İhalenin sonuçlandırılmasını müteakip sözleşme imzalanması ve işe başlanması halinde işin yılı içinde bitirilemeyeceği durumda ihale iptal edilebilir mi?

Kamu İhale Kurulunun 2007/UH.Z-595 Sayılı Kararında:

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde; ihaleye 5 isteklinin teklif verdiği, 5 teklifin de geçerli bulunduğu, bütün tekliflerin idare tarafından belirlenen yaklaşık maliyetin altında kaldığı, ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak … ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak ………’nun teklifinin belirlendiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun “Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali” başlıklı 39 uncu maddesinde; “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü yer almaktadır.

Aynı maddenin gerekçesinde; tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihalenin iptal edilebileceği açıklanmıştır.

Anılan Kanununun “İhalenin Karara Bağlanması ve Onaylanması” başlıklı 40 ıncı maddesinin 5 ve 6 ncı fıkrasında ise; “İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.” hükmü bulunmaktadır.

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasında yer alan Sözleşme Tasarısının 10.1.1. maddesinde “Sözleşmenin imzalandığının (Sayıştay tesciline tabi işlerde, tescilin) idare tarafından yüklenicinin kendisine veya tebligat için gösterdiği adrese tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 5 (beş) gün içinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren 75 (yetmiş beş) gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır.” düzenlemesi ve 10.1.2. maddesinde “Bu işyerinde havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı günler 01 Kasım-15 Nisan tarihleri arasıdır. Ancak, işin bitiminde bu devre dikkate alınmaz ve idare yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işi tamamlaması için bu devre içinde çalışmasını isteyebilir.” düzenlemesi ile 12.2. maddesine “Hakediş raporları, ihale dokümanında öngörülen ilerleme yüzdeleri üzerinden, bu Sözleşmenin eki olan Yapım işleri Genel Şartnamesinde düzenlenen esaslar çerçevesinde, kanuni kesintiler de yapılarak 30(otuz) günde bir düzenlenir ve idarece onaylandıktan sonra otuz gün içinde tahakkuka bağlanarak on beş gün içinde ödenir. Bu iş için sözleşme bedeli üzerinden; 2006 yılında %100 ödenek tespit olunmuştur.” düzenlemesinin yer aldığı, ayrıca 28.08.2006 tarihli ihale onay belgesine göre belirlenen kullanılabilir ödenek tutarının yaklaşık maliyeti karşılayabilecek miktarda olduğu tespit edilmiştir. Anılan düzenlemeler çerçevesinde, idare tarafından belirlenen yaklaşık maliyeti karşılayacak miktarda ödenek ayrılmış olduğu ve istekliler tarafından teklif edilen bedellerin tamamının yaklaşık maliyetin altında kaldığı göz önünde alındığında işin yapılabilirliği açısından yeterli miktarda ödeneğin mevcut olduğu tespit edilmiş olup “…ödenek yetersizliği…” gerekçesinin ihalenin iptali için geçerli olamayacağı anlaşılmıştır. Ancak, ihale tarihinin idare tarafından 25.09.2006 olarak belirlendiği ve 28.09.2006 tarihinde ihale kararının onaylandığı, iş için tespit edilen ödeneğin tamamının 2006 yılına ait olduğu, ve sözleşme tasarısında iş için belirlenen 75 günlük yapım süresi ile çalışılamayacak sürenin başlangıcının 1 Kasım olduğu göz önüne alındığında, ihalenin sonuçlandırılmasını müteakip sözleşme imzalanması ve işe başlanması halinde dahi işin 2006 yılında bitirilemeyeceği anlaşıldığından bu hususta belirtilen iptal gerekçesinin mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.