İdarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklama talep edilen iş kalemlerine ilişkin maliyet bileşenleri arasında amortisman giderlerine yer verildiği, ancak, kiralama yoluyla edinilen araçlara ait kiralama giderlerinin bu kapsamda belirtilmediği anlaşılmış olup, 63 adet muhtelif araç ve iş makinesinin kiralanması işine ait ihale dokümanında araçların hiçbiri için kendi malı olma şartının aranmadığı göz önünde bulundurulduğunda, aşırı düşük teklif sorgulama yazısında amortisman giderlerine yer verilmesine karşın kiralama giderlerine yer verilmemesinin aşırı düşük teklif sorgulaması işleminin, aşırı düşük teklifin sağlıklı şekilde değerlendirilemeyeceği hk.

Aktepe Group İnşaat Nakliye Temizlik Gıda Pazarlama San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Adana Büyükşehir Belediyesi Satın Alma ve İhale Daire Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2020/7432 İhale Kayıt Numaralı “3 Yıl Süre ile Adana Büyükşehir Belediyesi Hizmet Birimlerinde Kullanılmak Üzere 63 Adet Muhtelif İş Makineleri ve Araçların Kiralanması Suretiyle Hizmet Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Adana Büyükşehir Belediyesi Satın Alma ve İhale Daire Başkanlığı tarafından 17.02.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “3 Yıl Süre ile Adana Büyükşehir Belediyesi Hizmet Birimlerinde Kullanılmak Üzere 63 Adet Muhtelif İş Makineleri ve Araçların Kiralanması Suretiyle Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Aktepe Group İnşaat Nakliye Temizlik Gıda Pazarlama San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 09.03.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 09.03.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.03.2020 tarih ve 14074 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2020/518 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin Özdemireller Hafriyat Nak. Tic. ve San. Ltd. Şti.-Saygınlar Peyzaj Hafr. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakılması yönündeki idare kararının mevzuata aykırılıklar içerdiği, şöyle ki;

…………….

5) Aşırı düşük teklif açıklamasına esas olmak üzere sadece 4, 6 ve 7’nci iş kalemleri için açıklama talep edildiği, önemli teklif bileşenleri olarak zorunlu mali sorumluluk sigortası, kasko sigortası, motorlu taşıtlar vergisi, periyodik bakım onarım, akü, lastik, amortisman, egzoz emisyon ölçümü ve araç muayene giderlerinin belirlendiği, idarece 14 iş kaleminden sadece 3’ünün önemli kabul edilip geri kalan 11’inin önemsiz addedilmesinin ve amortisman giderleri için açıklama talep edilirken kiralama giderleri için edilmemesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.1’inci maddesine aykırılık oluşturduğu, ayrıca savunma yapan istekliye avantaj sağladığı,

İdarece açıklanması istenilen maliyet bileşenlerinin ihale üzerinde bırakılan iş ortaklığınca mevzuata uygun şekilde açıklanıp belgelendirilmediği, zira;

a) Amortisman giderlerinin mevzuata uygun açıklanmadığı; araçların edinme değerlerinin mutlaka SMMM onaylı faturalar veya demirbaş tespit raporu ile tevsik edilmesi gerekmesine karşın bu hususa dikkat edilmediği, KDV ve ÖTV hariç bedeller dikkate alınarak yapılan açıklamanın iş ortaklığına haksız avantaj sağladığı, ÖTV’nin bedele dahil edilmesi gerektiği, ayrıca araçların çift vardiya çalışacağı dikkate alınmaksızın sanki günde 7,5 saat çalışacakmış gibi amortisman gideri hesaplanmasının mevzuata aykırı olduğu,

b) Kiralama suretiyle temin edilecek araçlarla ilgili yapılan açıklamada kullanılan fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olmadığı; temin edilecek araçların sayısına ve teknik niteliklerine yer verilmediği, fiyat tekliflerine konu edilen araçların Teknik Şartname’ye uygun olup olmadığının incelenmesi gerektiği, sunulan fiyat tekliflerinin işin süresini kapsamadığı, idarenin açıklama talep yazısında belirttiği maliyet bileşenlerinin fiyat tekliflerinde ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği halde bu kurala riayet edilmediği, meslek mensubunca yazılması gereken ibarelerin eksik olduğu ve doldurulması gereken alanların boş bırakıldığı, devlet tarafından fiyatı tespit edilen motorlu taşıtlar vergisi, muayene ve egzoz gazı ölçümü giderlerinin fiyat teklifine konu edilemeyeceği, ayrıca devletin belirlediği maliyetlerden daha düşük fiyatlara yer verilemeyeceği,

c) Motorlu taşıtlar vergisi, muayene ve egzoz gazı ölçümü giderlerinin 2021 ve 2022 yılları için 2019 yılı yeniden değerleme değer artışı oranı olan %22,58 üzerinden güncellenerek maliyete dâhil edilmesi gerekirken, sadece 2020 yılı için belirlenen tarife üzerinden maliyete dâhil edildiği; motorlu taşıtlar vergisinin azami yüklü ağırlıkları üzerinden, muayene ücretlerinin otobüs, kamyon, çekici ve tanker için belirlenen KDV hariç fiyatlı tarife üzerinden, egzoz gazı ölçümü ücretlerinin ise herhangi bir ayrıma tabi olmaksızın belirlenen ücret tarifesi üzerinden hesaplanması gerektiği, açıklama sunan iş ortaklığınca bu fiyat ve tarifelere uyulmadığı,

ç) Kamu İhale Genel Tebliği’nde kira sözleşmeleri bir açıklama yöntemi olarak belirlenmemiş olmasına rağmen, iş ortaklığınca yapılan açıklamada kira sözleşmelerinin kullanıldığı,

d)  Araçların zorunlu trafik ve kasko sigorta giderleriyle ilgili açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesine uygun olmadığı, anılan Tebliğ hükmüne göre, sigorta maliyetlerinin 2021 ve 2022 yılları için ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın Aralık ayına ait Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksinin yıllık değişim oranı olan %33,64 oranı üzerinden güncellenerek maliyete dâhil edilmesi gerekirken, sadece 2020 yılının sigorta maliyeti ile açıklama yapıldığı,

e) Lastik maliyetinin mevzuata uygun şekilde hesaplanıp belgelendirilmediği, her araç için kullanılacak lastik ebadı belirtilerek fiyat teklifi alınması gerekirken bu hususa dikkat edilmediği, ayrıca Teknik Şartname’nin 2.2.3’üncü maddesinde kışlık-yazlık lastik ayrımı yapılmış olmasına rağmen sadece yazlık lastik fiyatları ile açıklama yapıldığı; lastik maliyetinin hesaplanmasında araçların iş süresince kaç kilometre yol katedeceğinin önemli bir değişken olduğu, ihale dokümanında araçların çalışma prensibinin “gün” olarak belirlendiği, günlük veya aylık katedilecek mesafe ile ilgili bir belirlemenin ise yapılmadığı, bu nedenle açıklama yapan isteklinin araçların mesafelerini Karayolları Genel Müdürlüğünce belirlenen şehir içi ve şehir dışı hız limitlerine göre hesaplaması gerektiği, kaç kilometrede bir lastik değişimi yapılacağının teknik olarak belirlenerek iş süresince kullanılacak kışlık ve yazlık lastik adedinin tespit edilmesi gerektiği,

f) Periyodik bakım onarım ve akü maliyet bileşenlerinin mevzuata uygun şekilde hesaplanıp belgelendirilmediği, söz konusu maliyetlerin hesaplanmasında araçların iş süresince kaç kilometre yol katedeceğinin önemli bir değişken olduğu, ihale dokümanında araçların çalışma prensibinin “gün” olarak belirlendiği, günlük veya aylık katedilecek mesafe ile ilgili bir belirlemenin ise yapılmadığı, bu nedenle açıklama yapan isteklinin araçların mesafelerini Karayolları Genel Müdürlüğünce belirlenen şehir içi ve şehir dışı hız limitlerine göre hesaplaması gerektiği, bu şekilde yapılmayan bir açıklamanın kabul edilemeyeceği,

g) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı analizleri ile açıklama yapılmış ise, amortisman, bakım onarım, yedek parça, sermaye faizi ve sigorta giderleri ile nakliye montaj ve demontaj giderlerinin mevzuatına göre hesaplanıp belgelendirilmemiş olduğu, araçların edinme değeri olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiç fiyatları kullanılmış ise bu fiyatlarla açıklama yapılabilmesi için Bakanlık rayiçlerindeki araçların teknik özellikleri ile ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak araçların teknik özelliklerinin aynı olması gerektiği,

h) Kiralama yoluyla temin edilecek araçların kira bedelinin tespitinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı analizleri kullanılmış ise kira bedeli, bakım onarım, yedek parça, sermaye faizi ve sigorta giderleri ile nakliye montaj ve demontaj giderlerinin mevzuatına göre hesaplanıp belgelendirilmemiş olduğu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçlerinin kullanılabilmesi için araçların aynı teknik özellikleri haiz olması gerektiği,

ı) Fiyat tekliflerinde meslek mensubunca doldurularak kaşelenip imzalanması gereken bölümün, fiyat tekliflerini veren firmalarla tam tasdik anlaşması olmayan SMMM tarafından imzalanmış olduğu,

i) İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmeyen giderler varsa ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu giderler için açıklama ve belgelendirme yapılması zorunlu olmamakla birlikte, bu maliyetler için de bir gider öngörülmesinin zorunlu olduğu,

j) Alınan tüm fiyat tekliflerinin, teklif edilen araç ve cihazların ticareti ile iştigal eden kişilerden alınması zorunlu olmakla birlikte bu hususa dikkat edilmediği, fiyat teklifi veren firmaların ticaret sicili gazetelerindeki faaliyet alanlarının idarece dikkatli şekilde incelenmediği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

……………………………….

5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,       

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,           

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,        

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “… 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.” açıklaması bulunmaktadır.

Başvuru konusu ihaleye ait Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek her türlü vergi (KDV hariç), resim, harç, ulaşım, sigorta giderleri teklif fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

– Araçlar için ilgili mevzuat gereğince ödenecek vergi (KDV hariç), her türlü resim, harç, sigorta giderleri, ulaşım, nakliye giderleri ile teknik şartnamede belirtilen rutin bakım, onarım ve arıza, yol yardım, kasko, lastik  vb. giderler isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil olacaktır.

– Çalıştırılacak araçlarda HGS veya OGS  bulunacaktır. HGS veya OGS harcamalarını yüklenici karşılayacaktır.

– Çalıştırılacak araçlarda Araç Takip Sitemi donanım, yazılım ve ekipman giderleri yüklenici karşılayacaktır.

– Çalıştırılacak araçlarda Yakıt Koruma Kiti takılı olacak ve bu kit ile ilgili olan bütün  giderleri yüklenici karşılayacaktır.

– Çalıştırılacak araçların Araç Giydirme harcamaları yüklenici tarafından karşılanacaktır.

– 11. Grup ve 13. Grup araçlarda Operatör çalıştırılacak, bu kalemlerdeki personel giderleri yükleniciye aittir.

– Kontrollerin kullanması için 2 adet binek araç (Şoförsüz-Akaryakıtsız) yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,

“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname’nin ekinde ve birim fiyat teklif cetvelinde, ihale konusunu oluşturan 14 adet iş kalemi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

………………..

İhale üzerinde bırakılan istekliye 17.02.2020 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısında “… birim fiyat teklif mektubu eki olan birim fiyat teklif cetvelinde yer alan; aşağıda belirtilen iş kalemleri bu işte ihale komisyonunca teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler olarak belirlenmiştir.

İş kalemlerini oluşturan bileşenler:

·        Zorunlu mali sorumluluk sigortası ve kasko sigortası gideri

·        Motorlu taşıtlar vergisi gideri

·        Periyodik bakım, onarım, akü, lastik gideri

·        Araç amortisman bedeli gideri

·     Egzoz emisyon ölçümü gideri

·     Araç muayene gideri

Yukarıda belirtilen iş kalemleri bileşenleri ile ilgili Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinin 79.2.2 bendine istinaden yazılı açıklamalarının yapılarak en geç 20.02.2020 tarihine kadar idaremize ulaştırılmasını rica ederim.” ifadelerine yer verilerek önemli teklif bileşenlerinin belirlendiği görülmüştür.

İdarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklama talep edilen iş kalemlerine ilişkin maliyet bileşenleri arasında amortisman giderlerine yer verildiği, ancak, kiralama yoluyla edinilen araçlara ait kiralama giderlerinin bu kapsamda belirtilmediği anlaşılmış olup, 63 adet muhtelif araç ve iş makinesinin kiralanması işine ait ihale dokümanında araçların hiçbiri için kendi malı olma şartının aranmadığı göz önünde bulundurulduğunda, aşırı düşük teklif sorgulama yazısında amortisman giderlerine yer verilmesine karşın kiralama giderlerine yer verilmemesinin, idarece Tebliğ’in 79’uncu maddesi kapsamında önemli olduğu belirlenen maliyet bileşenlerinin kendi malı olmayan araçlar bakımından eksik ve hatalı belirlenmesi sonucunu doğurduğu, ayrıca bu durumun kendi malı olmayan araçlara ilişkin açıklama sunan istekli açısından tereddüt oluşturabileceği, bu haliyle sorgulama yazısı çerçevesinde aşırı düşük teklifin sağlıklı bir şekilde değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, idarece tesis edilen işlemin Tebliğ’in 79’uncu maddesine uygun olmadığı anlaşıldığından, idarece aşırı düşük teklif sorgulaması işleminin, aşırı düşük teklifin sağlıklı şekilde değerlendirilebilmesini teminen tereddüde mahal bırakmayacak şekilde yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idarece aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.