İdare tarafından “arzulanan fiyat unsuru oluşmadığı” gerekçesi ile ihale iptal edilebilir mi?

…. ÖZALTAŞ,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Ağrı İl Özel İdaresi Plan Proje Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/775879 İhale Kayıt Numaralı “1 Grup Okulların Depremsellik Testlerinin Yapılıp Güçlendirme Projelerinin Çizilmesi ve İhale Dosyalarının Hazırlanması İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Ağrı İl Özel İdaresi Plan Proje Yatırım ve İnşaat Müdürlüğü tarafından 27.12.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “1 Grup Okulların Depremsellik Testlerinin Yapılıp Güçlendirme Projelerinin Çizilmesi ve İhale Dosyalarının Hazırlanması İşi” ihalesine ilişkin olarak …. Özaltaş tarafından 03.06.2022 tarih ve 26214 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.06.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/572 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 18.05.2022 tarih ve 2022/UH.I-619 sayılı Kurul kararında Mert Dursun tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem kararı verildiği, anılan karar akabinde ihale kendileri üzerinde bırakılması gerekirken idare tarafından “arzulanan fiyat unsuru oluşmadığı” gerekçesi ile ihalenin iptal edildiği, idarelerin ihaleleri iptal edebilmeleri bakımından takdir yetkilerinin bulunduğu ancak bu yetkinin sınırsız olmadığı, tekliflerinin yaklaşık maliyetin altında olmasına karşın ihalenin anılan gerekçeyle iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…”  hükmü,

Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

…

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.

Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: 1 Grup Okulları Depremsellik Testlerinin Yapılıp Güçlendirme Projelerinin Çizilmesi ve İhale Dosyalarının Hazırlanması İşi

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.

d) Kodu:

e) Miktarı: Depremsellik Testlerinin Yapılıp Güçlendirme Projelerinin Çizilmesi ve İhale Dosyalarının Hazırlanması İşi – Hizmet – 15 Kalem

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Ağrı İl Milli Eğitim Müdürlüğü” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yapılan incelemede; 24.03.2022 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Mert ….uhdesinde bırakıldığı, başvuru sahibi …. Özaltaş’ın ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, anılan karara ilişkin olarak …. Özaltaş tarafından yapılan ve 14.04.2022 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan itirazen şikayet dilekçesinin incelenmesi neticesinde alınan 18.05.2022 tarih ve 2022/UH.I-619 sayılı Kurul kararı ile “Mert …tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi” yönünde düzeltici işlem kararı verildiği, anılan kararın tebliğini takiben idare tarafından alınan 01.06.2022 onay tarihli ve 4 no’lu ihale komisyonu kararında …. Özaltaş’ın teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğunun belirtildiği, aynı kararda “4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 39. Maddesine istinaden arzulanan fiyat unsuru oluşmadığından  ihale  iptal edilmiştir.” şeklinde gerekçeye yer verilerek ihalenin iptal edildiği, söz konusu kararın isteklilere aynı tarihte EKAP üzerinden tebliğ edildiği anlaşılmıştır.

İdareler tarafından gerçekleştirilen tüm işlemlerde kamu yararının sağlanması amaçlanmakla birlikte 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan temel ilkeler de idareler tarafından ihalelere yönelik olarak gerçekleştirilen iş ve işlemlerin kamu yararı gözetilerek gerçekleştirilmesi amacına hizmet etmektedir. Bu doğrultuda, Kanun’un 39 ve 40’ıncı maddeleri uyarınca idarelere, aktarılan temel ilkelere uygun olmayan durumların tespiti gibi durumlarda tüm teklifleri reddederek ihaleyi iptal etme açısından takdir yetkisi tanınmaktadır.

Ancak bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin anayasal ilkeler çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı gözetilerek kullanılması, tesis edilen işlemin gerekçesinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin hesaba katılarak mevzuata uygun şekilde hareket edilmesi gerekmektedir.

İdarenin iptal gerekçesi çerçevesinde yapılan incelemede; 18.05.2022 tarih ve 2022/UH.I-619 sayılı Kurul kararının gereklerini teminen idare tarafından alınan 01.06.2022 onay tarihli ve 4 no’lu ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyetin oldukça altında teklif sunan …. Özaltaş’ın teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğunun belirtilmesine karşın idare tarafından ihalenin iptaline ilişkin olarak ortaya konan “arzulanan fiyat unsuru oluşmadığı” şeklindeki gerekçe 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesi hükümlerine dayandırılmakla birlikte anılan gerekçenin idarelere tanınan takdir yetkisi kapsamında değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından 01.06.2022 tarihli ihalenin iptali kararının iptal edilerek ihale işlemlerine devam edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.