Birim fiyat teklif cetveli standart formunda yer alan miktarlar excelden kaynaklanan sebeple yuvarlanarak hatalı gözüküyor ancak çarpımlar doğru ise istekli elenmeli midir?

Toplantı No

: 2016/032

Gündem No

: 60

Karar Tarihi

: 02.06.2016

Karar No

: 2016/UY.III-1472

Şikayetçi: 

I…rtakule Yapı Mehmet A…ekili – B…fa İnşaat Mühendislik Taahhüt Turan K…er İş Ortaklığı 

İhaleyi Yapan Daire: 

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü 

Başvuru Tarih ve Sayısı: 

26.04.2016 / 25507 

Başvuruya Konu İhale: 

2015/181304 İhale Kayıt Numaralı "Osmaniye Bahçe İlçe Merkezi Horu Çayı Islahı Trk" İhalesi 

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 

Karar: 

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:    

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

I…rtakule Yapı Mehmet A…ekili – B…fa İnşaat Mühendislik Taahhüt – Turan K…er İş Ortaklığı,

Tahtakale Mah. Fırat Cad. No : 2 Kat : 11 Daire : 74 İşmekan Residence I…rtakule – Avcılar/İSTANBUL

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü

Cemalpaşa Mah. Ordu Cad. 96 01120 Seyhan/ADANA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2015/181304 İhale Kayıt Numaralı “Osmaniye Bahçe İlçe Merkezi Horu Çayı Islahı TRK” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü tarafından 05.02.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Osmaniye Bahçe İlçe Merkezi Horu Çayı Islahı TRK” ihalesine ilişkin olarak I…rtakule Yapı Mehmet A…ekili – B…fa İnşaat Mühendislik Taahhüt – Turan K…er İş Ortaklığının 13.04.2016tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 22.04.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 26.04.2016 tarih ve 25507 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.04.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/1032 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, birim fiyat teklif cetvelinin HD-04, HD-05 ve HD-14 numaralı iş kalemlerine ait miktarlarının yanlış alındığı gerekçesiyle tekliflerinin ihale komisyonu tarafından değerlendirme dışı bırakıldığı, birim fiyat teklif cetveli standart formunda söz konusu kalemlerin miktarlarının sırasıyla 4,45 ton, 74,405 ton ve 53,25 m² olarak belirlendiği, sundukları birim fiyat teklif cetvelinde adı geçen kalemlerin miktarlarının ise sırasıyla 4 ton, 74 ton ve 53 m² olarak görüldüğü, bu durumun Excel programından kaynaklandığı, anılan programın çalışma sayfası üzerinde virgülden sonra ondalık basamaklı sayının sıfır olarak alındığı, ancak çarpımın doğru miktarlar üzerinden yapıldığı, bu nedenle birim fiyat teklif cetvellerinde herhangi bir aritmetik hata bulunmadığı, dolayısıyla tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Başvuruya konu ihaleye ilişkin İdari Şartname’nin 2.1.(a) maddesinde ihale konusu işin adının “Osmaniye Bahçe İlçe Merkezi Horu Çayı Islahı TRK” olarak belirlendiği,

Anılan Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde yer alan düzenlemede ise isteklilerin tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden verecekleri ve ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacağının belirtildiği görülmüştür.

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, 05.02.2016 tarihinde gerçekleştirilen başvuruya konu ihaleye 55 istekli tarafından teklif verildiği, isteklilerden Saadettin Kaan Pekmez, Kınay İnş San. ve Tic. Ltd. Şti., Ahmet Koşak – Tek-Irmak İnşaat Otomotiv Turizm Gıda Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Abbas Özkan – Ali Alkın Türkmen İş Ortaklığı tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin İdari Şartname’nin 7’nci maddesinin 1’inci fıkrasının “d” bendinde yer alan düzenlemeye uygun olmadığı gerekçesiyle,

Sabah E…er – D…ra Yapı İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’na ait geçici teminat mektubu İdari Şartname’nin 26’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasında yer alan düzenlemeye uygun olmadığı gerekçesiyle,

Başvuru sahibi I…rtakule Yapı Mehmet A…ekili – B…fa İnşaat Mühendislik Taahhüt – Turan K…er İş Ortaklığı’na ait birim fiyat teklif cetvelinin HD-04, HD-05, HD-14’üncü kalemlerine ait miktarların yanlış alındığı gerekçesiyle ihale komisyonu tarafından tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı,

Netice itibariyle, söz konusu ihalede 49 geçerli teklif kaldığı, ihale komisyonu tarafından geçerli teklifler üzerinden yapılan hesaplama neticesinde aşırı düşük teklif sınır değerin 9.005.365,87 TL olarak tespit edildiği, sınır değerin altında teklif veren 25 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, 14 istekli tarafından süresi içerisinde aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilmediği, 11 isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının ise çeşitli gerekçelerle uygun bulunmaması üzerine ilgili isteklilerin tekliflerinin reddedildiği,

Bahse konu ihalenin Ş…l İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak ise T…mim Mühendislik İnşaat Nakliyat Taah.  San. ve Dış Tic. Ltd. Şti. N….car İnşaat Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinin ikinci fıkrasında “Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36’ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.    Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinin yedinci fıkrasında “(7) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü yer almaktadır.

            Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci maddesinde “16.5.1 Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır…” açıklamasına,

            Anılan Tebliğ’in “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu maddesinde “39.1. Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. 39.2. Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.      

            39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklife açık ihalelerde ise isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.” açıklamalarına yer verilmiştir.

İhale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilen birim fiyat teklif cetveli standart formu aşağıdaki gibidir.

İhale kayıt numarası : 2015/181304

Yukarıda yer verilen ihale konusu işe ait birim fiyat teklif cetveli standart formunda, iş kalemlerine ait birim miktarların virgülden sonra iki haneli ve üç haneli olacak şekilde hazırlandığı görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde anılan Kanun’un 36’ncı maddesine göre idarece tekliflerinin uygun olduğunu tespit edilen isteklilere ait birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığının inceleneceği, bu aşamada birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamda hata olan istekliler açısından aritmetik hata yapıldığının kabul edileceği ve söz konusu isteklilerin tekliflerinin değerlendirilme dışı bırakılacağı açıktır.

07.04.2016 tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde; başvuru sahibi tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvelinde HD-04, HD-05 ve HD-14’üncü iş kalemlerine ait miktarların yanlış alındığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.

Öte yandan, başvuru sahibi tarafından 13.04.2016 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bunulması üzerine, idarenin aldığı 22.04.2016 tarihli karara bakıldığında, “…Teklif cetvelinde “a” görünen bir değerin esasında çarpım işlemine “b” olarak girdiği şeklinde bir gerekçenin yazılı olarak sunulan hiçbir evrak için kabul edilebilir olmadığı ve maddi hata olarak nitelendirilmesi gerektiği aşikârdır. Ayrıca; aritmetik hatanın Kamu İhaleleri Genel Tebliği ilgili maddesinde belirtilen şekliyle aritmetik hata olarak kabul edilmesi için yalnızca sonuç kısmında olması gerekmediği, teklif cetveline giren her bir rakam özelinde de söz konusu durumun geçerli olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak; miktarlardaki yuvarlama hatasının, çarpımda ve/veya toplamda doğrudan sonuca etki ettiğinden hareketle, işlemlerde çarpan çarpım ve sonuç olarak yer alan her hangi bir rakamda yapılmış yuvarlama yanlışının aritmetik hata olarak değerlendirilmesi gerektiği mütalaa edilmekte olduğundan, şikâyet başvurusunun reddine …” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.

Bu kapsamda, başvuru sahibi I…rtakule Yapı Mehmet A…ekili – B…fa İnşaat Mühendislik Taahhüt – Turan K…er İş Ortaklığı tarafından idareye sunulan birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, söz konusu cetvelde yer alan HD-04, HD-05 ve HD-14 ‘üncü iş kalemi için idarece hazırlanan standart formdaki miktarlar yerine aşağıdaki tabloda belirtilen farklı miktarların yazıldığı görülmüştür.

Bu çerçevede, başvuru sahibi tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvelinde yer alan söz konusu iş kalemlerine ilişkin inceleme yapıldığında,

 HD-04 numaralı “s420a Betonarme Demirlerinin Hazırlanması ve Bükülüp Yerine Konması Ø8-Ø12 mm” isimli iş kaleminin miktar sütununda “4 ” sayısının görüldüğü, söz konusu sayının bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyat olan “1.900,00 TL” ile çarpılması neticesinde 7.600,00 TL olarak hesaplanmasına rağmen, anılan istekli tarafından söz konusu tutarın 8.265,00 TL olarak hesaplandığı, dolayısıyla anılan istekli tarafından birim fiyat teklif cetveli standart formunda söz konusu kalem için öngörülen miktar olan “4,35” sayısının esas alındığı,

HD-05 numaralı “s420a Betonarme Demirlerinin Hazırlanması ve Bükülüp Yerine Konması Ø14-Ø28 mm” isimli iş kaleminin miktar sütununda “74” sayısının görüldüğü, söz konusu sayının bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyat olan “1.900,00” TL ile çarpılması neticesinde 140.600,00 TL olarak hesaplanmasına rağmen, anılan istekli tarafından söz konusu tutarın 141.369,50 TL olarak hesaplandığı, dolayısıyla anılan istekli tarafından birim fiyat teklif cetveli standart formunda söz konusu kalem için öngörülen miktar olan “74,405” sayının esas alındığı,

HD-14 numaralı “Köprülerde Prekast Cephe Elemanı Yapılması, Taşınması ve Yerine Konması” isimli iş kaleminin miktar sütununda “53” sayısının görüldüğü,  söz konusu sayının bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyat olan 220,00 TL’nin çarpılması neticesinde 11.660,00 TL olarak hesaplanmasına rağmen, anılan istekli tarafından söz konusu tutarın 11.715,00 TL olarak hesaplandığı, dolayısıyla anılan istekli tarafından birim fiyat teklif cetveli standart formunda söz konusu kalem için öngörülen miktar olan “53,25 m²” sayısının esas alındığı tespit edilmiştir.

İdarece Standart Form KİK015.5/Y hazırlanmış ve bu form isteklilere ihale dokümanı kapsamında verilmiştir. Standart form incelendiğinde dipnotunda da belirtildiği üzere birim fiyat teklif cetvelinin idarece hazırlanan kısım ve isteklilerce doldurulacak kısım olmak üzere 2 kısımdan oluştuğu, idarece hazırlanan (A1) kısmında iş kaleminin numarası, adı ve kısa açıklaması, ölçü birimi ve miktarı ile istekli tarafından doldurulacak (B1) kısmında ise teklif edilen birim fiyat ve tutar kısımları sıralanmıştır.

İsteklilerin, idarece hazırlanmış A1 bölümünde yer alan Birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde idarelerce doldurulması zorunlu olan kısımlara isteklilerin müdahale etmelerine/değiştirmelerine imkân veren bir mevzuat düzenlemesinin mevcut olmadığı görülmüştür.

Bu kapsamda, İdari Şartname’nin 7.1.c maddesinde, doküman içerisinde verilen standart forma uygun teklif mektubunun yeterlik kriteri olarak belirlendiği, birim fiyat teklif cetvelinin birim fiyat teklif mektubunun eki ve ayrılmaz bir parçası olduğu, birim fiyat teklif cetvelinde yapılacak değişikliklerin de bu çerçevede standart forma uygunsuzluk şeklinde yorumlanması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Somut olaya bakıldığında, öncelikle başvuru sahibi tarafından HD-04, HD-05 ve HD-14numaralı iş kalemlerinde, birim miktarların idarece istekli olabileceklere verilen birim fiyat teklif cetveli standart formunda olduğu gibi, virgülden sonra iki haneli veya üç haneli olacak şekilde değil de, virgülden sonraki kısımların yuvarlanması (virgülden sonra ondalık basamak sayısının “0” olarak dikkate alınması) suretiyle gösterildiği, böylece, idarece hazırlanan birim fiyat teklif cetveli standart formunda yer alan miktar sütununun söz konusu kalemler için değiştirildiği, bu nedenle idarenin hazırladığı standart forma uygun olmayan teklif verildiği anlaşılmıştır.

Ayrıca, anılan Kanun ile Tebliğ hükümleri ve açıklamaları gereğince, aritmetik hatanın tanımının miktarlar ile birim fiyatların çarpılması sonucunda ortaya çıkan hatalar şeklinde olduğu göz önüne alındığında, başvuru sahibine ait birim fiyat teklif cetvelinin HD-04, HD-05 ve HD-14 ‘üncü sıra nolu iş kalemlerinde kendi miktarları ile birim fiyatların çarpımlarının sonucunun matematiksel olarak doğru bir tutara tekabül etmediği tespit edilmiştir.

Söz konusu hususu bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse, başvuru sahibi tarafından HD-04 numaralı “s420a Betonarme Demirlerinin Hazırlanması ve Bükülüp Yerine Konması Ø8-Ø12 mm” isimli iş kaleminin miktar sütununda “4 ” sayısının görüldüğü, söz konusu sayının bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyat olan “1.900,00 TL” ile çarpılması neticesinde 7.600,00 TL olarak hesaplanması gerekirken, başvuru sahibi tarafından söz konusu tutarın 8.265,00 TL olarak hesaplandığı görülmüştür. Bu durumun sebebi ise, ihale konusu işe ait birim fiyat teklif cetveli standart formunda yer alan miktarların virgülden sonraki kısımların yuvarlanması (virgülden sonra ondalık basamak sayısının “0” olarak dikkate alınması), ancak çarpma işleminde virgülden sonraki kısımların kullanılmasından ileri geldiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla başvuru sahibine ait birim fiyat teklif cetvelinde yer alan söz konusu 3 iş kaleminin birim fiyatı ile miktarını çarpılması işlemi sonucunda elde edilmesi gereken tutar ile birim fiyat teklif cetvelinde yer alan tutarların birbirinden farklı olması hususunun aritmetik hatadan kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Netice itibariyle, başvuru sahibi tarafından hem birim fiyat teklif cetveli standart formuna uygun olarak teklif sunulmadığı, hem de teklif cetvelinde aritmetik hata yapıldığı anlaşılmış olup, anılan isteklinin teklifinin idarece söz konusu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılması işleminde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

Sabah E…er – D…ra Yapı İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı sunulan birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde;

HD-04 numaralı “s420a Betonarme Demirlerinin Hazırlanması ve Bükülüp Yerine Konması Ø8-Ø12 mm” isimli iş kaleminin miktar sütununda “4 ” sayısının görüldüğü, söz konusu sayının bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyat olan “940,00 TL” ile çarpılması neticesinde 3.760,00 TL olarak hesaplandığı, ancak ihale konusu işe ait birim fiyat teklif cetveli standart formuna bakıldığında söz konusu kalem için belirlenen miktarın “4,35” olduğu, dolayısıyla anılan istekli tarafından söz konusu kalem için standart formda yer alan miktarın esas alınmadığı, bu itibarla anılan istekli tarafından söz konusu kalem için standart formda belirlenen  miktarın değiştirilmek suretiyle teklif verildiği görülmüştür.

Bu doğrultuda, her ne kadar anılan isteklinin teklifinin yukarıda aktarılan gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması gerekmekte ise de, söz konusu isteklinin teklifi ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde geçici teminat mektubu İdari Şatrname’nin 26.3 ‘üncü maddesinde yer alan düzenlemeye uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşıldığından, bahsi geçen istekli hakkında yeniden işlem tesis edilmesine gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.