İhale dokümanında işe ait ön/kesin projelere ve iş kalemlerine ait birim fiyat tariflerine yer verilmeden işe ait projelerin istekliler tarafından kendi özgün teklifleri kapsamında hazırlanarak sunulacağının belirtilebilir mi?

Kamu İhale Kurulunun 2013/UY.II-1034 Sayılı Kararında:

4734 sayılı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin (c) bendinde “Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir…” hükmü bulunmaktadır.

Anılan Kanun hükmünden, yapım işlerinde kural olarak uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamayacağı, ancak, inceleme konusu ihalede olduğu gibi yapım işinin özgün nitelikte ve teknik özelliklerinin gerekli netlikte belirlenemediği durumların varlığı halinde bu kuralın istisnasının söz konusu olacağı, bununla birlikte, bahse konu istisnai durumlarda dahi ihale öncesinde idarelerce yapım işine ait ön veya kesin projenin hazırlanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde; ön proje; belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren proje; kesin proje; belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği proje ve uygulama projesi ise; belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği proje olarak tarif edilmiştir.

Diğer yandan, 4735 sayılı Kanun’un “Sözleşme türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde, yapım işlerinde birim fiyat sözleşme, ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden bağıtlanan sözleşme olarak tarif edilmiştir.

Anılan mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulduğunda, ihale dokümanında inceleme konusu işin birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihaleye çıkarıldığı belirtilmesine karşın ihale dokümanı kapsamında işe ait ön/kesin projelere ve iş kalemlerine ait birim fiyat tariflerine yer verilmediği, zaten, Teknik Şartname’de işe ait projelerin istekliler tarafından kendi özgün teklifleri kapsamında hazırlanarak sunulacağının belirtildiği, idarece, inceleme konusu yapım işi için herhangi bir proje olmadan ihaleye çıkılmasının, ihaleye katılan her bir isteklinin kendine has teknik çözümleri çerçevesinde imalat tür ve miktarlarını belirlemesine ve buna göre tekliflerini oluşturmasına sebep olacağı, bu durumun da, ihale konusu işin imalat tür ve miktarları gibi teknik detaylarının mümkün olduğunca ihaleye çıkılmadan önce belirlenmesini amaçlayan Kanun’un 62’nci maddesini (c) bendine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.