İhale komisyonunca yaklaşık maliyette makine amortisman giderine ilişkin olarak yapılan revizyonun hatalı hesaplanması iptal nedeni olur mu?

Toplantı No

: 2009/057

Gündem No

: 19

Karar Tarihi

: 06.07.2009

Karar No

: 2009/UH.II-1816

Şikayetçi: 

… Turizm Otomotiv Madencilik Gıda Kim. Mad. Spor Malz. Tic. Ltd. Şti., Fevzi Çakmak 2 Sokak No:35/3 Kızılay/ ANKARA 

İhaleyi Yapan Daire: 

… İzmir Caddesi No: 35 Kızılay /ANKARA 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

17.06.2009 / 14140 

Başvuruya Konu İhale: 

2009/43368 İhale Kayıt Numaralı "Araç Kiralama." İhalesi 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

02.07.2009 tarih ve II.H.12.66.0177/2009-14E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

            …. tarafından 15.05.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak … Turizm Otomotiv Madencilik Gıda Kim. Mad. Spor Malz. Tic. Ltd. Şti.’nin 02.06.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 09.06.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin  17.06.2009 tarih ve 14140 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.06.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

          4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar: 

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;  ihalenin ilk oturumunda açıklanan yaklaşık maliyetin isteklilerce teklif edilen fiyatlardan düşük olduğu, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin mesnetsiz bir şekilde ve mevzuata aykırı olarak yeniden hesaplanarak ihale üzerinde bırakılan firmanın teklif fiyatından yüksek olmasının sağlanarak ihalenin söz konusu firmanın uhdesinde bırakıldığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Yapılan incelemede, ihaleye teklif veren 4 isteklinin teklif fiyatının idarece tesit edilen yaklaşık maliyet tutarının üzerinde olduğu gerekçesiyle 20.05.2009 tarihli ihale komisyonu kararıyla, “yaklaşık maliyetin Kamu İhale Genel Tebliğinin Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler başlıklı bölümünde idarelere tanından takdir yetkisinden faydalanılarak” revize edilmesine karar verildiği görülmüştür.  

Yaklaşık maliyetin bileşenlerinden olan ve yaklaşık maliyetin hesaplanmasında kullanılmak üzere üretici firmalardan alınan 171.078,70 TL’lik makine amortisman giderlerine ilişkin  proforma faturalar üzerinden hesaplanan araç amortisman giderlerinin, ihale tarihinde Özel Tüketim Vergisinde (ÖTV) uygulanmakta olan %19 oranındaki indirimin 15.06.2009 tarihinde sona erecek olması ve bu süreçte ihalenin hala sonuçlandırılmamış olması nedeniyle, ihalede istenen araçların teminin ÖTV indiriminin sona erdiği 15.06.2009 tarihinden sonraki bir tarih olacağı dikkate alınarak 171.078,70 TL tutarındaki amortisman giderinin %19 oranında arttırıldığı ve  203.583,65 TL olarak yeniden belirlendiği anlaşılmıştır. Buna ek olarak, idarece ilk yaklaşık maliyet hesabında yüklenici karının %5 olarak öngörüldüğü, ancak revize edilmiş yaklaşık maliyen hesabında yüklenici karı oranının %10’a çıkarıldığı, değişiklik yapılan her iki yaklaşık maliyet bileşeni sonucunda daha önce 674.057,58 TL olarak belirlenmiş yaklaşık maliyetin, söz konusu değişikler sonucunda 741.911,01 TL olarak belirlendiği görülmüştür.

Şikayet konusuna ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin “C. Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler” başlıklı bölümünde;

 “İdarelerce tespit edilen yaklaşık maliyeti aşan tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır.

İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet tespit edilirken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyeti güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak verilen teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirleyerek işin ihalesine veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir hakkına sahiptir.

Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir.” açıklaması yar almaktadır.

İhale komisyonunca yaklaşık maliyet bileşenlerinden olan yüklenici karının revize edilerek %5 ten %10 yükseltilmesi işlemine ilişkin olarak Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmelinde yüklenici kar oranının  % 20 oranı geçmemek üzere idare tarafından belirleneceği hüküm altına alındığı, söz konusu kalemdeki değişikliğe ilişkin idareye verilen takdir yetkisinin ihale komisyonunca mevzuata aykırı bir şekilde kullanıldığı görülmüştür.

Makine amortisman gideri kaleminde yapılan revizyona ilişkin olarak ihale komisyonunca ihalenin ÖTV indiriminin yürürlükten kaldırılacağı tarih olan 15.06.2009 tarihinden sonra sonuçlandırılacağı, yüklenicinin bu tarihten sonra ihalede istenen araçları tedarik edeceği dikkate alınarak söz konusu kalemin tutarının %19 oranında arttırıldığı görülmüştür. 

İdari şartnamenin 2 inci maddesinde;

“2.1, İhale konusu hizmetin;

a)         Adı :  Araç kiralama hizmet alımı

b)         Miktarı ve türü: 4 adet sürücülü olmak üzere, 10 adedi binek tipi, 1 adedi wagon tipi, 1 adedi hafif ticari araç ile 1adedi kapalı kasa kamyonet topla 13 adet 2009 model, 0 kilometre aracın, akaryakıt dahil, sınırlı kilometreli kiralanması hizmetinin 3 yıl süreli alımı…” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik şartnamenin ihtiyaç listesi ekinde 4 tip araç kiralanacağı, söz konusu araçların özelliklerinin:

“1. Tip araçlar 2009 model ve hiç kullanılmamış 0 km.’de 10 adet binek tipi, motor hacmi ve gücü 1550-1600 cc / en az 85 beygir gücü…;

2. Tip araç  2009 model ve hiç kullanılmamış 0 km.’de, 1 adet binek wagon tipi, motor hacmi ve gücü 1350 – 1400 cc / en az 98 beygir gücü…;

3 . Tip araç 2009 model ve hiç kullanılmamış 0 km.’de 1 adet hafif ticari araç kapalı kasa kamyonet panel van, motor hacmi ve gücü 1350 – 1400 cc / en az 75 beygir gücü…;

4.Tip araç 2009 model ve hiç kullanılmamış 0 km.’de 1 adet kapalı kasa kamyonet, motor hacmi ve gücü 2300 cc  / 120 ps/rpm…” şeklinde belirtildiği görülmüştür.

16 Haziran 2009 tarih ve 27260 (mükerrer)  sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu kararında motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen binek otomobiller için ÖTV oranının 30.9.2009 tarihine kadar (bu tarih dahil) uygulanmak üzere % 27 olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale komisyonunca yaklaşık maliyetin makine amortisman gideri kalemine yönelik revize işlemi yapılırken geleceğe yönelik bir kestirimde bulunarak % 19’ luk ÖTV indirimin tamamının yürürlükten kaldırılacağı düşüncesinden hareketle % 19’ luk farkın tamamının bu kalemin yeniden hesaplanmasına dahil edildiği anlaşılmıştır. Fakat, anılan Bakanlar Kurulu kararında motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen binek otomobiller için ÖTV oranının  % 27 olarak belirlendiği, dolayısıyla ihale komisyonunca ÖTV indiriminin yürürlükten kaldırılacağı gerekçe gösterilerek  %19 oranında arttırılan makine amortisman gideri bedelinin söz konusu Bakanlar Kurulu kararı dikkate alındığında % 9 oranında arttırılması gerektiği tespit edilmiştir.

Makine amortisman giderine ilişkin olarak yapılan revizyonun hatalı olarak yapıldığı tespit edilmiştir.

İhalede tekliflerin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu ve yaklaşık maliyetin revize edildiği görüldüğünden, söz konusu ihale 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5 inci maddesine aykırılık taşımaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.