Teklif bedel yaklaşık maliyetin üzerinde olduğunda ihale iptal edilebilir mi?

Toplantı No

: 2016/029

Gündem No

: 28

Karar Tarihi

: 11.05.2016

Karar No

: 2016/UY.I-1260

Şikayetçi: 

… İnşaat Taahhüt Turizm Ve Ticaret Ltd.Şti. 

İhaleyi Yapan Daire: 

Çal Belediyesi Fen İş Leri Müdürlüğü 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

06.04.2016 / 21408 

Başvuruya Konu İhale: 

2015/164342 İhale Kayıt Numaralı "İlçemiz İsabey Mahallesi Çarşı İçine 2 Katlı Çarşı Dükkanları" İhalesi 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Karar: 

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:    

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

… İnşaat Taahhüt Turizm ve Ticaret Ltd. Şti.,

Çalıca Mah. Atatürk Bulvarı Özdemirler İş Merkezi No: 5/2 Fethiye / MUĞLA

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Çal Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü,

İsmailler Mahallesi Çarşı Caddesi 70 20700 Çal / DENİZLİ

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2015/164342 İhale Kayıt Numaralı “İlçemiz İsabey Mahallesi Çarşı İçine 2 Katlı Çarşı Dükkanları Yapımı” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Çal Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 18.03.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İlçemiz İsabey Mahallesi Çarşı İçine 2 Katlı Çarşı Dükkanları Yapımı” ihalesine ilişkin olarak … İnşaat Taahhüt Turizm ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından 06.04.2016 tarih ve 21408 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.04.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/874 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idare tarafından 24.03.2016 tarihinde EKAP üzerinden ihalenin iptal edildiğinin bildirildiği, ancak ihalenin iptal edilme gerekçesinin ayrıntılı olarak belirtilmediği, 25.03.2016 tarihli şikayet başvurularının idarece değerlendirildiği ve ihalenin kamu yararı gözetilerek iptal edildiğinin bildirildiği, şikayet başvurularının idarece mevzuata uygun olmayan bir formatta cevaplandırıldığı, ihale yetkilisi tarafından imzalanan cevabi yazıdan incelemenin kimin tarafından yapıldığının anlaşılamadığı, ilk oturumda yaklaşık maliyet açıklanmadan oturumun kapatıldığı, 04.04.2016 tarihinde EKAP üzerinden bildirilen ihalenin iptal kararında yaklaşık maliyetin 420.247,05 TL olduğunun bildirildiği, yaklaşık maliyetin 2015 yılı birim fiyatları ile hazırlanıldığının düşünüldüğü, ihale iptal edilerek yeniden hazırlanması halinde 2016 yılı güncel fiyatlarının kullanılması halinde yaklaşık maliyetin ortalama güncel katsayı olarak 1,0942 alınması halinde 459.834,32 TL olacağı, firmalarının 449.000,00 TL tutarındaki tekliflerinin bu bedelin altında olduğu, iptal edilen ihale ilan masrafları ile yeniden yapılacak ihalenin ilan masrafları toplamının yaklaşık 8.000,00 TL olduğu ve kamu zararının oluşacağı ve yargıya başvurma haklarının saklı tutulduğu, iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Başvuruya konu ihaleye ilişkin İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı: İlçemiz İsabey Mahallesi Çarşı İçine 2 Katlı Çarşı Dükkanları

c) Miktarı ve türü: 2 Katlı 10 Adet Dükkan Yapımı ….”  düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalede 5 adet ihale dokümanı satın alındığı ve 18.03.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ihaleye 2 isteklinin katıldığı, isteklilerden Aydın Akın/Ak İnşaata ait teklif zarfının açık olduğu gerekçesiyle değerlendirmeye alınmadığı, 449.000,00 TL tutarında teklif veren başvuru sahibinin teklifinin de İdari Şartname’nin 7.6.1’inci maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde mezuniyet belgesi sunulmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin geçerli teklif kalmadığı gerekçesiyle iptal edildiğine dair 18.03.2016 tarihli 5 kişiden oluşan ihale komisyonunun 4 üyesi tarafından imzalı “ihale komisyon kararı” başlıklı tutanak ile yine aynı tarihli ve aynı kişilerce imzalı zarf açma belge kontrol tutanağı ve yaklaşık maliyetin 420.247,05 TL olduğu bilgisi ile “ihaleye iki istekli katılmış olup verdikleri fiyatları ile yaklaşık maliyet yukarıda belirtilmiş ve hazır bulunanlara açıklanmıştır” bilgisi içeren “isteklilerce teklif edilen fiyatlar başlıklı” standart formun düzenlendiği, başvuru sahibi … inş. Taah. Ltd. Şti.ne 24.03.2016 tarihinde EKAP üzerinden ihalenin uygun olmayan zarflardan dolayı iptal edildiğinin bildirildiği ile yazının ekinde başvuru sahibinin teklifinin “İdari Şartname’nin 7.6.1’inci maddesinde istenilen mezuniyet belgesi teklif zarfında yoktur” bilgisi içeren “Uygun olmadığı için değerlendirilmeye alınmayan teklif zarflarına ilişkin ihale komisyon tutanağının” gönderilmesi üzerine 25.03.2015 tarihinde başvuru sahibi tarafından idareye, ihale tarihinde komisyon tarafından var/yok kontrolleri dahil tüm işlemlerin mevzuata uygun olarak gerçekleştirildiği ve akabinde oturumun kapatıldığı, teklif zarfı kapsamında şirkete ait belge tutarı 2.006.000, 00 TL tutarlı iş bitirme belgesinin sunulduğu, mevzuat gereği iş deneyim belgesi olarak ayrıca mezuniyet belgesinin de sunulmasının zorunlu olmadığı, tekliflerinin bu gerekçeyle değerlendirilmeye alınması gerektiği iddiaları ile şikayet başvurusunda bulunulduğu, 29.03.2016 tarihinde şikayet başvurusunun idarece uygun görüldüğü ancak başvuru sahibine ait teklif bedelinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu ve başka geçerli zarf bulunmadığı gerekçesiyle ihalenin iptal edildiğinin 04.04.2016 tarihinde EKAP üzerinden başvuru sahibine bildirildiği ve yazının ekinde ihale komisyon başkanı tarafından imzalı 29.03.2016 tarihli şikayet başvurusuna ilişkin cevabi yazının da gönderildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde isteklilerin hazır bulunduğu ilk oturumda isteklilerin teklif fiyatları ile yaklaşık maliyet tutarının açıklanacağı, bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanağın ihale komisyonunca imzalanacağı hükme bağlanmıştır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinde “Ön yeterlik ve yeterlik başvuruları ile tekliflerin alınması ve açılmasına ilişkin işlemler; Kanun, bu Yönetmelik ve tip şartnamelerde belirtilen hükümler çerçevesinde standart formlar kullanılarak gerçekleştirileceği, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağının, başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerin her biri için ayrı sütun içerecek şekilde düzenleneceği,  başvuru veya teklif zarfları alınış sırasına göre inceleneceği, açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanacağı,  zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterileceği, ihale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenleneceği, bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılmayacağı” hükmü yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Şikayet başvurusu üzerine inceleme” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında şikayet başvurusu üzerine incelemenin ihale yetkilisince bizzat yapılabileceği gibi ihale yetkilisinin görevlendireceği bir veya birden fazla raportör tarafından da yapılabileceği, bu inceleme sonucunda, ihale yetkilisi tarafından gerekçeli bir karar alınacağı hükme bağlanmıştır.

Yapılan tespitler neticesinde 18.03.2016 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin ilk oturumunda ihalenin yaklaşık maliyetinin 420.247,05 TL olduğunun isteklilere açıklandığına dair tutanağın düzenlendiği, başvuru sahibi tarafından da 25.03.2016 tarihinde idareye yaptığı şikayet başvurusunda yer verdiği“ihale günü komisyonunuzca var/yok kontrolleri dahil tüm işlemler mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Akabinde ayrıntılı inceleme yapmak üzere oturum kapatıldı.” şeklindeki beyanı ile de yaklaşık maliyetin ilk oturumda açıklandığının kabul edildiği, başvuru sahibinin şikayet başvurusunun ihale komisyon başkanı tarafından cevaplandırıldığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin bu yöndeki iddiaları yerinde görülmemiştir.

2 isteklinin katıldığı başvuruya konu ihalede tek geçerli teklifin başvuru sahibine ait teklif olduğu, ancak başvuru sahibinin 449.000,00 TL tutarındaki teklif bedelinin de 420.247,05 TL olarak belirlenen yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle ihalenin iptal edildiği anlaşılmış olup inceleme ve değerlendirme iptal gerekçeleriyle sınırlı olarak yapılmıştır.

4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Anılan Kanun'un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

Anılan Kanun'un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan 4734 sayılı Kanun’un 39’uncu maddesinin, madde gerekçesinde yer alan “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti” şeklindeki durumlarda ihalenin iptali hususunda ihale komisyonlarına ve dolayısıyla idarelere takdir yetkisi tanıdığı, bunun yanında Kanun’un 40’ıncı maddesinin altıncı fıkrası ile ihale komisyonu kararı üzerine, ihale yetkililerine de ihale komisyonu kararının alınmasından itibaren 5 iş günü içerisinde yapacakları inceleme sonucunda, gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilmesi hususunda takdir yetkisi verildiği anlaşılmakla birlikte, bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin anayasal ilkeler çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kullanılması, tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin hesaba katılarak objektif ve net tespitlerde bulunulması gerektiği değerlendirilmektedir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti” başlıklı 10’uncu maddesinde “(1) İdarelerce, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde;

a) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar,

b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler,

c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler,

d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri, esas alınır.

(2) İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(3) İşin bütünü, iş grubu, iş kalemi ve malzeme rayici bazında yapılacak piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; iş, imalat ve/veya malzemenin yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından ve satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verilir, fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar Katma Değer Vergisi hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaları dikkate alınmaz.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde “(1) İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.

(2)Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir.

(3) Yaklaşık maliyet, güncelliğini kaybetmesi halinde, ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenir.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3’üncü maddesinde “16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu;

a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını,

b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını,

c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını,

Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir.

16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir.” açıklaması yer almaktadır.

İdare tarafından 14.04.2016 tarihli ve 28.04.2016 tarihli yazılar ile yaklaşık maliyetin hesabında dikkate alınan birim fiyatın 18.03.2016 tarihi olan ihale tarihinde de aynı fiyat olduğu ve 2016 yılı birim fiyatının ise 09.04.2016 tarihinde Resmi Gazetede yayımlandığı bildirilmiş ve yazı ekinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerin Hesabında Kullanılacak 2015 ve 2016 yılı Yapı Yaklaşım Birim Maliyetleri Tebliği” gönderilmiştir.

İhale konusu işin 2 katlı çarşı dükkânları yapımı işi olduğu, 09.10.2015 tarihli yaklaşık maliyet tespit tutanağında yaklaşık maliyetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerin Hesabında Kullanılacak 2015 yılı Yapı Yaklaşım Birim Maliyetleri Tebliği”nde yer alan 3A sınıfı birim fiyatın esas (590,00 TL/m2) alınarak toplam 420.247,05 TL olarak belirlendiği, söz konusu belgede toplam inşaat alanının 623,5m2 olduğu, ihale onay belgesinde 500.000,00 TL tutarında kullanılabilir ödenek olduğu bilgisinin yer aldığı, yaklaşık maliyetin hesabında dikkate alınan birim fiyatın 2016 yılına ait fiyatının 09.04.2016 tarih ve 29679 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı ve 3A sınıfına dair birim fiyatın 630,00 TL/m2 olduğu, yaklaşık maliyetin hesabında 2015 yılı birim fiyatının yürürlükte olduğu ve idare tarafından bu fiyatın dikkate alındığı, ihalenin iptal edilme tarihi itibari ile yaklaşık maliyetin güncellenmesine ilişkin 2016 yılı birim fiyatın ise yayımlanmadığı, bu durumda ihalede tek geçerli teklif olarak değerlendirilen başvuru sahibine ait 449.000,00 TL tutarındaki teklif bedelinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu ve bu gerekçeyle ihalenin iptal edilmesinin yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde herhangi bir aykırılık taşımadığı sonucuna varılmış olup, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası yerinde görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

   Oybirliği ile karar verildi.