Doğrudan temin usulü ile yapılan alımlarda sözleşme yapılması zorunlu mudur? Sözleşme yapılması zorunlu olan alımlar nelerdir?

Doğrudan temin usulü ile yapılan alımlarda yazılı sözleşme yapılmasının zorunlu olup olmadığına ilişkin açıklama Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.1.1.3’üncü maddesinde şu şekilde yer almaktadır.

“Bu madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup bir defada yapılacak alımlarda sözleşme yapılması idarelerin takdirindedir. Buna karşılık, 22 nci maddenin (c) bendi kapsamında yapılan alımlarda ise madde metninde belirtildiği üzere sözleşme yapılması zorunludur.”

Aşağıdaki belirtilen şartlar dışında doğrudan temin usulü ile yapılan alımlarda yazılı sözleşme yapılması zorunlu değildir. 

Ancak aşağıda yer verilen durumlarda doğrudan temin usulü ile yapılan alımlarda idarenin karşı tarafla yazılı sözleşme imzalaması zorunludur.

1-Alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin veyahut yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda (Örneğin hizmet alımı kapsamında yaptırılacak işin 30 gün 40 gün gibi belirli bir süresinin bulunması durumunda; mal alımının tesliminin hemen yapılamaması, kısım kısım yapılması veya belirli süreler öngörülmesi; yapım işlerinde örneğin yaptırılacak idarece yaptırılacak bir onarım işinin belirli sürede yapılacak olması durumlarında)

2- 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yapılan alımlarda (Yani mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması durumlarında)

• İşin belli süreyi gerektirmesi ile 22/c kapsamındaki işlerin dışındaki durumlar için ise doğrudan temin ile yapılacak alımlarda yazılı sözleşme yapılıp yapılmaması idarelerin takdirindedir.

• Bunun yanında unutulmamalıdır ki  idarece yazılı sözleşme yapılması idarenin elini güçlendireceği gibi yapılan alımda eksik, kusurlu veya hatalı durumların ortaya çıkması durumunda yapılacak sözleşmeye hüküm konulduğunda sözleşmedeki cezai yaptırımların caydırıcı özelliği ortaya çıkacaktır. 

• Doğrudan temin usulü kapsamında yapılan alımlarda yazılı sözleşme yapılması durumunda bu sözleşme Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde uygulanacaktır. Yani 4735 sayılı Kanunun 2’nci maddesine göre Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu doğrudan temin ile yapılan sözleşmelerde uygulanmaz.

• Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ait İhale uygulama yönetmeliklerinin ekinde yer alan tip sözleşme tasarılarının kullanılması zorunlu değildir. Bununla birlikte alımın niteliği (mal, hizmet yapım işi olması durumuna göre) dikkate alınarak ilgili İhale Uygulama Yönetmeliğinin ekindeki tip sözleşmelerden yararlanılabilir.

• Yazılı sözleşme yapılması durumunda, sözleşme tasarısının piyasa araştırması kapsamında gönderilen veya verilen teklif isteme yazılarının ekinde yer alması gerekir. Zira fiyat teklifi verecek kişiler sözleşme koşullarına göre fiyat teklifini oluşturacaklarından yapılacak sözleşmeyi görmeleri en tabi haklarıdır.

• Yazılı sözleşme yapılması halinde sözleşme bedeli üzerinden (binde 9,48 oranında ) sözleşmeye ilişkin damga vergisi doğduğundan yükleniciden tahsil edilmesi gerekmektedir.

• Doğrudan temin bir ihale usulü olmadığından doğrudan teminde ihale kararına ilişkin damga vergisi doğmaz ve tahsil edilmez.