“iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin yapılacak olan giderler teklif fiyata dahildir” denildiğinde telif cetvelinde ayrı satır açılması gerekir mi?

Mehmet Emin EKTİRİCİ,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kilis Belediye Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2022/309226 İhale Kayıt Numaralı “İçme Suyu Arıtma Tesisi, Atık Su Arıtma Tesisi, Pompa ve Terfi İstasyonları, İçme Suyu ve Kanalizasyon Arıza İşleri İşletilmesi Hizmet İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Kilis Belediye Başkanlığı tarafından 29.04.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İçme Suyu Arıtma Tesisi, Atık Su Arıtma Tesisi, Pompa ve Terfi İstasyonları, İçme Suyu ve Kanalizasyon Arıza İşleri İşletilmesi Hizmet İşi” ihalesine ilişkin olarak Mehmet Emin Ektirici’nin 25.04.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.04.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.05.2022 tarih ve 21736 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.05.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/477 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, şikâyete konu ihalenin iptal edilmesi gerektiği şöyle ki;

1- Teknik Şartnamenin 6.4’üncü maddesinde 174 personelin çalıştırılacağının ön görüldüğü, aynı Şartname’nin 6.6’ncı maddesinde ise 100 personelin yemek bedelinin yüklenici tarafından karşılanacağının belirtildiği, bir kısım işçiye yemek verilmemesinin anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olduğu, ayrıca verilecek olan yemeklere ilişkin kalorisi bilgisine dokümanda yer verilmediği, bu sebeple sağlıklı bir teklif oluşturulamayacağı, bu giderin teklif cetvelinin hangi satırına yansıtılacağının belli olmadığı, isteklilerin tahmini gramaj verilerini dikkate almasının mümkün olmadığı, söz konusu durumun eşit koşullarda aşırı düşük teklif açıklaması yapılmasını etkileyeceği,

2- Kamu İhale Genel Tebliği’nin 68’inci maddesi gereğince ihale konusu işte yüklenicinin kullanımına verilecek idare malı araçların sigorta ve kasko hizmetlerinin 4734 sayılı Kanun’da yer verilen usullerle temin edilebileceği, dolayısıyla başvuruya konu ihalede ilgili sigorta ve kasko giderlerinin yükleniciye yükletilmesinin mevzuata aykırı olduğu, ihale konusu işte kullanılmak üzere idarece verilecek olan idare malı araçlara ait plaka, hasarsızlık oranı ve kayıtlı olduğu il bilgilerinin belirtilmediği, bu sebeple sigorta giderlerinin hesaplanmasının mümkün olmadığı, ayrıca birim fiyat teklif cetvelinde idare tarafından verilecek araçlar ile yüklenicinin temin edeceği araçların aynı satırda yer aldığı, bu durumun teklif oluşturmada ve sözleşmenin yürütülmesi esnasında (iş artışı/iş eksilişi olması halinde) karışıklığa neden olacağı,

3- a) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.1’inci maddesinde somut ve belirli aykırılık halleri yerine işin yürütülmesi sürecine ilişkin tüm durumları içeren soyut ve belirsiz düzenlemelere yer verildiği, bu durumun mevzuata aykırı olduğu, anılan maddede aykırılık halinde sözleşme bedelinin On Binde 6’sı mı yoksa sözleşme bedelinin On Binde 7’si mi oranında ceza uygulanacağı hususunda çelişki olduğu,

b) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinden cezai müeyyide gerektiren aykırılık hallerinin meydana gelmesi durumunda yapılacak ihtara rağmen aynı durumun devam etmesi halinde sözleşmenin feshedileceğinin anlaşıldığı, ancak tip sözleşme uyarınca ağır aykırılık hallerinin meydana gelmesi durumunda, ağır aykırılık halinin devam edip etmemesine bakılmaksızın sözleşmenin feshedilmesi gerektiği,

c) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3’üncü maddesinde yer alan ağır aykırılık halleri için hem idari para cezası hem de fesih yaptırımı öngörülmesinin mevzuata aykırı olduğu,

d) Sözleşme Tasarısı’nda yer alan düzenlemelerde özel aykırılık halleri ile uygulanacak cezalara ve ağır aykırılık hallerine ilişkin hususlara madde sıra numarasına uygun olarak yer verilmediği, söz konusu düzenlemelerin tamamının anılan Tasarı’nın 16.1.3’üncü maddesinde düzenlenmiş olmasının istekliler açısından anlam belirsizliğine ve teklif oluşturulmasına engel teşkil edecek nitelikte olduğu, diğer yandan bu durumun Tip Sözleşme’de yer alan düzenlemelere uygun olmadığı,

e) Sözleşme Tasarısı ve Teknik Şartname’de aykırılık halinde verilecek cezalara ilişkin ilgili mevzuatların neler olduğunun belirtilmediği, ilgili mevzuatları gereği eksiklik olması durumunda muhatabın mevzuat ile ilişkili kurumlar olduğu, söz konusu kurumların keseceği cezaların veya yaptırımların idare tarafından yapılması durumunda mevzuata aykırılık teşkil edeceği ve idarenin takdir yetkisinin dışında kalacağı, 4734 sayılı ve 4735 sayılı Kanunlarda sözleşmelerin hangi şartlarda fesih edileceğinin düzenlendiği, Teknik Şartname’de yer alan feshe ilişkin düzenlemelerin mevzuat içerisinde yer almadığı, Teknik Şartname’nin 9.1’inci maddesinde sözleşmenin feshi halinde yüklenicinin hiçbir hak talep edemeyeceğinin belirtildiği, fakat geçici teminat ve kesin teminatın hangi hallerde idarece irat kaydedileceğinin ihale mevzuatında açık bir şekilde belirtildiği, bu durumun idarenin takdir yetkisinde olmadığı, bu sebeple ihaleye sağlıklı teklif vermenin önüne geçildiği, bu durumun keyfi yaptırımlara açık olduğu, Teknik Şartname’nin 9.1’inci maddesinde yer alan aykırılık hallerinin neler olduğunun belirlenmediği, aykırılık hallerinde kesilecek ceza oranlarının açık ve net olmadığı, aykırılık hallerinde kaç defa aykırılık hali tekrar ederse sözleşmenin fesih edileceğine ilişkin bir belirleme yapılmadığı,  tüm bu durumlar bir arada değerlendirildiğinde ihaleye teklif verecek isteklilerin tereddüde düşeceği,

f) Sözleşme Tasarısı’nın 16,16.1,16.1.2,16.1.3’üncü maddelerinde ihale konusu hizmetin ifası sırasında gerçekleşebilecek aykırılıklar ve bu aykırılıklara ilişkin ihtar yapılıp yapılmayacağı, uygulanacak ceza oranı ve sözleşmenin feshini gerektirecek aykırılık sayısına yer verilmesi gerektiği, ancak Sözleşme Tasarısı’nda söz konusu maddelerin “aykırılık hali bilgileri belirtilmemiştir.” şeklinde düzenlendiği, bir hizmet alımı ihalesine ilişkin Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde, cezaya konu olacak aykırılık hallerinin, bunlara ilişkin ceza oranlarının ve tekrarlanabilecek asgari ceza sayısının ilgili bentte bulunan tablo kapsamında idarece belirlenmesi; aynı maddenin 16.1.3 numaralı bendinde ise 4735 sayılı Kanun’un 20’nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşmenin idarece feshedileceği aykırılık hallerinin belirlenerek listelenmesi gerekmekte iken başvuru konusu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2 numaralı bendinde aykırılık hallerine ilişkin tabloya yer verilmemesi, 16.1.3 numaralı bentte ise sözleşmenin idarece feshedileceği aykırılık hallerine ilişkin liste yerine içinde ceza oranları içeren bir aykırılık hali listesi ve bu listedeki durumların giderilmesinin mümkün olmaması halinde sözleşmenin feshedilebileceğinin belirtilmesinin, Tip Sözleşme’nin 16.1.3’üncü bendindeki düzenleme uyarınca bu bentte belirtilen aykırılık hallerinin ihlali durumunda uygulanacak tek yaptırımın fesih yaptırımı olması gerektiği dikkate alındığında söz konusu düzenlemenin mevzuata aykırı olduğu ve bunun yanı sıra Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde yer alan düzenlemede yer alan ceza kalemleri işin niteliğine uygun olmakla birlikte, ihtar yapılmadan ceza uygulanması ve uygulanan cezanın yükleniciye bildirimine ilişkin bir düzenleme yapılmamasının kabul edilebilir risk sınırının üzerinde bir uygulama olduğu, yükleniciye tebligat gönderilmesinin bir günden uzun süreceği dikkate alındığında, yüklenicinin kontrol teşkilatınca tutulan tutanaktan haberi olmadan ve gerekli tedbiri almadan önce sözleşmenin feshi noktasına gelineceği,

g) Sözleşme Tasarısı’nda “… b- Kontrol teşkilatı her türlü işi durdurmaya ve devam ettirmeye yetkilidir.

c-Yapılan işlerde talimatlara uyulmaması ya da kusurlu bir hareket söz konusu olduğunda(öngörülen personellerin tesislerde idarenin bilgisi dışında bulunmaması, arızalara zamanında müdahale edilmemesi vs.) kontrol teşkilatından en az iki (2) kişinin tutacağı durum tespit tutanağı ile yükleniciye sözleşmenin 16.1.1 maddesinde belirtilen oranda ceza uygulanacaktır. …” ve “… a- Hazırlanacak istihkaklar, sözleşmenin ve teknik şartnamenin ilgili maddelerinde belirtilen cezalar düşülerek tanzim edilecek ve yükleniciye ödemeler buna göre yapılacaktır. Hakkediş ekinde kesinti ile ilgili tutanaklar bulundurulacaktır. …” düzenlemelerinin yer aldığı,  Gıda Malzemeleri Teknik Şartnamesinde ise “9.1.Yüklenici iş bu ihale kapsamında istihdam edeceği işçilerle ilgili olarak mevzuatın ön gördüğü tüm yükümlülükleri yerine getirmekle mükelleftir. Belediye bu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol etme yetkisine sahiptir. Belediye tarafından yapılan denetimlerde yüklenicinin yükümlülüklerinin bir bölümünün veya tamamının yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde bu durum sözleşme aykırılık olarak değerlendirilecek ve Belediye tarafından verilecek süre içerisinde sözleşme aykırılık giderilmediği takdirde sözleşmenin feshi yoluna gidilecektir. Yüklenici sözleşmenin bu yolla feshi halinde hiçbir hak talep edemeyeceğini peşinen kabul ve taahhüt etmiş sayılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, bu düzenlemeler arasında çelişkinin bulunduğu, Sözleşme Tasarısının 16.1.3’üncü maddesinde aykırılık hallerinin açık bir şekilde düzenlenmediği, bunun yerine Teknik Şartname’de geniş ifadelere yer verilerek ceza uygulanacağının belirtildiği, ayrıca Teknik Şartname’de yer alan düzenlemenin muğlak olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın 16’ncı maddesinde bahse konu Teknik Şartname’de yer alan düzenlemeye yer verilmediği, bu durumun uygun olmadığı, diğer taraftan bu durumun Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.1’inci maddesinde yer alan “Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin On Binde 6,00’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır.” ifadesi ile çeliştiği,

4- Sözleşme Tasarısı’nın 20.2’nci maddesinde Tip Sözleşme’nin 20.2’nci maddesinde yer alan 31 numaralı dipnotta bulunan ibareye yer verilmediği, bu itibarla Sözleşme Tasarısı’nın 20.2’nci maddesinin Tip Sözleşme’nin bahse konu dipnotuna uygun düzenlenmediği,

5- İhale dokümanında “…f) Yüklenici, işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkında tüm önlemleri alacaktır.” düzenlenmesine yer verildiği, iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi giderinin teklif fiyata dahil unsurlar arasında sayılmasına rağmen birim fiyat teklif cetvelinde söz konusu gider kalemine ilişkin olarak ayrı bir satır açılmamasının ihalenin iptalini gerektirdiği,

6- Sözleşme Tasarısının 36.1.’inci maddesinde 4 adet taşınabilir ve 1 adet masaüstü bilgisayar bilgisayarın idareye teslim edileceğinin düzenlendiği, ancak bu gider kalemine ilişkin birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılmadığı, söz konusu bilgisayarların teknik özellikleri ile ilgili herhangi bir marka model belirtilmediği, iş bitiminde geri alınıp alınmayacağının belirtilmediği, idareye teslimini istenilen malzemelerin mülkiyeti isteklide kalsa bile bu malzemelerin belli bir maliyet karşılığında temin edilebileceği ve bu malzemelerin temini giderlerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.30’uncu maddesi kapsamında amortisman gideri olarak kabul edilmesi gerektiği, aksi durumda teklif fiyatı oluşturulamayacağı,

7- Teknik Şartname’de yüklenicinin çalışanların ücretlerinin hakediş ödemesine bağlı olmaksızın tek seferde ve izleyen ayın en geç beşinci günü çalışanların banka hesaplarına yatıracağının düzenlendiği, bu düzenlemeden belli bir süre boyunca devamlı olarak verilecek bir hizmet alımı niteliğinde olan ihale konusu işin bedelinin dönemler halinde ödenmeden yapılacağının anlaşıldığı, bu durumunun Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde yer alan “Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.” düzenlemesine aykırı olduğu, idare tarafından hakediş ödemesinin geciktirilmesi halinde dahi yüklenicinin işçi ücretlerini geç ödemesine ilişkin cezai şart koymasının 4735 sayılı Kanun’la getirilen tarafların eşitliği prensibine aykırı olduğu, idare tarafından hakediş ödemesinin geciktirmesi durumunda işçi ücretlerinin geç ödendiği gerekçesi ile cezai şart koyması mevzuatlara aykırılık teşkil ettiği,

8- İdari Şartnamenin 18.1’inci maddesinde alt yüklenicilere yaptırılacak işlere ilişkin listenin sözleşme imzalanmadan önce idareye sunulması gerektiğinin düzenlendiği, ancak kamu ihale mevzuatında sözleşme imzalanmadan önce sunulması gereken belgelerin belirtildiği, iddia konusu listenin sözleşme imzalama aşamasında sunulması gereken belgeler arasında yer almadığı, dolayısıyla söz konusu düzenlemenin bu haliyle mevzuata uygun olmadığı,

9- a) İş kapsamında çalıştırılacak araçların iş süresince kat edecekleri ortalama km. değerlerinin belirtilmediği, hesaplamaya esas teşkil edecek başka bir kriterin de düzenlenmediği belirtilen nedenlerle, yakıt gideri hesaplamasının yapılamadığı, yapılan düzenleme ile sağlıklı teklif vermek mümkün olmadığı, kaldı ki söz konusu hizmetin kaç adet araçla yapılacağının belirtilmediği,

b)  Birim fiyat teklif cetvelinin ikinci sütununda 5 adet beko loder iş makinası için satır açıldığı ancak bu iş makinaları için ücret ödenip ödenmeyeceğinin belirlenmediği bu sebeple sağlıklı bir şekilde teklif oluşturulamayacağı,

c)  Birim fiyat poz tarifesi başlıklı dokümanın 21’inci maddesinde içme suyu tesislerinde 32 mm boru ile 4 metreye kadar abone bağlantısı yapılması pozda yerin asfaltının kesilmesi asfalt kesme makinasının giderleri hafriyatının yapılması boruların kesilmesi özel parçaların döşenmesi v.b giderlerin ödenmesinin ne şekilde yapılacağının belirtilmediği, bu giderler hakkında açıklayıcı bir düzenleme yapılmadığı bu sebeple sağlıklı bir şekilde teklif vermenin mümkün olmadığı,

d)  Birim fiyat poz tarifesi başlıklı dokümanın 22,23,24,25,26,27,28,29, pozlarda verilen kalemlere ait malzemelerin idare malı mı yüklenici malı mı olduğunun belirtilmediği, bunun yanı sıra yüklenici tarafından iş yerine getirilen boruların ve bu pozlarda kullanılacak malzemelerin belirsizliği nedeniyle sağlıklı teklif verilemeyeceği,

e) Birim fiyat teklif cetvelinde idare malı araçlar, ihale konusu işte çalışacak olan personel ve büyük miktarda sarf malzemeleri için satır açıldığı ayrıca ihale konusu için içerisinde tesisin ilaçlanması gibi farklı iş kollarının da yer aldığı, farklı ihale konusu olması gereken birçok işin bir arada ihale edildiği, bu durumun 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği, düzenlemenin bu haliyle ihaleye katılımı engelleyeceği ve rekabeti daraltacağı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: İçme Suyu Arıtma Tesisi, Atık Su Arıtma Tesisi, Pompa ve Terfi İstasyonları, İçme Suyu ve Kanalizasyon Arıza İşleri İşletilmesi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: 28 ay süreli İçme Suyu Tesisleri ve Atık Su Tesisi ile Alt Yapı Hizmetleri Bakım Onarım Hizmetleri Alım İşi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kilis / Merkez” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.3.1…. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.15’inci maddesi uyarınca çalıştırılacak 100 adet personelin, nitelikleri genel şartnamede belirtilen öğle yemek giderleri ayni olarak yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,

Genel Teknik Şartname’nin “Çalışanların Yemek Giderleri” başlıklı 6.6’ncı maddesinde “a. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.15’inci maddesi uyarınca çalıştırılacak 100 adet personelin öğle yemek giderleri (Pazar günleri hariç olmak üzere her gün) ayni olarak yüklenici tarafından karşılanacaktır.

b.   Yemek hizmetine ilişkin asgari standartlar şu şekildedir;

Yemek 4 çeşit olarak verilecektir. Çeşitler;

1. çorba,

2. ana yemek (etli veya tavuklu),

3. yardımcı yemek (pilav, makarna, börek vb.),

4. salata, içecek, meyve veya tatlı,

Şeklinde olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale konu “İçme Suyu Arıtma Tesisi, Atık Su Arıtma Tesisi, Pompa ve Terfi İstasyonları, İçme Suyu ve Kanalizasyon Arıza İşleri İşletilmesi Hizmet İşi” olan başvuruya konu hizmet alımı ihalesinde 100 personelin yemek giderinin ayni olarak yüklenici tarafından karşılanacağı ve teklif fiyata dâhil edileceğinin düzenlendiği, dolayısıyla söz konusu 100 personel için öğle yemeğinin ayni olarak karşılanması sorumluluğunun yükleniciye ait olduğu dikkate alındığında söz konusu sorumluluğun personelin çalıştığı tüm günler için (pazar günü hariç) ayni olarak yerine getirilmesi gerektiği, yemeğin çorba, ana yemek (etli veya tavuklu), yardımcı yemek (pilav, makarna, börek vb.) ve salata, içecek, meyve veya tatlı olmak üzere 4 çeşit olarak verileceğinin düzenlendiği tespit edilmiş olup istekliler tarafından ayni şekilde karşılanacak yemek giderinin hesaplanarak tekliflerine yansıtılabileceği, idarece ihtiyacı doğrultusunda ihaleye çıkıldığı ve ihtiyacın 100 personele öğle yemeği verilmesi suretiyle karşılanabileceği değerlendirilmiş olup, ayni yemek maliyeti hesaplanarak teklif fiyatın oluşturulabileceği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İhale dokümanı kapsamında yer alan “Birim Fiyat Poz Tarifleri” başlıklı belgede “1. ÇEKİCİ VE AÇICI VİDANJÖR ARACI (İdare Malı) (Toplam 8 adet, 3 Açıcı Vidanjör 5 Çekici Vidanjör)

İdare malı 1 adet çekici veya açıcı vidanjör araçlarının aşınma payı ve işçilik hariç, yakıtı, bakımları, muayene giderleri, parça değişimleri, diğer her türlü masrafları ile Kontrol ve müdahale aracı olarak kullanılmasının bir günlük fiyatıdır. (1 adet çekici vidanjör Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan arıtma çamurunu taşımak için kullanılacaktır.)

NOT: 8 adet vidanjör çalıştırılacaktır.  Her bir araç günlük 3 saat çalışma yapacaktır. 8 adet vidanjörün çalışma saati günlük toplam 24 saattir. 24 saatin altındaki çalışmalarda artık zaman diğer günlerde kullanılacaktır. Fazla çalışmalarda ise diğer günlerden mahsup edilecektir. Vidanjörler 24 saat esasına göre ve ihtiyaca göre çalıştırılacaktır.

…

5. RÖMORKLU TRAKTÖR (İDARE MALI)  (5 Adet)

İdare malı bir adet Traktör + römorkun işçilik ve aşınma payı hariç, yakıtı, bakımları, muayene giderleri diğer her türlü masrafları ile Bakım onarım aracı; yapılan hizmeti denetlemek, kontrol etmek ve acil müdahale aracı olarak çalıştırılmasının bir günlük ücretidir.

NOT: 5 adet idare malı römorklu traktör çalıştırılacaktır. Her bir römorklu traktör günlük 8 saat çalışma yapacaktır. 5 adet römorklu traktör çalışma saati günlük 40 saattir. 40 saatin altındaki çalışmalarda artık zaman diğer günlerde kullanılacaktır. Fazla çalışmalarda ise diğer günlerden mahsup edilecektir. Traktörler 24 saat esasına göre ve ihtiyaca göre çalıştırılacaktır.

…

GENEL NOT: Yukarıda sözü edilen tüm araçların bakım, onarım, yedek parça, akaryakıt, yağ, lastik ve akü gibi tüm giderleri ile işçilik ve malzeme giderleri yüklenici firmaya aittir. Yüklenici temin edeceği araçların kasko ve trafik sigortasını yaptıracak, muayene ve egzoz pulunun alınması gibi masraflarını kendisi karşılayacaktır.      

Araçlar hiçbir şekilde İdarenin izni olmadan işletilecek tesislerin dışına çıkarılmayacaktır.

İstenilen araçların işe gelmediği her gün için, sözleşme bedelinin on binde 2’si oranında ceza kesilir.

İdare malı araçların trafik sigortaları idare tarafından yaptırılacaktır.…” düzenlemesi yer almaktadır.

İddia konusu ihale dokümanı incelendiğinde 3 açıcı vidanjör, 5 çekici vidanjör ve 5 Adet römorklu traktörün idare malı olduğu, söz konusu idare malı araçların trafik sigortalarının idare tarafından yapılacağı anlaşılmıştır. Bu doğrultuda başvuru sahibinin iddiasının aksine idare malı araçların trafik sigortalarının yüklenici tarafından yapılmayacağı, dolayısıyla idarece söz konusu araçlara ilişkin herhangi bir bilgi paylaşımında bulunmamasının teklif vermeye engel teşkil etmediğinden başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmenin feshi ve işin tasfiyesi” başlıklı 54’üncü maddesinde “Sözleşme yapıldıktan sonra yüklenicinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi halinde, idarenin göndereceği bir uyarı yazısı ile ve nedenleri açıkça belirtilerek gereğinin yapılması için kendisine on günden az olmamak üzere belirli bir süre verilir. Verilen bu süre, sözleşme süresini etkilemeyeceği gibi gecikme cezasının uygulanmasını da engelleyemez.

Bu süre içinde yüklenici, uyarı yazısındaki talimata uymazsa ayrıca protesto çekmeğe ve hüküm almağa gerek kalmaksızın idare, sözleşmeyi feshetmek hak ve yetkisine sahip olur.

Sözleşmenin feshi halinde 4735 sayılı Kanunun 20nci maddesine göre yüklenicinin kesin teminatı ve varsa ek kesin teminatı:

a) Tedavüldeki Türk parası ise doğrudan doğruya,

b) Teminat mektubu ise düzenleyen kurumdan tahsil edilerek,

c) Devlet tahvilleri ve Hazine kefaletini haiz tahviller ise paraya çevrilmek suretiyle,  gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen kesin teminat yüklenicinin borcuna mahsup edilemez.

Feshedilen sözleşme konusu işlerin hesabı genel hükümlere göre yapılır ve böylece yüklenicinin idare ile ilişkisi kesilmiş olur. Bunun için de sözleşmenin bozulmasına ait onay tarihinde işlerin mevcut durumu, idarece görevlendirilecek bir komisyon tarafından yüklenici veya vekili ile birlikte tespit edilerek bir “Durum Tespit Tutanağı” düzenlenir. Yüklenici veya vekili hazır bulunmadığı takdirde bu husus tutanakta belirtilir.

İdare fesih işleminden sonra işi 4734 sayılı Kanunda belirlenen usullerden uygun olan biri ile ihale etmekte serbesttir. Geri kalan işlerin başka bir yükleniciye ihalesinden dolayı, yüklenici hiçbir hak iddiasında bulunamaz.

Tasfiye halinde, işin yüklenici tarafından yapılmış kısımları için, tasfiye onay tarihi ön kabul veya kabul tarihi sayılmak üzere, ön kabul, ön kabul ile kabul tarihi arasındaki süre ve bu süredeki bakım sorumluluğu, kabul ve teminatın geri verilmesi hakkında sözleşmesinde bulunan hükümlerle bu şartnamenin Sekizinci Bölüm hükümleri, normal şekilde bitirilmiş işlerde olduğu gibi aynen uygulanır. Ancak işin yapılmış kısmının son hakedişindeki miktarına göre hesaplanacak kesin teminat miktarından fazlası, tasfiye protokolünün imzasından sonra yükleniciye geri verilir.

Teminatın kalan kısmının geri verilmesi ise 51 inci maddede yer alan esaslara göre yapılır.

Tasfiye edilmiş işin, ön kabul tarihinden sonra ortaya çıkabilecek kusur ve hataları idarece görevlendirilecek bir komisyon tarafından yine idarenin yapacağı tebligat üzerine, hazır bulunması halinde yüklenici veya vekili ile birlikte tespit edilir.

Gerek sözleşmenin feshi, gerekse tasfiye halinde kesin hesabın yapılabilmesi için işlerin ölçülebilir duruma getirilmesi, teknik zorunluluklar nedeniyle veya yapılmış iş kısımlarının korunmasını sağlamak üzere işlerin belli bir aşamaya kadar yapılması gerekiyorsa, bu husus ayrıntılı olarak tasfiye geçici kabul tutanağında veya sözleşmenin feshi hali için durum tespit tutanağında belirtilir. İdare, belirli bir süre vererek bu işlerin yapılmasını yükleniciden isteyebilir. Yüklenici bu hususları yerine getirmediği takdirde idare, bu belirli işleri yüklenici hesabına yapar veya yaptırır. Bu işlerin yaptırılması bedeli, sözleşmeye göre yükleniciye ödenecek bedelden fazla olursa aradaki fark yüklenicinin alacaklarından düşülür, alacağı kalmamışsa tasfiye halinde teminatından kesilir, fesih halinde ise genel hükümlere göre işler yapılır.

Sözleşmenin feshi veya tasfiyesinden sonra hesap kesme hakedişi idarece belirlenecek bir süre içinde yüklenici ile birlikte 50 inci maddedeki esaslara göre yapılır. Yüklenici gelmediği veya yetkili bir vekil göndermediği takdirde idare, hakedişi tek taraflı olarak yapar ve yüklenicinin bu hususta hiç bir itiraz hakkı olamaz.” düzenlemesi

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:

16.1.1. Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin [bu kısma % 1’den fazla olmamak üzere oran yazılacaktır.]’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır.²⁶

16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır.^26.1 Bu aykırılıkların üçten az olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.

16.1.3. Aşağıdaki aykırılık hallerinden birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilir.

………..

………..

………..

16.1.4. Kesilecek cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin % 30’unu geçemez. Toplam ceza tutarının, sözleşme bedelinin % 30’unu geçmesi durumunda, bu orana kadar ceza uygulanır ve 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

16.2. Yukarıda belirtilen cezalar ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın yükleniciye yapılacak ödemelerden kesilir. Cezanın ödemelerden karşılanamaması halinde ceza tutarı yükleniciden ayrıca tahsil edilir.

16.3. 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesi gereğince yapılacak ihtarda belirtilen sürenin bitmesine rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

16.4. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi halinde ise ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” açıklaması,

Söz konusu maddenin düzenlenmesine yönelik dipnotların “²⁶ Kısmi kabul öngörülen işlerde madde metnine “Yüklenicinin işin kısmi kabule konu olan kısmını süresinde tamamlamaması durumunda, ceza, sözleşmenin süresinde tamamlanmayan kısmına tekabül eden bedel üzerinden kesilecektir.” cümlesi eklenecektir.  

^26.1. Bu kısma yazılacak oranlar, 16.1.1. inci maddede belirlenen asgari ceza oranından yüksek olmakla birlikte sözleşme bedelinin %2’sinden fazla olamaz.

^26.2. Bu kısımda, aykırılık hali için ceza uygulamaya başlamadan evvel daha önceki bir aşamada ihtar yapılıp yapılmayacağı belirtilecektir.

^26.3. Bu kısma yazılacak sayı 3’ten az olamaz.” açıklaması,

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:

16.1.1. Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin On Binde 6,00 dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır.

16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Bu aykırılıkların üçten az olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.

16.1.3. Aşağıdaki aykırılık hallerinden birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilir.

1- Tesislerin işletiminde halk sağlığını etkileyebilecek ihmallerin tespit edilmesi,

2- Tesislerde işleri olmayanların tehlike arz edebilecek yerlere girişine izin verilmesi,

3- İçme suyu arıtma tesisindeki işlemlerin doğru yapılamaması sonucunda içme suyu kalitesinde düşüş meydana gelmesi,

4- Tesislerdeki bakımların doğru ve zamanında yapılmaması sonucunda tesislerde aksama meydana gelmesi,

5- Cadde ve sokaklarda yapılan çalışmalar sırasında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması nedeniyle kazaya sebebiyet verilmesi,

16.1.4. Kesilecek cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin % 30unu geçemez. Toplam ceza tutarının, sözleşme bedelinin % 30 unu geçmesi durumunda, bu orana kadar ceza uygulanır ve 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

16.2. Yukarıda belirtilen cezalar ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın yükleniciye yapılacak ödemelerden kesilir. Cezanın ödemelerden karşılanamaması halinde ceza tutarı yükleniciden ayrıca tahsil edilir.

16.3. 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesi gereğince yapılacak ihtarda belirtilen sürenin bitmesine rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

16.4. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, halinde ise ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” düzenlemesi,

Genel Teknik Şartname’nin “Genel Hükümler” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1.Yüklenici iş bu ihale kapsamında istihdam edeceği işçilerle ilgili olarak mevzuatın ön gördüğü tüm yükümlülükleri yerine getirmekle mükelleftir. Belediye bu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol etme yetkisine sahiptir. Belediye tarafından yapılan denetimlerde yüklenicinin yükümlülüklerinin bir bölümünün veya tamamının yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde bu durum sözleşme aykırılık olarak değerlendirilecek ve Belediye tarafından verilecek süre içerisinde sözleşme aykırılık giderilmediği takdirde sözleşmenin feshi yoluna gidilecektir. Yüklenici sözleşmenin bu yolla feshi halinde hiçbir hak talep edemeyeceğini peşinen kabul ve taahhüt etmiş sayılacaktır. …” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde soyut ve belirsiz düzenlemelerin yer almadığı, ceza oranları arasında çelişki bulunmadığı ve oranların tip sözleşmeye uygun olarak düzenlendiği, söz konusu maddenin tamamının Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşmeye uygun olarak düzenlendiği, ayrıca fesih sürecinin genel şartnameyle düzenlendiği, idarece bu yönde yapılacak işlemlerin bu usul ve esaslara göre yapılacağının açık olduğu, sözleşmeye aykırılık halleri ve cezaların Sözleşme Tasarısı’nın 16’ncı maddesinde yer aldığı ölçüde uygulama bulacağı anlaşılmış olup başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Teslim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar” başlıklı 20’nci maddesinde “…20.2. Sözleşme konusu iş tamamlandığında Yüklenici, (işin/ilgili kısmın) teslim alınarak kabul işlemlerinin yapılması için bu talebini içeren bir dilekçe ile İdareye başvuracaktır. Bunun üzerine (yapılan iş/ilgili kısım), her türlü masrafı Yükleniciye ait olmak üzere ……………………………………………… adresinde ve başvuru yazısının İdareye ulaştığı tarihten itibaren ………. işgünü içinde teslim alınır. Yüklenici, işin teslimi için sözleşme ve ekleri uyarınca üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi nedeniyle oluşan zarardan sorumludur.” açıklaması,

İlgili maddenin 31 numaralı dipnotunda “İş süreklilik gösteren bir mahiyette ise maddeye “Kontrol Teşkilatı ile Yüklenicinin, işin yapılmasına ilişkin olarak hizmetin ifa edildiği dönemler itibariyle birlikte tutacakları kayıtlar, işin o dönem içerisinde yapılan kısmının teslimi anlamına gelir. Ancak Yüklenici kayıt tutmaktan ve/veya tutulan kayıtları imzalamaktan imtina ederse Kontrol Teşkilatının kayıtları esas alınır ve bu kayıtların doğruluğu Yüklenici tarafından kabul edilmiş sayılır” ibaresi eklenecektir.” açıklaması,

Sözleşme Tasarısı’nın “Teslim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar” başlıklı 20’nci maddesinde “20.2. Sözleşme konusu iş tamamlandığında Yüklenici, (işin/ilgili kısmın) teslim alınarak kabul işlemlerinin yapılması için bu talebini içeren bir dilekçe ile İdareye başvuracaktır. Bunun üzerine (yapılan iş/ilgili kısım), her türlü masrafı Yükleniciye ait olmak üzere Kilis Belediyesi Su İşleri Müdürlüğü adresinde ve başvuru yazısının İdareye ulaştığı tarihten itibaren 10 (On) iş günü içinde teslim alınır. Yüklenici, işin teslimi için sözleşme ve ekleri uyarınca üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi nedeniyle oluşan zarardan sorumludur. Kontrol Teşkilatı ile Yüklenicinin, işin yapılmasına ilişkin olarak hizmetin ifa edildiği dönemler itibariyle birlikte tutacakları kayıtlar, işin o dönem içerisinde yapılan kısmının teslimi anlamına gelir. Ancak Yüklenici kayıt tutmaktan ve/veya tutulan kayıtları imzalamaktan imtina ederse Kontrol Teşkilatının kayıtları esas alınır ve bu kayıtların doğruluğu Yüklenici tarafından kabul edilmiş sayılır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuru sahibinin iddiasının aksine Sözleşme Tasarısı’nın 20.2’nci maddesinde, Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin 20.2’inci maddesinin 31 numaralı dipnotunda yer alan “Kontrol Teşkilatı ile Yüklenicinin, işin yapılmasına ilişkin olarak hizmetin ifa edildiği dönemler itibariyle birlikte tutacakları kayıtlar, işin o dönem içerisinde yapılan kısmının teslimi anlamına gelir. Ancak Yüklenici kayıt tutmaktan ve/veya tutulan kayıtları imzalamaktan imtina ederse Kontrol Teşkilatının kayıtları esas alınır ve bu kayıtların doğruluğu Yüklenici tarafından kabul edilmiş sayılır” ibaresinin yazıldığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin anılan iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Çalışanların sağlık ve güvenliğine ilişkin tedbirler” başlıklı 39’uncu maddesinde “Yüklenici bütün giderleri kendisine ait olmak üzere hizmetinde çalışanlar için, gerek teker teker ve gerekse topluca yaşadıkları ve çalıştıkları yerler bakımından, yürürlükte olan iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı hükümlerine uygun olarak her türlü sağlık ve güvenlik tedbirlerini almak ve çalışanların mevcut koşullara göre sağlıklı bir şekilde yiyip içmeleri, dinlenmeleri, yatıp kalkmaları ve yıkanmaları, meslek hastalıklarından korunmaları, hastalık veya bir kaza halinde tedavileri konularında ilgili mevzuat hükümlerine ve idare veya kontrol teşkilatının kendisine vereceği talimata uymak zorundadır.

Yüklenici, bütün giderleri kendisine ait olmak üzere, sözleşme konusu işin yürütülmesi sırasında iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı uyarınca alınması zorunlu olan iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirleri almakla yükümlüdür.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. …

Sözleşmenin eki olan şartnamelerde belirtilen iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin yapılacak olan giderler teklif fiyata dahildir.” düzenlemesi,

Genel Teknik Şartname’nin “Emniyet tedbirleri” başlıklı 2-1-1 maddesinde “a- Tesiste çalışacak personelin her türlü can ve iş güvenliği yüklenici tarafından sağlanacaktır. Emniyet tedbirleri alınmadan işe başlanmayacaktır.” düzenlemesi,

“Personel Alımı ve Çalıştırılması” başlıklı 6.1’inci maddesinde “…f- Yüklenici, işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkında tüm önlemleri alacaktır.” düzenlemesi,

“İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Hükümler” başlıklı 10’uncu maddesinde “…10.1.16.Yüklenici firma Kilis Belediyesi’nin işyerlerinde uyguladığı tüm iş güvenliği ve işçi sağlığı ile ilgili prosedürler, talimatlar gibi iş güvenliği ile ilgili tüm dokümanlarda belirtilen kurallara uyacağını ve uygulayacağını peşinen kabul eder. İşyerinde işçilerinin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için İş Sağlığı ve İş Güvenliği ilgili Yönetmeliği ve Tüzüğünde belirtilen şartları yerine getirmek ve işe uygun araçları noksansız bulundurmak, gerekli olanı yapmakla yükümlüdür. …

10.1.19. Yüklenici firma; işçilerinin sahada denetlenmesi, iş güvenliğinin sağlanması bakımından, iş güvenliği sorumlusu bulunduracaktır….

10.1.23.Yüklenici firma, yaptığı işlerle ilgili alınacak olan iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür….” düzenlemesi yer almaktadır.

Yapılan inceleme neticesinde, yüklenicinin görev ve sorumluluğu olarak belirtilen kriterlere göre tekliflerin hazırlanması gerektiği, idarenin ihale konusu iş için iş yeri teslimini yapmakla, yüklenicinin de ihale konusu işi ihale dokümanı kriterlerine göre yerine getirmekle yükümlü olduğu, istekli tarafından itirazen şikayete konu edilen hususların işçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik olduğu, yukarıda yer verilen Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 39’uncu maddesinde de belirtildiği üzere yüklenicinin basiretli bir tacir olarak bizzat çalıştıracağı personele ilişkin yükümlülüklerle sorumlu olduğu ve işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin maliyetlerin teklif fiyata dahil ederek teklifin oluşturabileceği anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.

6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:

Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.1. Sözleşme süresince kontrol teşkilatınca kullanılmak üzere 4 adet taşınabilir ve 1 adet masaüstü bilgisayar idareye teslim edilecektir. Bilgisayarların taşıyacağı nitelikler işin gereklerine uygun olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen düzenlemede bilgisayarların kontrol teşkilatı tarafından sözleşme süresince kullanılacağının belirtildiği, dolayısıyla bu bilgisayarların sözleşme bitiminde yükleniciye geri verileceğinin anlaşıldığı, ayrıca yükleniciden istenen bilgisayar giderinin birim fiyat teklif cetvelinin diğer kalemlerine yansıtılarak teklif hazırlanabileceği ve Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer Hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde yer alan ifadeye göre bilgisayarların taşıyacağı niteliklerin işin gereklerine uygun olacağının belirtildiği bu sebeple işin gereğine uygun asgari şartları sağlayacak bütün bilgisayarların teklif edilebileceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

7) Başvuru sahibinin 7’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin Çalıştırdığı Personel, Çalışanların Hakları ve Çalışma Şartları” başlıklı 38’inci maddesinde  “… Kontrol teşkilatı, yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen kontrol etmekle ayrıca bu konuda kendisine ulaşan başvuruları (talep ve ihbarları) ivedilikle değerlendirmekle yükümlüdür.

Bu amaçla yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak suretiyle duyurulur. İlanın yapıldığı, kontrol teşkilatının ve yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek bu tutanağın bir kopyası hakedişin ödeme yerine gönderilir.

Personel alacakları, hakediş raporunun düzenlendiği tarihten önceki (işçi ücretleri ödeme günü öncesindeki) günler için belirlenmiş sayılır. Bu tür alacakların üç (3) aylık tutarından fazlası hakkında idareye herhangi bir sorumluluk düşmez.

İdare tarafından gerek resen gerekse de başvuru üzerine bordroların ve/veya ücret ödemesini gösterir diğer bilgi ve belgelerin (yüklenici veya alt yüklenicinin kayıtları, puantaj, hesap pusulaları gibi) incelenmesi neticesinde ücret ve/veya yan ödemelerin eksik ödendiğinin veya ödenmediğinin tespit edilmesi halinde bu durumun yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır ve bu bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine gönderilir. Aynı zamanda, ücret ve/veya yan ödemelerin, ödenmeyen kısmı yüklenicinin hakedişinden kesilir ve tabi olunan mali mevzuat hükümleri çerçevesinde idare tarafından doğrudan işçinin banka hesabına yatırılır. Bu husus ayrıca bir tutanağa da bağlanır.

…

Personel alacaklarının kontrol edilebilmesi için yüklenici, teknik ve yönetici personeli ile işçilerine yaptığı ödemelerin bordrolarından birer kopyasını, bordroların düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, kontrol teşkilatına verecek ve bu bordrolarda teknik ve yönetici personel ile işçilerin sanatları ve çalıştıkları yerler, ad ve soyadları ile doğum yerleri ve tarihleri belirtilecektir.

Bordrolarda yüklenicinin veya vekilinin imzası bulunacaktır.” açıklaması,

Aynı Şartname’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde  “a) Sözleşme bedelinin iş süresince dönemler itibariyle ödenmesi:

Sözleşme konusu hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilmesi (4 üncü maddede tanımlanan sürekli nitelikte bir iş olması) veya işin bölümlere ayrılabilir olması durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla, kesin ödeme mahiyetinde olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş ödemeleri yapılır. Yüklenici tarafından yapılan işlerin bedelleri, sözleşmedeki kayıtlara ve ilgili kanunlara göre yapılacak kesintiler de çıktıktan sonra, sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine ödenir.

İdarenin isteği halinde yüklenici, kesin hesapları kontrol teşkilatının denetimi altında olmak üzere işe paralel olarak yürütmek zorundadır. Bu halde, geçici hakediş raporlarının düzenlenmesinde, bitmiş iş kısımları için bu kesinleştirilmiş miktarlar dikkate alınır.

Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.” açıklaması,

Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’inci maddesinde “12.1. Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) Kilis Belediyesi Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından ve Genel Şartnamenin hatalı, kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve şartlar çerçevesinde ödenecektir:

Ödemeler ayda bir yapılacaktır.

12.1.1. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 15 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılır.” düzenlemesi,

Genel Teknik Şartname’nin “Yüklenicinin Sorumlulukları” başlıklı 8’inci maddesinde “…Çalışanların ücretlerinin ödendiğine ilişkin belgeleri vermediği sürece hakediş tutularak ödenmez. Çalışanlara ücretlerinin süresi içinde ödenmediğinin tespiti halinde İdare, herhangi bir yaptırımla karşılaşmamak için ödenmemiş ücretleri Yüklenici adına doğrudan çalışanların banka hesaplarına yatırma ve yatırdığı bedelleri YÜKLENİCİ’ den tahsil etme hakkına sahiptir.

İdarenin ihtiyaç duyması ve gerekli görmesi durumunda ve yüklenici firmanın bilgisi dahilinde İşçilerin niteliklerine göre görevlendirme yapabilecektir. (Örneğin Şoför bir işçi, yine aynı özellikte sayılabilecek Fen İşleri Müdürlüğü veya Park Bahçeler Müdürlüğü bünyesinde, çalışma saatlerine uymak suretiyle çalıştırılabilecektir.) İdare bu değişiklik nedeni ile bir yükümlülük altına girmez.

Yüklenici, çalışanların ücretlerini hak ediş ödemesine bağlı olmaksızın tek seferde ve izleyen ayın en geç beşinci günü çalışanların banka hesaplarına yatıracaktır. (Örneğin Ocak ayı ücretleri en geç Şubat ayının beşinci günü ödenecektir.)” düzenlemesi,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 38’inci maddesinde kontrol teşkilatının yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen kontrol etmekle yükümlü olduğunun düzenlendiği, ihale dokümanında ise işçi ücretlerinin düzenli bir şekilde ödenmesi, ödenmediğinin tespiti halinde hakedişin ödenmeyeceği ve herhangi bir yaptırımla karşılaşmamak için ödenmemiş ücretlerin yüklenici adına doğrudan çalışanların banka hesaplarına yatırılacağı ve yatırılan bedellerin yükleniciden tahsil edileceğinin düzenlendiği, bunun dışında bir cezai yaptırımın düzenlenmediği, yapılan düzenlemelerin ise Genel Şartname’ye uygun olduğu anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

8) Başvuru sahibinin 8’inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. …

f) Alt yüklenici çalıştırılmasına izin verilmesi halinde, isteklinin alt yüklenicilere yaptırmayı düşündüğü işlerin listesi,” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Alt yükleniciler” başlıklı 18’inci maddesinde “18.1. İhale konusu alımın tamamı veya bir kısmı alt yüklenicilere yaptırılamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname’nin 18.1’inci maddesinde altyüklenici çalıştırılmayacağının düzenlendiği, dolayısıyla alt yüklenicilere yaptırılacak işlere ilişkin listenin idareye sunulmasına gerek bulunmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

9) Başvuru sahibinin 9’uncu iddiasına ilişkin olarak:

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.

(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;

…

c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,

ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,

d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,

izleyen günden itibaren başlar.

(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez ” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz” açıklaması bulunmaktadır.

Başvuru sahibinin 9’uncu iddiasında yer alan doküman düzenlemelerine ilişkin iddiaların 24.04.2022 tarihli idareye şikâyet başvurusuna konu edilmediği, söz konusu iddiaların ilk kez 06.05.2022 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda yer aldığı tespit edilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan açıklama şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.

Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından öncelikle idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari başvuru yolunda şikâyet yoluna başvurulmadan itirazen şikâyet yoluna başvurulamayacağından, şikâyet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır.

Bu çerçevede şikâyet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup, idarelere kendi vakıa, gerekçe ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması nedeniyle, önemli bir usuli güvence teşkil etmektedir.

Uyuşmazlık konusu olan iddiaların bunu ileri süren istekli olabilecekler tarafından iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10 gün içerisinde ve her halükarda ihale tarihinden üç iş günü öncesine kadar bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri sürülmesi de gerekmektedir.

Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikayet dilekçesinde bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiaların incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dahilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz konusu iddiaların, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren 10 gün içerisinde ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla süresinde ileri sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu itibarla, başvuru sahibinin 9’uncu iddiasında yer alan doküman düzenlemelerine ilişkin iddialarının uyuşmazlığa konu hususun öğrenilmiş olduğu ihale dokümanı edinilen 24.04.2022 tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde ve her durumda ihale tarihinden (29.04.2022) üç iş günü öncesine kadar yazılı olarak başvuruya konu edilmesi ve somut durumda en geç 25.04.2022 tarihine kadar ihale dokümanına yönelik olarak başvuruda bulunulması gerekirken anılan iddialara bu süre geçtikten sonra 06.05.2022 tarihinde itirazen şikâyet başvuru dilekçesinde yer verildiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.