İhaledeki tek geçerli teklif olması ve teklif tutarının yaklaşık maliyetin %99,7’sine tekabül ettiği durumda ihale yetkilisi ihaleyi iptal edebilir mi?

Toplantı No

: 2016/054

Gündem No

: 41

Karar Tarihi

: 05.10.2016

Karar No

: 2016/UH.III-2460

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:    

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Ut… İnş. Gıda Nak. Sağ. Hiz. Kır. Tem. Hiz. Pet. Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Kurtalan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü,

Cumhuriyet Mahallesi Barış Caddesi No: 28 56500 Kurtalan/SİİRT

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2016/276209 İhale Kayıt Numaralı “2016-2017 İlk-Ortaokullarına Taşımalı Kapsamında 133 Öğrenciye 180 Gün Boyunca Kumanya Şeklinde Yemek Verilmesi Hizmeti İşi” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME:

Kurtalan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 18.08.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2016-2017 İlk-Ortaokullarına Taşımalı Kapsamında 1133 Öğrenciye 180 Gün Boyunca Kumanya Şeklinde Yemek Verilmesi Hizmeti İşi” ihalesine ilişkin olarak U… İnş. Gıda Nak. Sağ. Hiz. Kır. Tem. Hiz. Pet. Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 06.09.2016 tarih ve 51133 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.09.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/2067 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; söz konusu ihalede kendilerinin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, fakat ihale yetkilisi tarafından kendilerinin teklifinin ekonomik açıdan uygun görülmemesi nedeniyle 02.09.2016 tarihinde ihalenin iptal edildiği, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 39’uncu maddesi gereği idarelerin ihaleyi iptal etme noktasında sınırsız takdir yetkisine sahip olmadığı, iptal gerekçesinin somut ve hukuki gerekçeye dayanması, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olması gerektiği, söz konusu ihaleye 4 isteklinin katıldığı ve gerekli rekabetin oluştuğu, kendileri tarafından teklif edilen tutar ise yaklaşık maliyetin 2.039,40 TL altında olduğu, bu doğrultuda ihalenin iptali kararının iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

….

En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.  

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü yer almaktadır.  

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde   “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: 2016-2017 İlk-Ortaokullarına Taşımalı Kapsamında 1133 öğrenciye 180 gün boyunca Kumanya Şeklinde Yemek Verilmesi Hizmeti İşi

b) Miktarı ve türü:

2016-2017 İlk-Ortaokullarına Taşımalı Kapsamında 1133 öğrenciye 180 gün boyunca Kumanya Şeklinde Yemek Verilmesi Hizmeti İşi

…

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: ilçe milli eğitim müdürlüğü şube müdürü odası…” düzenlemesi yer almıştır.

Yapılan incelemede, ihalede 13 adet ihale dokümanı satın alındığı, 18.08.2016 tarihinde yapılan ihaleye 4 isteklinin katıldığı, 02.09.2016 tarihli ihale komisyonu kararında, Aksaş Yemek Hizm. Tem. Tur. Taş. Eğitim Dan. İnş. Pet. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyasında son bir yıla ait sözleşme ve SGK bildirimlerinin eksik olması, Ak-Aş Yemek Yapımı Gıda İnş. Tem. Pet. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyasında TS 8985 belgesinin eksik olması ve Truva Yem. Vet. Tem. Özel Sağ. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyası kapsamında sunduğu tüm belgelerin fotokopi olması nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalede tek geçerli teklif olan başvuru sahibi teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale yetkilisi tarafından alınan 02.9.2016 tarihli ihalenin iptal kararında  “ihale komisyonu kararı üzerine ihale yetkilisi tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ekonomik açıdan uygun görülmemesi nedeniyle iptal edilmiştir.” ifadeleri ile söz konusu ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyet hesap cetveli incelendiğinde, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü’nün 03.06.2011 tarihli ve 01/7014 sayılı Emir’i gereği, öğrenci taşıma uygulaması kapsamındaki öğrencilere verilecek öğle yemeği bedelinin KDV hariç 3,56 TL olduğu, 1133 öğrenciye 180 gün öğle yemeği verileceği, toplam yaklaşık maliyetin 726.026,40 TL, toplam ödeneğin 784.108,51 TL, başvuru sahibinin teklif tutarının ise 723.987,00 TL olduğu tespit edilmiştir.

İncelemeye konu ihalede 13 adet ihale dokümanının satın alındığı, ihaleye 4 isteklinin katıldığı, isteklilerden 3’ünün teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, tek geçerli teklifin ise başvuru sahibinin 723.987,00 TL’lik teklifi olduğu, Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen öğrenci taşıma uygulaması kapsamındaki öğrencilere verilecek öğle yemeği bedeline göre hesaplanan yaklaşık maliyetin 726.026,40 TL olduğu dikkate alındığında ihaledeki tek geçerli teklif tutarının yaklaşık maliyetin %99,7’sine tekabül ettiği, mevcut durum dikkate alınarak ihale yetkilisince “verilen teklifin ekonomik açıdan uygun bulunmadığı” gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinde ve iptal gerekçesinde 4734 sayılı Kanun’un 39 ve 40’ncı maddesi hükümlerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiasının incelenmesi neticesinde Kurul çoğunluğunca “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında iptal gerekçesiyle sınırlı yapılan incelemeye göre;

Kararda da yer verildiği üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5, 39 ve 40’ıncı maddelerinde yer alan hükümlerden, ihale komisyonlarının bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etme yetkisine sahip oldukları, söz konusu işlem nedeniyle her hangi bir yükümlülük altına girmeyecekleri, anılan kararın ihale yetkilisi tarafından en geç beş iş günü içerisinde onaylanması gerektiği ifade edilmiş olup, ihaleyi iptal etme yetkisinin sınırsız olmadığı ve Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkeler ile sınırlandırıldığı anlaşılmaktadır.

Başvuruya konu ihale Kurtalan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 18.08.2016 tarihinde yapılan 2016-2017 İlk-Ortaokullarına Taşımalı Kapsamında 1133 Öğrenciye 180 Gün Boyunca Kumanya Şeklinde Yemek Verilmesi Hizmeti İşi olup, ihalede 13 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihaleye 4 isteklinin katıldığı, 02.09.2016 tarihli ihale komisyonu kararında, Aksaş Yemek Hizm. Tem. Tur. Taş. Eğitim Dan. İnş. Pet. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyasında son bir yıla ait sözleşme ve SGK bildirimlerinin eksik olması, Ak-Aş Yemek Yapımı Gıda İnş. Tem. Pet. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyasında TS 8985 belgesinin eksik olması ve Truva Yem. Vet. Tem. Özel Sağ. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyası kapsamında sunduğu tüm belgelerin fotokopi olması nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalede tek geçerli teklif olan başvuru sahibi teklifi ise ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği görülmüştür.

İhale yetkilisi tarafından alınan 02.9.2016 tarihli ihalenin iptal kararında  “ihale komisyonu kararı üzerine ihale yetkilisi tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ekonomik açıdan uygun görülmemesi nedeniyle iptal edilmiştir.” ifadeleri ile söz konusu ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 39’uncu maddesiyle ihaleye verilmiş olan bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesinin idarenin takdirine bırakılmış olduğu düşünülse de aynı Kanunun 40’ıncı maddesiyle idarenin ihaleye verilmiş olan teklifleri Kanun’un 37 ve 38’inci madde hükümlerine göre değerlendirdikten sonra geçerli olan teklifler dikkate alınarak ihaleyi sonuçlandırması esastır.

Öte yandan anılan Kanun’un 39’uncu maddesinin gerekçesinde yer alan “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir.” ifadesinden idarelerin, ihaleye verilen tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması ya da Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye ihaleyi iptal etme yetkisi verilmiştir.

İdare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyet hesap cetveli incelendiğinde, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü’nün 03.06.2011 tarihli ve 01/7014 sayılı Emir’i gereği, öğrenci taşıma uygulaması kapsamındaki öğrencilere verilecek öğle yemeği bedelinin KDV hariç 3,56 TL olduğu, 1133 öğrenciye 180 gün öğle yemeği verileceği, toplam yaklaşık maliyetin 726.026,40 TL, toplam ödeneğin ise 784.108,51 TL olduğu, başvuru sahibinin teklif tutarının 723.987,00 TL olduğu tespit edilmiştir. Buna göre başvuru sahibi isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetin altında olduğu, ihale kapsamındaki toplam öğle yemeği adedinin [(1133*180=)203.940], başvuru sahibi isteklinin teklif fiyatına bölünmesi sonunda [(723.987/203.940=)3,55 TL] birim yemek bedelinin 3,55 TL olduğu, bu tutarın Bakanlığın belirlediği 3,56 TL’nin altında yer aldığı, dolayısıyla da başvuru sahibi isteklinin teklif tutarının yaklaşık maliyetin 2.039,40 TL altında olduğu tespit edilmiştir.

Diğer yandan, yaklaşık maliyetin MEB İlköğretim Genel Müdürlüğünün belirlediği öğle yemeği bedeli olan 3,56 TL’nin dikkate alınarak 3,56*1133*180=726,024,40 TL olarak hesaplandığı, buna göre hesaplanan yaklaşık maliyetin, ihale konusu işin yapılabileceği asgari bir fiyat olduğu sonucunu doğuracağı, yaklaşık maliyetin hesabında kullanılan 3,56 TL birim fiyatın düşük bir fiyat olduğu, yaklaşık maliyet hesabında bu fiyatın dikkate alındığı bir ihalede, teklif fiyatlarının yaklaşık maliyete çok yakın olmasının normal olduğu, gelen tekliflerin ekonomik açıdan uygun görülmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak,  söz konusu ihalede başvuru sahibi isteklinin teklifinin ihale komisyonu kararı ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, fakat ihale yetkilisi tarafından 02.09.2016 tarihinde “ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi ekonomik açıdan uygun görülmemesi” gerekçegösterilerek ihalenin iptal edildiği, halbuki başvuru sahibi isteklinin teklifinin Bakanlığın belirlediği bir birim yemek bedeline göre hesaplanan yaklaşık maliyetin altında olduğu dikkate alındığında söz konusu teklifin ekonomik açıdan uygun görülmeme gerekçesinin ortadan kalkacağı, dolayısıyla yukarıda yer verilen Kanun hükümleri gereği ihalenin ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesinin yerinde olmadığı değerlendirilmektedir.

Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin iddiası kapsamında yukarıda tespiti yapılan aykırılıklar ve değerlendirmeler doğrultusunda ihalenin iptali kararının iptal edilmesine karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle Kurul çoğunluğunun “itirazen şikayet başvurusunun reddine”niteliğindeki kararına katılmıyoruz.