Kanununa uygun olarak yapılmış bir ihale sonucunda alınan hizmet karşılığında belirlenen tutardan fazla ödeme yapılmadığı, mal alınmadan iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılmadığına göre, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Kamu Zararı” başlıklı 71 inci maddesinde tanımlanan haliyle bir kamu zararından bahsedilmesi mümkün gözükmemektedir.

Dolayısıyla,….. Belediyesinin konuyla ilgili Yasa, Yönetmelik ve 2012/05 sayılı Genelgesi hükümlerine uygun hareket ettiği anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, ölüm raporu düzenleme işinin özel bir tıp merkezine ihale ile yaptırılmasının ve bu iş için yapılan ödemenin mevzuatına uygun olduğunun anlaşılması sebebiyle …..-TL harcama ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu ve 56 ncı maddesi gereğince beş yıl içinde Sayıştay Daireleri nezdinde yargılamanın iadesi yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.