İdari şartnamede çalışma sürelerinin aylık olarak, birim fiyat teklif cetvelinde ise günlük olarak belirlenmiş olması durumu mevzuata uygun mudur?

Toplantı No

: 2009/085

Gündem No

: 29

Karar Tarihi

: 21.12.2009

Karar No

: 2009/UH.I-3047

Şikayetçi: 

K… İlaçlama Taşımacılık Tem. Bilgi İşlem Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti., Yahşibey Mahallesi Kısa Sokak Öztuna Apt. B Blok No:4/5 O…i / B…
İhaleyi Yapan Daire: 

E… Müdürlüğü, Yeni Mah E 80 Karayolu Sok No:114 Aziziye / ERZURUM 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

25.11.2009 / 23817 

Başvuruya Konu İhale: 

2009/136148 İhale Kayıt Numaralı "Fabrikamız Kampanya Dahili ve Harici Yemek Pişirme Servis ve Temizlik İşi" İhalesi 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

11.12.2009 tarih ve I.H.25.05.0263/2009-11E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

            E… Müdürlüğü tarafından 20.10.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Fab. Kam. Dahili ve Harici Yemek Piş. ve Servis Temizlik İşi” ihalesine ilişkin olarak K… İlaçlama Taşımacılık Tem. Bilgi İşlem Gıda İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin 12.11.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 16.11.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin  25.11.2009 tarih ve 23817 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan25.11.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar: 

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1) Teklifin aşırı düşük olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı belirtilmekte, ihale ilanında kampanya dahili 2 ay süresince (şeker üretimi) toplam 36 işçinin çalıştırılacağı, kampanya haricinde ise 10 ay süresince 23 işçinin çalıştırılacağı düzenlemesinin yer almasına rağmen, idare tarafından, süresi 365 gün olan ihalede, birim fiyat teklif cetveli düzenlenirken 36 işçi için 60 gün, 23 işçi için ise 305 gün çalışma süresi belirlendiği, yaklaşık maliyet hesaplanırken 305 günlük çalışma süresinin 10 ay 5 gün şeklinde hesaplandığının şikayet dilekçesine verilen cevap ekinde yer alan işçilik hesaplama modülü çıktılarından anlaşıldığı, teklifin yaklaşık maliyete göre aşırı düşük bulunmasına neden olan farkın da hesaplamanın 10 ay için değil 10 ay 5 gün için yapılmış olmasından kaynaklandığı, ihale süresinin 365 gün olmasının 12 ay anlamına geldiği, 36 işçi için 2 aylık ücret toplamı belirlendikten sonra, 12 aydan 2 ay çıkarıldığında 23 işçinin 10 ay çalışacağının açık olduğu, hesaplamanın bu şekilde yapılması durumunda asgari işçilik maliyetinin 323.343,63 TL olduğu, sunulan teklifin 327,292,09 TL olup 3.948,46 TL kar içerdiği, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 107 inci maddesinde; “Bir ay içinde tam çalışan ve buna göre ücret alan sigortalı, prim ödeme gün sayısı ayın kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün üzerinden bildirilir.”  hükmünün bulunduğu, 10 ay 5 günlük hesaplama yapılması durumunda ihale süresinin 370 gün olması gerektiği, çalışma süresinin 23 işçi için 10 ay 5 gün olarak öngörülmesi durumunda bu durumun birim fiyat teklif cetvelinde iki ayrı satırda 10 ay ve 5 gün şeklinde gösterilmesi gerektiği,

            …

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

            1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde;

“78.5. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinin birim fiyat teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilmesi ve ihale üzerinde bırakılan istekli ile birim fiyat sözleşme imzalanması zorunludur.

78.6. Tekliflerin hazırlanmasında ve asgari işçilik maliyetinin hesaplanmasında, ihale tarihinde yürürlükte bulunan asgari ücret dikkate alınacaktır.

78.7. Çalıştırılacak personel sayısı üzerinden brüt asgari ücret tutarı ile brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan işveren payı dikkate alınarak yaklaşık maliyet hesaplanacaktır. İstekliler tarafından yaşlılık aylığı veya emekli aylığı bağlanmış olan personel çalıştırılacağı belirtilmiş olsa dahi işçilik hesaplama modülünde yer verilen işveren payları dikkate alınacaktır. İdarelerce yaptırılacak işin niteliği dikkate alınarak brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak ücret belirlenebilir. Brüt asgari ücretin işverene maliyetinin (%) fazlası olarak belirleme yapılmayacaktır.

…

78.12. İdari şartnamede, işin başlangıç tarihinin ayın ilk gününden ve/veya bitiş tarihinin ayın son gününden farklı bir tarih olarak belirlendiği işlerde, işin başlangıç ayına ait kişi başına asgari işçilik maliyeti; başlangıç tarihinden ayın son gününe kadarki gün sayısı ve işin bitiş tarihinden bir önceki ayın son gününe kadarki gün sayısı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Kalan aylara ait teklif edilmesi gereken asgari maliyet toplamı işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanacak ve bu iki tutar toplanarak işin tamamına ait teklif edilmesi gereken asgari maliyet toplamı bulunacaktır. Ancak başlangıç tarihi, ayın 2 nci günü ve işin başlangıç ayının gün sayısı 31 olan işlerde, işin başlangıç tarihi ayın ilk gününden farklı olmakla birlikte başlangıç tarihi ile ayın son günü arasında 30 günlük bir süre kaldığından, işin başlangıç ayına ait asgari işçilik maliyeti için ayrı bir hesaplama yapılmayacak, işçilik hesaplama modülünde 30 gün üzerinden hesaplama yapıldığından başlangıç ayı için ayrı bir işlem gerekmeyecektir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

İdari şartnamenin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2 nci maddesinde, işin miktarı ve türü; “Malzemesiz yemek pişirme, servis ve bulaşık yıkama, temizlik hizmeti yapılması; Şeker Üretim Kampanya döneminde 2 ay süresince 6 aşçı, 9 aşçı yardımcısı, 17 bulaşıkçı ve 4 garson olmak üzere 36 personel, Şeker Üretim Kampanya harici döneminde 10 ay süresince, 4 aşçı, 5 aşçı yardımcısı, 10 bulaşıkçı ve 4 garson olmak üzere 23 personel çalıştırılması” olarak belirlenmiş ve “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde;

“25.3.1. Ayrıca, çalıştırılacak personelin işyerindeki yemek, giyim ve ulaşım (Geliş-Gidiş) ihtiyaçları fabrikamız tarafından karşılanacak olup teklif fiyatına dahil edilmeyecektir.

Yüklenici çalıştıracağı aşçıbaşına asgari ücretin   % 50 fazlası ve aşçıbaşı yardımcısı ve garsonlara ise asgari ücretin % 25 fazlasını ödeyecektir.

Resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47. maddesi uyarınca; işçiler resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışılırsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret ödenecektir (yani işçiler resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü tatil yapmayarak çalışırlarsa, çalışılan her gün için çift yevmiye ödenecektir.) ve bu ödemeler de teklif fiyatına dahildir.

…

25.5. Bu iş için uygulanacak iş kazası ve meslek hastalıkları prim oranı % 1,5  (Bir buçuktur).” düzenlemesine yer verilmiştir. Ayrıca şartnamenin“İşe başlama ve iş bitirme tarihi” başlıklı 48 inci maddesinde işin süresinin 365 gün olduğu, sözleşmenin “sözleşmenin süresi” başlıklı maddesinde işe başlama tarihinden itibaren “365 takvim (12 Ay) günü” olduğu belirtilmiştir.

Teknik şartnamenin “Hizmetin Kapasitesi” başlıklı maddesinde kampanya süresinin yaklaşık 60 gün olduğu, ramazan ayında, resmi ve dini bayramlarda pişirilecek yemek sayısının azalacağı, çalıştırılacak personel sayısının da bu oranda azalacak olup yüklenicinin herhangi bir itirazda bulunamayacağı düzenlenmiştir. Diğer taraftan, resmi bayram ve tatil günlerinde çalışılacak toplam gün sayısı, teknik şartnamenin 29 uncu maddesinde aşağıdaki şekilde yer almıştır:

İhale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilen birim fiyat teklif cetveli aşağıdaki gibi düzenlemiştir:

Yapılan incelemede, başvuruya konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı malzemesiz yemek hazırlama, dağıtım ve temizlik ihalesi olduğu, personel ücretleri dışında giyim ya da malzeme gibi ayrı bir maliyet kalemi öngörülmediği, idare tarafından idari şartnamede işin süresinin “365 gün” olarak ve ihale süresinin kampanya dahili (şeker üretim dönemi)  2 ay ve kampanya harici (diğer dönemler) 10 ay olarak belirlendiği, sözleşmede işin süresi için “365 takvim günü (12 ay)” şeklinde belirleme yapıldığı, sözleşmenin imzalanmasından itibaren 10 gün içinde işe başlanacağının belirtildiği, ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilen birim fiyat teklif cetvelinde ise kampanya dahili dönemin 2 ay yerine 60 gün ve kampanya harici dönemin 10 ay yerine, toplam iş süresi olan 365 günden 60 günlük kampanya süresi çıkarılarak (365-60=305 gün) 305 gün olarak yazıldığı, ihale dokümanının bu şekilde düzenlenmesine karşı herhangi bir şikayet başvurusu yapılmadığı anlaşılmıştır.

Mevcut ihale dokümanı ve şikayet dilekçesi incelendiğinde, fiyatın 3 ayrı şekilde hesaplandığı görülmektedir:

 Bunlardan biri, birim fiyat teklif cetvelinde 36 işçi için 60 gün olarak öngörülen çalışma süresinin 2 ay olarak, 23 işçi için 305 gün olarak öngörülen çalışma süresinin 10 ay 5 gün olarak dikkate alınmasıdır. Bu durumda teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti 327.298,53 TL olmaktadır. İdare yaklaşık maliyetini, ihale üzerinde kalan istekli ise teklifini hazırlarken bu şekilde hesaplamıştır. Ancak teklifin bu şekilde hazırlanması durumunda, ihale süresi 12 ay 5 gün olmaktadır.

Bir diğer alternatif yönteme göre, birim fiyat teklif cetvelindeki düzenlemenin esas alınması ve 36 kişinin 60 gün ve 23 kişinin 305 gün çalışacağı kabul edilerek günlük ücretler üzerinden hesaplama yapılmasıdır. Bu durumda teklif fiyatı 327.292,09 TL olmaktadır. Başvuru sahibi teklifini bu şekilde hesaplamış ve teklifi aşırı düşük olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmıştır.

Bir üçüncü hesaplama yöntemine göre, idari şartnamede yer alan düzenlemeler doğrultusunda, 36 kişinin 2 ay, 23 kişinin 10 ay çalışacağının öngörülerek ücret hesaplamalarının aylık ücretler üzerinden yapılmasıdır. Bu durumda teklif fiyatı 323.343,60 TL olmaktadır. Başvuru sahibi, günlük ücret üzerinden verdiği teklifin aşırı düşük bulunması nedeniyle idareye verdiği şikayet dilekçesinde, teklifin birim fiyat teklif cetvelindeki gibi günlük ücret üzerinden hesaplanması uygun bulunmamışsa, idari şartnamedeki gibi aylık ücret üzerinden hesaplanması gerektiğini, bu durumda teklifinin aşırı düşük olamayacağını iddia etmektedir.

Fiyatlar arasında fark oluşmasının nedeni, idari şartnamede çalışma sürelerinin aylık olarak, birim fiyat teklif cetvelinde ise günlük olarak belirlenmiş olmasıdır. Örneğin; idari şartnamede asgari ücretten % 50 fazla ücret alacağı belirlenen aşçının ücretinin işçilik hesaplama modülünde aylık olarak hesaplandığında 1.306,24 TL olarak hesaplandığı, 6 aşçı idari şartnamedeki düzenlemeye ve idarenin yaklaşık maliyet hesabına göre 2 ay çalıştığında ödenecek ücret toplamının 15.674,88 TL olduğu, bu durumda bir aşçının günlük ücretinin 43,54133 TL’ye geldiği belirlenmiştir. Ancak işçilik hesaplama modülünde asgari ücretin % 50 fazlası günlük olarak hesaplandığında bulunan bir günlük ücret tutarı 43,54 TL’dir. 6 aşçının birim fiyat teklif cetveline ve başvuru sahibinin hesabına göre 60 gün çalışmasının öngörülmesi halinde ise bulunan tutar toplam 15.674,40 TL’dir. Görüldüğü gibi birim fiyatla alım yapılması öngörülen ihalenin bir kaleminde, hesaplama yönteminin değiştirilmesi nedeniyle arada 0,48 TL’lik bir fark oluşmaktadır. Başka bir deyişle; teklif hazırlanırken, idari şartnamedeki düzenlemeye göre ücretler aylık olarak hesaplanırsa ya da birim fiyat teklif cetvelindeki düzenleme esas alınarak günlük olarak hesaplanırsa, teklif edilecek fiyatlar değişmektedir. Diğer taraftan, ihale dokümanında işin başlangıç ve bitiş tarihlerinin tam olarak tespit edilmediği, “sözleşmenin imzalanmasından itibaren 10 gün içinde işe başlanacağı” şeklinde bir düzenleme yapıldığı, bu nedenle Kamu İhale Genel Tebliğinin anılan açıklamaları esas alınarak günlük ücret üzerinden kıst hesabı yapılacak tarih aralıkları ile aylık ücret üzerinden hesaplama yapılacak tarih aralıklarının belirlenmesinin mümkün olmadığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; idari şartnamede çalışılacak süreye ilişkin olarak yer alan düzenlemeyle birim fiyat teklif cetvelinde yer alan çalışılacak süreye ilişkin düzenlemelerin farklı olduğu, bu farklılık nedeniyle teklif hazırlama yönteminin kesin olarak belirlenemediği ve farklı yöntemler izlenerek hesaplanmış olan fiyatlar arasında karşılaştırma yapmanın ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirlemenin mümkün olmadığı anlaşılmıştır. İhaleden önce süresinde dokümandaki bu çelişkiyle ilgili olarak bir başvuru bulunmamakla birlikte, bu husus sonuca doğrudan etkili olduğundan ihalenin iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

…

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,

   Oybirliği ile karar verildi.