Geçerli tekliflerin yaklaşık maliyetin altında olduğu ancak değerlendirme dışı kalan veya geçersiz olan tekliflere göre yüksek olduğu gerekçesiyle ihale iptal edilebilir mi?

Davacı A…mİth. İhr. İnş. ve İnş. Mlz. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.- M…z. İnş. Taah. Pet. Nak. Turz. İşl. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından açılan davaya ilişkin olarak Ankara 3. İdare Mahkemesi’nce “yürütmenin durdurulması isteminin reddine” karar verildiği akabinde davacı tarafından yapılan itiraz üzerine Ankara Bölge İdare Mahkemesi’nce de “itirazın reddine” karar verildiği anlaşılmıştır.  

Ankara 3. İdare Mahkemesince verilen  23.10.2014 tarihli E:2013/879 ve K:2014/1372 sayılı kararda, “…Olayda, ihaleyi yapan idarenin aşırı düşük teklif açıklaması istediği firmalar süresi içerisinde açıklama yapmasalar da, mevcut durumda halen geçerli olan ve yaklaşık maliyetin altında kalan iki (6.679.000-TL ve 7.199.000-TL) ve yaklaşık maliyetin üzerinde olan bir (8.842.524-TL) teklifin bulunduğu, en baştan itibaren rekabet koşullarının oluştuğu kuşkusuz olan ihalede, ihaleye katılan ve ihale komisyonu tarafından diğer tekliflere ve idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen firmaların, aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap vermediklerinden, söz konusu firmaların, artık usulüne uygun olarak kabul edilmesi mümkün olmayan ve reddedilen tekliflerinin, ihalede verilen diğer teklifler için bir kriter olarak dikkate alınması mümkün olmadığı gibi, idarenin ihaleyi iptal etme konusunda takdir hakkı bulunmakla birlikte, bu yetkinin sınırsız olmayıp ve kamu yararı ve hizmet gerekleriyle objektif kriterlere uygun olarak kullanılması gerektiğinden itirazen şikâyete konu ihalede idarece belirlenen yaklaşık maliyetin altında kalan geçerli tekliflerin bulunduğu dikkate alındığında, keyfi değerlendirmelerden uzak, objektif ve gerçek kıstaslara bağlı kalınması gerekirken, buna uygun olmayan bir şekilde "avantajlı teklif bulunmadığı" yönündeki gerekçe ile ihalenin iptal edilmesi işlemi mevzuata uygun olmadığından itirazen şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerektiğinden, anılan Mahkeme kararı üzerine Kamu İhale Kurulunun 24.12.2014 tarih ve 2014/MK-585 sayılı kararı ile;

“1- Kamu İhale Kurulunun 06.05.2013 tarih ve 2013/UY.III-1987 sayılı Kurul kararının iptaline,

2-Anılan mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, idarenin ihalenin iptali kararının iptaline,”   karar verilmiştir.

Daha sonra; Kurum tarafından, Ankara 3. İdare Mahkemesince verilen 23.10.2014 tarih ve E:2013/879, K: 2014/1372 sayılı iptal kararının bozulması ve davanın reddi talebiyle temyiz yoluna gidilmiş ve Danıştay 13. Dairesinin 17.06.2015 tarih ve E:2015/83, K: 2015/2212 sayılı kararı ile “Dosyanın incelenmesinden; yaklaşık maliyeti 7.765.640,12-TL olarak belirlenen uyuşmazlık konusu ihaleye 8 istekli tarafından teklif verildiği, idarece tekliflerin denetimine ilişkin yapılan incelemeye göre; bir isteklinin teklifinin “Birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata yapıldığı" gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece kalan yedi isteklinin teklifleri üzerinden aşırı düşük teklif açıklaması için sınır değerin 5.543.239,31-TL olarak hesaplandığı, bu değerin altında teklif veren üç istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan isteklilerden S…toSahne Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. haricindeki diğer iki istekli tarafından açıklama talebine cevap verilmediği, bu nedenle bu iki isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan S…to Sanayi ve Ticaret. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakılarak sonuçlandırdığı, daha sonra isteklilerden davacı iş ortaklığı tarafından davalı idareye 24.12.2012 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, anılan itirazen şikayet başvurusu hakkında Kamu İhale Kurulu tarafından “düzeltici işlem belirlenmesi" niteliğinde 04.02.2013 tarih ve 2013//UY.III-775 sayılı kararın verildiği, bu kararın uygulanmasına yönelik idarece gerçekleştirilen işlemlere göre, E…e Grup Alüminyum Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.-B…em Taahhüt Ticaret Ltd. Şti. iş ortaklığının teklifinin “04.02.2013 tarih ve 2013//UY.III-775 sayılı Kurul kararında belirtildiği üzere iş deneyim belgesinin uygun olmadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, S…toSahne Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’den, Bülent Elbistanlıoğlu İnşaat- Murat Ekin İnşaat iş ortaklığından ve Hedef İnşaat Ticaret Sanayi Ltd. Şti.’den yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, ancak hiçbir isteklinin idarenin istediği sürede açıklamada bulunmadıkları, aşırı düşük teklif açıklamasında hiçbir isteklinin bulunmaması üzerine idarece; 4734 sayılı Kanun'un 39. maddesi uyarınca avantajlı teklif bulunmadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edildiği, bunun üzerine davacı şirketler tarafından idarenin ihaleyi iptal gerekçelerinin yerinde olmadığı iddiası ile 15.04.2013 tarihinde Kamu ihale Kurumu’na itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, yapılan İtirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından verilen dava konusu karar ile “İdarenin İhaleyi iptal etme gerekçesinin “avantajlı teklif bulunmadığı”na dayandığı, ihalede oluşan fiyatlar göz önüne alındığında aşın düşük teklif açıklamasında bulunmayan ve geçersiz teklif olarak belirlenen isteklilerin teklif tutarlarının  sınır değerin altında, geçerli tekliflerin ve başvuru sahibi isteklinin teklif tutarlarının ise sınır değerin üzerinde kaldığı, ihaleye 8 isteklinin teklif verdiği ve 5isteklinin teklif tutarlarının 5.224.490,00 TL- 5.690.946,96-TL arasında oluştuğu, başvuru sahibi isteklinin teklif  tutarının ise 6.679.000,00TL olduğu hususları dikkate alındığında  idarece avantajlı teklif bulunmadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesi işleminin mevzuata uygun olduğu" sonucuna varıldığı gerekçesiyle davacı şirketlerin başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Olayda, ihalede oluşan fiyatlar göz önüne almamda aşır, düşük teklif açıklamasında bulunmayan ve geçersiz teklif olarak belirlenen isteklilerin teklif tutarlarının sınır değerin altında, geçerli tekliflerin ve davacı şirketlerin teklif tutarının ise sınır değerin üzerinde kaldığı, ihaleye 8 isteklinin teklif verdiği ve 5 isteklinin teklif tutarının 5.224.490,00-TL- 5.690:946,98-TL arasında oluştuğu, altıncı sıradaki davacı şirketlerin teklif tutarının ise 6.679.000,00 TL olduğu görülmektedir.      

4734 sayılı Kanun uyarınca ihaleyi yapan idare, anılan Kanun’un 5. maddesinde belirtilen rekabet, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerini gözetmek zorunda olup, 39. maddesine göre de ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisine sahiptir. Bu durumda ihaleye katılan istekli sayısı ile isteklilerin teklif  tutarları ve yaklaşık maliyetin birlikte değerlendirilmesi neticesinde; ihaleye 8 istekli tarafından teklif verilmesine rağmen 6. 7. ve 8. sırada yer alan isteklilerin teklifinin geçerli olduğu ve söz konusu tekliflerin tutarının da, değerlendirme dışı kalan veya geçersiz olan ilk 5 teklif tutarına göre yüksek olduğu görülerek, avantajlı teklif bulunmadığı gerekçesiyle kamu menfaati göz önünde bulundurularak ihalenin iptal edilmesi yönündeki işlem hukuka uygun olduğundan bu işlem hakkında yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine yönelik dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık, dava konusu işlemi iptal eden temyize konu Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayıl. İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca  Ankara 3. İdare Mahkemesinin 23/10/2014 tarih ve E:2013/879, K:2014/1372 sayılı kararın bozulmasına, davanın reddine”  karar verilmiştir.